Đề xuất hơn 580 nghìn tỷ đồng hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo
Sáng 25/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội làm việc tại hội trường và nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng Giáo dục và Đào tạo giai đoạn 2026 - 2035.
Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết: Những năm qua, Giáo dục và Đào tạo nước ta đạt nhiều kết quả quan trọng ở tất cả các cấp học. Quy mô, mạng lưới cơ sở giáo dục được mở rộng; đã hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non 5 tuổi, tiểu học và trung học cơ sở.
Chất lượng giáo dục từng bước được nâng lên, giáo dục mũi nhọn được duy trì; đội ngũ nhà giáo, giảng viên và cán bộ quản lý phát triển về số lượng và chất lượng. Một số cơ sở giáo dục đại học, nhóm ngành đào tạo đã có thứ hạng cao trong khu vực và quốc tế; giáo dục nghề nghiệp cơ bản đáp ứng nhu cầu thị trường lao động.
Tuy nhiên, giáo dục chưa có bước phát triển đột phá đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững của đất nước, nhất là trong các lĩnh vực khoa học cơ bản, công nghệ then chốt, công nghệ chiến lược, nhân lực chất lượng cao cho các ngành mới như bán dẫn, AI, đường sắt tốc độ cao, điện hạt nhân, kinh tế tri thức...
Chính vì vậy, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với các bộ, cơ quan trung ương, địa phương xây dựng Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã báo cáo Chính phủ thông qua và trình Quốc hội.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, chương trình được xây dựng nhằm hiện thực hóa chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung và của ngành giáo dục nói riêng.
Theo đó, đối tượng thụ hưởng của Chương trình là các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học công lập (không bao gồm các trường: Hữu nghị T78, T80, Phổ thông vùng cao Việt Bắc, trường Dự bị đại học và trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú được đầu tư trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền núi và dân tộc thiểu số). Trẻ em, học sinh, sinh viên, người học, nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục trong các cơ sở giáo dục; các tổ chức, cá nhân có liên quan thuộc các cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục. Tổng các nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2026 - 2035 khoảng 580.133 tỷ đồng.
Thời gian thực hiện Chương trình là 10 năm (từ năm 2026 đến năm 2035), chia làm 2 giai đoạn, trong đó, Giai đoạn 2026 – 2030 sẽ tập trung giải quyết các vấn đề hạn chế, thách thức đặt ra trong thời gian qua; thực hiện và hoàn thành toàn bộ hoặc hoàn thành một phần một số mục tiêu chủ yếu cần hỗ trợ từ ngân sách nhà nước được đề ra đến năm 2030 tại Nghị quyết số 71-NQ/TW và các quy định có liên quan. Giai đoạn 2031 – 2035 sẽ tiếp tục xây dựng và triển khai các nhiệm vụ, mục tiêu đặt ra đến 2035.
Mục tiêu tổng quát của Chương trình là chuẩn hóa, hiện đại hóa toàn diện hệ thống giáo dục, đào tạo, tạo bước chuyển căn bản, mạnh mẽ về chất lượng giáo dục, đào tạo. Mở rộng cơ hội học tập cho mọi người dân, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, quyền được học tập suốt đời; đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao, cho sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong bối cảnh toàn cầu hóa, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số
Nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng điều kiện bảo đảm tính khả thi
Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban tán thành với sự cần thiết đầu tư Chương trình để thể chế hoá chủ trương của Đảng về phát triển và đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo. Ủy ban cũng cơ bản tán thành với đề xuất của Chính phủ về tên gọi, đối tượng thụ hưởng, tổng mức đầu tư ngân sách trung ương, mục tiêu và các dự án thành phần của Chương trình.
Về mục tiêu của Chương trình đến năm 2030 và 2035, Ủy ban tán thành mục tiêu chung với 2 vấn đề lớn, đó là hiện đại hoá toàn diện hệ thống giáo dục quốc dân, tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng giáo dục và đào tạo; bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục.
Về mục tiêu cụ thể, Ủy ban đề nghị, cần nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng điều kiện bảo đảm tính khả thi để cân nhắc các chỉ tiêu 30% (đến năm 2030) và 100% (đến năm 2035) số cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông thực hiện đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học (bao gồm cơ sở vật chất, nguồn cung cấp đội ngũ giáo viên giảng dạy các môn học bằng tiếng Anh).
Mục tiêu về cơ sở vật chất ở bậc giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông nên xác định theo tiêu chí đủ phòng học kiên cố hoá, đạt chuẩn theo quy định của Bộ; trang bị đầy đủ thiết bị dạy học tối thiểu. Đối với mục tiêu về người học, người dạy, cần có chỉ tiêu về số lượng người được cử đi đào tạo tại các cơ sở giáo dục đại học uy tín, chất lượng ở nước ngoài bằng ngân sách nhà nước.
Về các dự án thành phần của Chương trình, Ủy ban đề nghị rà soát, bảo đảm phù hợp với các nguyên tắc theo quy định của Luật Đầu tư công, đó là không trùng lặp với các chương trình, dự án đã có quyết định chủ trương đầu tư hoặc đã có quyết định đầu tư. Không trùng lặp với chương trình khác và với nhiệm vụ thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ được giao; không trùng lặp nội dung giữa các dự án thành phần thuộc Chương trình.
