Hoàn thiện chính sách, nâng cao chất lượng thị trường
Hội nghị "Phổ biến một số nội dung về việc niêm yết, đăng ký giao dịch của tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài" được tổ chức trong bối cảnh thị trường chứng khoán tiếp tục hoàn thiện thể chế và nhu cầu tham gia thị trường vốn trong nước của doanh nghiệp FDI tăng lên rõ rệt. Mục tiêu trọng tâm là cập nhật quy định pháp lý mới, chuẩn hóa quy trình đại chúng hóa và niêm yết, qua đó tạo thuận lợi để doanh nghiệp FDI tiếp cận thị trường minh bạch, đồng bộ hơn.
 |
| Chủ tịch UBCKNN Vũ Thị Chân Phương cho biết, hiện chỉ có khoảng 10 doanh nghiệp FDI niêm yết hoặc đăng ký giao dịch trên HOSE, HNX và UPCoM. |
Phát biểu khai mạc, Chủ tịch UBCKNN Vũ Thị Chân Phương nhấn mạnh vai trò của doanh nghiệp FDI đối với nền kinh tế Việt Nam khi đóng góp quan trọng vào tăng trưởng, xuất khẩu và năng lực cạnh tranh quốc tế.
"Sự tham dự đông đảo của các doanh nghiệp FDI tại Hội nghị cho thấy mối quan tâm lớn đối với tiềm năng phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam. UBCKNN cùng các đơn vị liên quan sẽ tiếp tục tạo điều kiện tối đa và đồng hành chặt chẽ cùng doanh nghiệp FDI trong quá trình niêm yết và đăng ký giao dịch", chủ tịch UBCKNN chia sẻ.
Nhìn lại năm 2025, thị trường chứng khoán Việt Nam ghi nhận nhiều bước tiến quan trọng: hệ thống giao dịch mới vận hành ổn định; chất lượng minh bạch thông tin và quản trị công ty của doanh nghiệp niêm yết được cải thiện; đặc biệt, FTSE nâng hạng Việt Nam lên nhóm thị trường mới nổi từ ngày 8/10/2025. Chủ tịch UBCKNN cho rằng để duy trì vị thế này, thị trường cần tiếp tục mở rộng cơ cấu ngành, nâng tỉ trọng các doanh nghiệp sản xuất và gia tăng sự hiện diện của các doanh nghiệp FDI – những chủ thể có nền tảng hoạt động bền vững và chuẩn mực quản trị tốt.
Thực tế, dù Việt Nam có hơn 1.600 doanh nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch, hiện chỉ có 10 doanh nghiệp FDI đang giao dịch trên HOSE, HNX và UPCoM – con số khiêm tốn so với quy mô đầu tư của khu vực FDI. Nhiều doanh nghiệp nước ngoài đã hoạt động hàng chục năm tại Việt Nam, có kết quả kinh doanh tích cực và hoàn toàn có khả năng đại chúng hóa. Sau quá trình rà soát và xin ý kiến các bộ, ngành, UBCKNN đã được Chính phủ và Bộ Tài chính chấp thuận cho phép tiếp nhận trở lại hồ sơ niêm yết, đăng ký giao dịch của doanh nghiệp FDI, mở ra dư địa đáng kể để mở rộng hàng hóa trên thị trường.
"Điều quan trọng nhất là mức độ tuân thủ, minh bạch và chuẩn mực quản trị của doanh nghiệp", Chủ tịch UBCKNN nhấn mạnh.
Để đáp ứng yêu cầu này, hệ thống pháp lý đã được hoàn thiện đồng bộ trong năm 2025. Nghị định số 245/2025/NĐ-CP rút ngắn quy trình IPO gắn với niêm yết xuống còn khoảng 30 ngày; Thông tư 19/2025/TT-BTC bổ sung quy định báo cáo kiểm toán vốn điều lệ đã góp; các quy chế niêm yết và đăng ký giao dịch tại HOSE, HNX và VNX được điều chỉnh đồng bộ nhằm hỗ trợ doanh nghiệp ngay từ khâu chuẩn bị hồ sơ.
Minh bạch - chuẩn hóa - đồng bộ để hấp dẫn doanh nghiệp IPO
Trong phần tham luận "Chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng đồng thời với đăng ký niêm yết", ông Trần Tiến Dũng - Trưởng ban Giám sát công ty đại chúng nhấn mạnh rằng, mô hình IPO gắn với niêm yết là xu hướng phù hợp với thông lệ tốt của quốc tế và có ý nghĩa đặc biệt với doanh nghiệp FDI.
 |
| Phó Chủ tịch UBCKNN Hoàng Văn Thu giải đáp thắc mắc của doanh nghiệp về IPO. |
Theo phân tích của ông Dũng, có 3 lợi thế chính để doanh nghiệp IPO trong bối cảnh hiện nay:
Thứ nhất, quy trình rút gọn và minh bạch giúp doanh nghiệp giảm thời gian chờ đợi, hạn chế chi phí cơ hội và tận dụng tốt điều kiện thị trường đang thuận lợi. Khi IPO và niêm yết được xử lý song song theo Nghị định 245/2025, doanh nghiệp có thể niêm yết ngay sau khi chào bán thành công – điều mà trước đây mất nhiều tháng.
Thứ hai, việc gắn quy trình IPO với niêm yết ngay từ đầu buộc doanh nghiệp chuẩn hóa hồ sơ, chuẩn hóa báo cáo tài chính, quản trị và công bố thông tin theo chuẩn mực quốc tế.
"Đây là yêu cầu nhưng đồng thời cũng là lợi thế, bởi chuẩn hóa càng sớm thì khả năng tiếp cận nhà đầu tư càng lớn", ông Dũng nhấn mạnh.
Thứ ba, với doanh nghiệp FDI, IPO gắn với niêm yết còn giúp tăng giá trị doanh nghiệp thông qua việc định giá công khai, nâng cao uy tín thương hiệu và mở ra khả năng huy động vốn trong nước – một kênh bổ sung quan trọng bên cạnh vốn từ công ty mẹ.
Ông Dũng cũng lưu ý doanh nghiệp FDI cần đặc biệt quan tâm đến điều kiện đại chúng hóa: cấu trúc cổ đông, quyền chuyển nhượng cổ phần, yêu cầu kiểm toán vốn điều lệ đã góp và nghĩa vụ công bố thông tin – những yếu tố có thể khác biệt so với cơ chế pháp lý trước đây khi doanh nghiệp mới đầu tư vào Việt Nam.
Đại diện Ban Quản lý chào bán chứng khoán cho biết nhiều doanh nghiệp FDI đang quan tâm đến cơ chế IPO gắn với niêm yết, nhưng còn vướng mắc về việc chuyển đổi loại hình sang công ty cổ phần, sự khác biệt giữa thỏa thuận trong giấy phép đầu tư và quy định chứng khoán hiện hành. Cơ quan quản lý khẳng định sẽ phối hợp với các sở ngành để tháo gỡ từng trường hợp cụ thể, trên nguyên tắc doanh nghiệp đáp ứng đầy đủ điều kiện pháp luật thì đều được tham gia thị trường bình đẳng.
Đại diện Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) nhấn mạnh vai trò hướng dẫn doanh nghiệp về quy chế niêm yết, đăng ký giao dịch và nghĩa vụ công bố thông tin. HNX chia sẻ quy trình đăng ký giao dịch UPCoM đã được đơn giản hóa, với thời gian xử lý rõ ràng, minh bạch; HOSE cho biết sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp FDI chuẩn bị hồ sơ niêm yết trong bối cảnh nhu cầu tìm kiếm vốn trên thị trường nội địa tăng mạnh.
 |
| Toàn cảnh Hội nghị. |
Trong phần giải đáp ý kiến, đại diện UBCKNN và các Sở Giao dịch đã trực tiếp trao đổi với doanh nghiệp FDI và các công ty chứng khoán xung quanh những vướng mắc về hồ sơ, điều kiện đại chúng hóa, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp và quy trình IPO gắn với niêm yết. Cơ quan quản lý khẳng định mọi khó khăn đều được xem xét trên nguyên tắc tuân thủ pháp luật nhưng linh hoạt trong thực thi, đồng thời cam kết phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành để tháo gỡ các điểm nghẽn về thủ tục nhằm giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, chuẩn hóa quy trình và tiếp cận thị trường vốn một cách thuận lợi hơn.
Các ý kiến trong phiên tọa đàm cũng cho thấy doanh nghiệp FDI đánh giá cao tiềm năng thị trường Việt Nam sau khi được FTSE nâng hạng, nhưng mong muốn có thêm hướng dẫn thực tiễn về báo cáo tài chính, chuyển đổi chuẩn mực và các quy định sở hữu nước ngoài tối đa trong từng ngành nghề.
