Sửa Luật Thuế giá trị gia tăng: Giảm thủ tục, hỗ trợ sản xuất nông nghiệp

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng báo cáo trước Quốc hội.

Tháo gỡ vướng mắc trong thực tiễn

Tại phiên họp sáng 8/12, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng.

Theo Bộ trưởng, ngày 26/11/2024, Quốc hội đã ban hành Luật Thuế giá trị gia tăng. Tuy nhiên, sau khi luật có hiệu lực, Chính phủ, Bộ Tài chính đã nhận được nhiều kiến nghị phản ánh của hiệp hội, các doanh nghiệp về vướng mắc của chính sách thuế giá trị gia tăng đối với lĩnh vực nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi và điều kiện hưởng thuế.

Vì vậy, để giải quyết các vướng mắc, bất cập từ thực tiễn, tháo gỡ điểm nghẽn do nguyên nhân từ quy định pháp luật như tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, cần sửa đổi ngay một số quyết định của Luật Thuế giá trị gia tăng. Điều này càng quan trọng trong bối cảnh nhiều địa phương trên cả nước đang chịu hậu quả thiên tai bão lũ, cần sớm khôi phục hoạt động sản xuất kinh doanh đặc biệt là lĩnh vực nông nghiệp.

Bộ trưởng cho biết, dự thảo Luật đưa lại nội dung đã được quy định trước đây về việc doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không phải tính thuế giá trị gia tăng nhưng được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào khi bán sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường cho doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã khác. Theo Bộ trưởng, quy định này đã được thực hiện ổn định nhiều năm, bảo đảm không vi phạm nguyên tắc của thuế giá trị gia tăng, đồng thời không làm ảnh hưởng đến số thu ngân sách nhà nước.

Quy định trên sẽ góp phần làm giảm bớt gánh nặng về thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, đồng thời, góp phần hỗ trợ hoạt động xuất khẩu nông lâm thủy sản khi doanh nghiệp không phải ứng trước tiền để nộp thuế sau đó lại làm thủ tục hoàn thuế, tránh lãng phí thời gian và chi phí cơ hội của doanh nghiệp. "Hiện nay, theo số liệu báo cáo của các doanh nghiệp, ngành cà phê phản ánh ra khoảng 5.000 tỷ đồng, ngành lương thực là khoảng 2.016 tỷ đồng, ngành hồ tiêu và cây gia vị là khoảng 2.162 tỷ đồng để nộp thuế giá trị gia tăng", Bộ trưởng thông tin.

Cùng với nội dung trên, dự thảo Luật lược bỏ nội dung sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, dược liệu thì áp dụng thuế suất giá trị gia tăng theo mức thuế suất quy định cho sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản. Điều này để đảm bảo việc áp dụng thuế giá trị gia tăng đồng bộ theo quy định của pháp luật về thức ăn chăn nuôi, bảo đảm bình đẳng với thức ăn chăn nuôi nhập khẩu. Lý do là thức ăn chăn nuôi nhập khẩu không chịu thuế, còn thức ăn chăn nuôi sản xuất trong nước có thuế giá trị gia tăng đầu vào 5% nên phải tính vào chi phí làm tăng giá bán. Quy định này sẽ tháo gỡ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp, nhất là trong bối cảnh ngành nông nghiệp bị ảnh hưởng nhiều từ hệ quả của thiên tai mưa lũ kéo dài.

Quang cảnh phiên họp.

Dự thảo cũng lược bỏ quy định về điều kiện hoàn thuế: Người mua chỉ được hoàn thuế khi người bán đã kê khai nộp thuế. Bộ trưởng cho hay, khi sửa Luật vào năm 2024, quy định này được xác định là một trong những giải pháp quản lý thuế nhằm phòng chống gian lận trong hoàn thuế trong khi chưa sửa đổi các quy định về quản lý thuế.

Hiện nay, tại dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đang trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp này đã bổ sung các quy định nhằm quản lý thuế chặt chẽ hơn đối với người nộp thuế để đảm bảo thu đúng thu đủ tiền thuế vào ngân sách nhà nước và quản lý chặt chẽ hơn trong hoàn thuế cũng như là công tác kiểm tra người nộp thuế. Do vậy, Chính phủ đề nghị không quy định nội dung này tại Luật Thuế giá trị gia tăng và việc kiểm tra, giám sát hoàn thuế được thực hiện thống nhất theo quy định của pháp luật về quản lý thuế.

Kịp thời hỗ trợ người dân, doanh nghiệp

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban thống nhất việc tiếp nhận ý kiến của các bên liên quan trong quá trình thực thi Luật là cần thiết để kịp thời có giải pháp tháo gỡ vướng mắc, điểm nghẽn cho người dân và doanh nghiệp.

Theo ông Mãi, các nội dung Chính phủ đề xuất sửa đổi đều là quy định đã được xem xét khi sửa Luật Thuế giá trị gia tăng năm 2024. Nhiều ý kiến trong Ủy ban đề nghị cân nhắc thận trọng vì Luật và các văn bản hướng dẫn vừa triển khai. Đồng thời, cần phân định rõ nội dung nào thực sự phải sửa Luật, nội dung nào thuộc tổ chức thực hiện hoặc trình cần xử lý ở văn bản dưới Luật, đồng thời đảm bảo không tạo kẽ hở, gây thất thu ngân sách nhà nước.

Nhiều ý kiến cho rằng chưa cần thiết trình Quốc hội sửa Luật tại kỳ họp này. Trường hợp cần xử lý ngay những điểm nghẽn, Chính phủ có thể ban hành nghị quyết theo Nghị quyết số 206 của Quốc hội, sau đó đánh giá toàn diện để đề xuất sửa Luật trước tháng 3/2027. Tuy nhiên, để tháo gỡ vướng mắc kịp thời cho doanh nghiệp và đang trong Kỳ họp thứ 10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét hồ sơ dự án Luật tại kỳ họp này.

Trường hợp các nội dung sửa đổi Luật này được Quốc hội thông qua, Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo đánh giá kỹ, lường trước và làm rõ các rủi ro gian lận và khoảng trống pháp lý cho cán bộ trong công tác hoàn thuế giá trị gia tăng có thể xảy ra. Ủy ban cũng đề nghị làm rõ các biện pháp xử lý và trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong trường hợp phát sinh gian lận, hóa đơn hoàn thuế giá trị gia tăng gây thất thu cho ngân sách nhà nước.