Đô thị xanh dần trở thành chuẩn phát triển mới
Theo đánh giá của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh nhiều lần nằm trong nhóm các thành phố ô nhiễm không khí nhất khu vực, với nồng độ bụi mịn PM2.5 thường xuyên vượt ngưỡng an toàn. Cùng với đó, mưa lớn kéo dài gây ngập úng, lũ quét và sạt lở trên diện rộng cho thấy các rủi ro môi trường đã chuyển từ cảnh báo sang hiện hữu.
 |
| Công trình xanh mang lại hiệu quả tài chính vượt trội so với công trình truyền thống. |
Trong bối cảnh đó, xu hướng chuyển đổi xanh đang dần hình thành và lan tỏa trong cộng đồng doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã chủ động ứng dụng công nghệ xanh, điều chỉnh quy trình sản xuất - kinh doanh theo hướng giảm phát thải. Theo VARS, đây là những bước đi tiên phong, góp phần hiện thực hóa cam kết phát thải ròng bằng “0” (Net Zero) vào năm 2050 của Việt Nam.
Là lĩnh vực có tác động lớn đến môi trường, ngành xây dựng và bất động sản cũng ghi nhận sự chuyển biến rõ rệt. VARS cho biết, số lượng công trình đạt các chứng chỉ xanh như LEED, EDGE và Lotus tăng nhanh trong vài năm gần đây. Điều này phản ánh sự thay đổi trong nhận thức của chủ đầu tư, khi trách nhiệm môi trường và giá trị bền vững ngày càng trở thành yếu tố cốt lõi.
Đến hết quý III/2025, cả nước có hơn 600 công trình xanh với tổng diện tích sàn gần 17 triệu m², gấp khoảng ba lần so với cuối năm 2022. Bình quân mỗi năm Việt Nam có thêm hơn 100 công trình xanh, trong khi trước đó chỉ khoảng 10 công trình mỗi năm. Theo VARS, đây là bước tiến quan trọng nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng thị trường.
Không chỉ gia tăng về số lượng, chất lượng của các công trình xanh cũng chuyển biến rõ rệt. Theo Viện Nghiên cứu Đánh giá Thị trường Bất động sản Việt Nam (VARS IRE), đô thị xanh ngày nay không còn đơn thuần là tăng diện tích cây xanh, mà là một hệ tư duy phát triển mới, tái cấu trúc toàn diện từ quy hoạch, thiết kế, vật liệu đến công nghệ vận hành.
Một đô thị xanh thực sự phải có hệ sinh thái vận hành đồng bộ, bao gồm tiêu thụ năng lượng thông minh, khả năng tái tạo dòng nước, tối ưu vi khí hậu và duy trì mức phát thải thấp trong toàn bộ vòng đời dự án. VARS IRE cho rằng, đây chính là thước đo mới để đánh giá chất lượng phát triển đô thị, thay vì chỉ dựa trên mật độ hay quy mô xây dựng.
Hiệu quả kinh tế và hướng phát triển dài hạn
Dù tăng trưởng ấn tượng, số lượng công trình xanh hiện nay vẫn còn khá khiêm tốn so với khoảng 60.000 công trình được cấp phép mỗi năm trên cả nước. Theo VARS IRE, điều này cho thấy “xanh hóa” đô thị vẫn đang ở giai đoạn đầu và rất cần các chính sách khuyến khích mạnh mẽ hơn, tiến tới hình thành những tiêu chuẩn bắt buộc trong tương lai.
Nhấn mạnh định hướng dài hạn, VARS IRE nhận định phát triển đô thị xanh sẽ không chỉ là xu hướng nhất thời mà sẽ trở thành trục phát triển chủ đạo của đô thị Việt Nam. Đây sẽ là lợi thế cạnh tranh cốt lõi của các nhà phát triển bất động sản, đồng thời là tiêu chuẩn quyết định tính bền vững của quá trình đô thị hóa quốc gia trong nhiều thập kỷ tới.
Từ góc độ thị trường, bà Phạm Thị Miền - Phó Viện trưởng VARS IRE cho biết, công trình xanh mang lại hiệu quả tài chính vượt trội so với công trình truyền thống. Theo các nghiên cứu quốc tế, dù chi phí đầu tư ban đầu tăng thêm 3-8%, công trình xanh có thể tiết kiệm 15-30% năng lượng, giảm 30-35% khí thải carbon và tiết kiệm đáng kể chi phí vận hành.
“Bất động sản xanh ngày càng đáp ứng rõ nét sự thay đổi trong nhu cầu của người mua nhà. Nhóm khách hàng trẻ và phân khúc trung - thượng lưu đang ưu tiên những dự án đề cao yếu tố sức khỏe, hạnh phúc và bền vững. Thực tế thị trường cho thấy, các dự án đạt chứng chỉ xanh có tỷ lệ hấp thụ cao và thời gian bán nhanh hơn”, bà Phạm Thị Miền nêu rõ.
Riêng tại Hà Nội, ba thách thức lớn gồm thiếu không gian xanh, ô nhiễm không khí và ngập úng đô thị đang tồn tại song song. Theo TS.KTS Phan Đăng Sơn - Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, những hạn chế này không chỉ làm suy giảm chất lượng môi trường mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, năng suất lao động và công bằng trong tiếp cận không gian xanh.
Trong điều kiện quỹ đất nội đô hạn chế, TS.KTS Nguyễn Việt Huy - Giảng viên Đại học Xây dựng Hà Nội cho rằng, cần ưu tiên các giải pháp kiến trúc vi mô như parklet xanh, đô thị chiến thuật, vườn mưa và không gian công cộng nhỏ. Các nghiên cứu quốc tế cho thấy, những giải pháp này có thể giảm nhiệt độ bề mặt 5-10°C và tăng mức độ sử dụng không gian lên 20-30%.
