 |
Nghị định số 312/2025/NĐ-CP đáp ứng những đòi hỏi từ thực tiễn triển khai các dự án PPP, BT. Ảnh: internet |
Tạo cơ sở pháp lý đồng bộ
Trong bối cảnh các hoạt động đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) đang trở thành một trong những phương thức quan trọng trong phát triển hạ tầng quốc gia, việc ban hành Nghị định số 312/2025/NĐ-CP của Chính phủ quy định cơ chế quản lý tài chính dự PPP và cơ chế thanh toán, quyết toán đối với dự án áp dụng loại hợp đồng BT là yêu cầu cấp bách và tất yếu để hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động đầu tư theo phương thức này.
Cơ chế quản lý tài chính của dự án PPP cũng như cơ chế thanh toán, quyết toán đối với các dự án BT trong Nghị định số 312/2025/NĐ-CP đã bám sát chủ trương lớn của Đảng tại Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, Kết luận số 19-KL/TW ngày 14/10/2021 của Bộ Chính trị trong hoàn thiện thể chế để phát triển.
Theo đó, việc sửa đổi, bổ sung các quy định về cơ chế quản lý tài chính dự án PPP, cơ chế thanh toán, quyết toán dự án BT tại Nghị định số 312/2025/NĐ-CP được Bộ Tài chính tiếp cận theo nguyên tắc đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất với các văn bản pháp luật khác có liên quan. Cùng với đó là kịp thời sửa đổi các quy định không còn phù hợp, chồng chéo hoặc chưa đầy đủ nhằm tháo gỡ những vướng mắc, rào cản đang cản trở sự phát triển.
Các quy định được xây dựng tại Nghị định cũng hướng tới khơi thông nguồn lực, nhất là nguồn lực của khu vực tư nhân cho tăng trưởng kinh tế; đẩy mạnh phân cấp gắn liền với trách nhiệm thực hiện và giải trình của đơn vị được phân cấp. Tại Nghị định này, Bộ Tài chính còn rà soát cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, đồng thời bảo đảm hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước; đồng thời đảm bảo công khai và minh bạch, lấy quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.
Nghị định số 312/2025/NĐ-CP đã được Bộ Tài chính xây dựng theo các nguyên tắc trên nhằm vừa bảo đảm kỷ luật tài chính, vừa góp phần tạo lập môi trường pháp lý ổn định, minh bạch, khai thông nguồn lực cho thu hút đầu tư các dự án theo phương thức PPP.
Đáp ứng yêu cầu thực tiễn
Thực tiễn triển khai các dự án PPP trong những năm qua cho thấy, cùng với sự hoàn thiện của hệ thống pháp luật, yêu cầu quản lý tài chính đối với loại hình dự án này ngày càng đặt ra nhiều vấn đề mới. Quốc hội khóa XV đã thông qua hàng loạt luật quan trọng như: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật PPP, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư công, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công… Trong đó, bổ sung nhiều quy định mới liên quan trực tiếp đến cơ chế tài chính của các dự án PPP và BT.
Các quy định mới này đã khôi phục lại loại hợp đồng BT thanh toán bằng ngân sách nhà nước đã được áp dụng trước năm 2015; đa dạng các nguồn vốn nhà nước được sử dụng để thực hiện cơ chế chia sẻ tăng, giảm doanh thu hoặc xử lý tài chính khi chấm dứt hợp đồng trước thời hạn; nâng tỷ lệ vốn nhà nước hỗ trợ các dự án PPP, nhất là các dự án trong lĩnh vực phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Một số nội dung liên quan đến quản lý vốn nhà nước trong dự án PPP cũng được điều chỉnh.
Trong bối cảnh đó, một số nội dung của Nghị định cũ số 28/2021/NĐ-CP không còn phù hợp, cần được sửa đổi, bổ sung để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật. Trên cơ sở rà soát, tổng kết tình hình thực hiện Nghị định số 28/2021/NĐ-CP, Bộ Tài chính đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ những nội dung cần được điều chỉnh, bổ sung như: từ việc hướng dẫn chi tiết các chỉ tiêu phân tích, đánh giá tính khả thi của phương án tài chính theo từng ngành, lĩnh vực, đến cơ chế xác định chia sẻ tăng, giảm doanh thu và quy định chuyển tiếp trong công tác quyết toán vốn đầu tư dự án PPP hoàn thành…
Xuất phát từ yêu cầu đó, Nghị định số 312/2025/NĐ-CP được Bộ Tài chính trình Chính phủ ban hành không chỉ để cập nhật, đồng bộ hóa các quy định pháp luật mới, mà còn xử lý các vướng mắc trong thực tiễn nhằm tạo thuận lợi tối đa trong thực tiễn triển khai. Đây là bước hoàn thiện thể chế mang tính nền tảng để đảm bảo sự đồng bộ giữa hệ thống luật đã được Quốc hội sửa đổi với cơ chế triển khai trên thực tế.
Nghị định đã thiết lập một cơ chế tài chính minh bạch, hiện đại, giảm thiểu rủi ro cho Nhà nước và nhà đầu tư, đồng thời tạo nền tảng để tăng tính hấp dẫn của các dự án PPP trong giai đoạn tới. Theo nhiều chuyên gia kinh tế, khi có một nghị định mới đầy đủ hơn, cụ thể hơn và phù hợp với yêu cầu thực tiễn sẽ khuyến khích nguồn lực tư nhân tham gia sâu rộng vào phát triển hạ tầng, một trong những ưu tiên lớn của chiến lược phát triển quốc gia.
Nghị định số 312/2025/NĐ-CP vì thế không chỉ là một văn bản pháp lý thuần túy, mà là bước đi nhằm củng cố kỷ luật tài chính, tăng tính chủ động cho cơ quan nhà nước, đồng thời tạo sự an tâm cho nhà đầu tư. Nghị định này được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý rõ ràng hơn, ổn định hơn, qua đó nâng cao hiệu quả các dự án PPP và BT, đảm bảo việc sử dụng vốn Nhà nước an toàn, tiết kiệm và hiệu quả.
