 |
| Từ ngày 1/1/2026, việc bỏ thuế khoán không còn là lựa chọn mà trở thành yêu cầu bắt buộc đối với toàn bộ hộ kinh doanh. |
Ngày 04/05/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, trong đó nhấn mạnh một nội dung quan trọng: xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất vào năm 2026.
Tiếp đó, ngày 17/05/2025, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 198/2025/QH15, khẳng định từ ngày 1/1/2026, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sẽ không còn áp dụng phương pháp khoán thuế như lâu nay. Điều này đồng nghĩa, ngành thuế sẽ chuyển hoàn toàn sang phương pháp quản lý mới: nộp thuế theo kê khai, dựa trên doanh thu và hóa đơn chứng từ thực tế.
Trước đây, nhiều hộ kinh doanh nhỏ nộp thuế theo mức khoán cố định, không cần ghi chép chi tiết hay kê khai thường xuyên. Từ 1/1/2026, cách làm này sẽ chính thức kết thúc. Hộ kinh doanh buộc phải chuyển sang phương pháp kê khai giống doanh nghiệp: có doanh thu bao nhiêu thì kê khai bấy nhiêu; bán hàng phải xuất hóa đơn; số thuế phải nộp được xác định theo số liệu thực tế. Đây là yêu cầu bắt buộc của pháp luật, chứ không phải lựa chọn theo ý muốn người nộp thuế.
Để hộ kinh doanh hiểu rõ vì sao phải chuyển đổi, cần làm rõ sự khác nhau giữa thuế khoán và kê khai thuế cũng như những hạn chế và lợi ích của từng phương pháp.
Thuế khoán là hình thức cơ quan thuế ấn định mức thuế dựa trên doanh thu ước tính. Hộ kinh doanh không phải ghi chép đầy đủ, không phải kê khai hàng tháng hay hàng quý. Số thuế nộp hầu như không thay đổi, dù doanh thu mỗi tháng có thể biến động rất lớn. Tuy nhiên, phương pháp này bộc lộ nhiều hạn chế. Mức khoán không phản ánh đúng doanh thu thực tế dẫn đến tình trạng chỗ thu thấp, chỗ thu cao; hai hộ kinh doanh giống nhau nhưng nộp thuế không giống nhau. Việc không yêu cầu hóa đơn, chứng từ khiến công tác quản lý thiếu minh bạch và dễ thất thu. Nhiều hộ có xu hướng giấu doanh thu để giữ mức khoán thấp, gây bất bình đẳng giữa các đối tượng kinh doanh.
Khắc phục toàn bộ hạn chế trên, phương pháp kê khai mang lại cách quản lý thuế hiện đại và công bằng hơn. Khi chuyển sang kê khai, hộ kinh doanh phải ghi chép doanh thu, chi phí, xuất hóa đơn đầy đủ và tự xác định số thuế phải nộp theo đúng thực tế. Nhờ đó, ai bán nhiều nộp nhiều, ai bán ít nộp ít, tránh hoàn toàn tình trạng ấn định không sát thực. Việc ghi chép cũng giúp hộ kinh doanh biết rõ lãi - lỗ, quản lý tồn kho, chi phí tốt hơn, đồng thời minh bạch số liệu khi cần vay vốn ngân hàng.
Hiện nay, quá trình chuyển đổi sang kê khai hiện nay có nhiều thuận lợi hơn trước nhờ sự hỗ trợ từ cơ quan thuế và các doanh nghiệp công nghệ. Nhiều địa phương đã tổ chức tập huấn, hướng dẫn hộ kinh doanh cách ghi chép, sử dụng hóa đơn điện tử và lập tờ khai.
Đáng chú ý, đồng hành trong quá trình chuyển đổi, các doanh nghiệp công nghệ trong nước đã phát triển nhiều giải pháp ghi nhận doanh thu tự động, quản lý bán hàng, xuất hóa đơn và tổng hợp dữ liệu để hỗ trợ hộ kinh doanh kê khai dễ dàng hơn. Những ứng dụng này giúp người kinh doanh không cần tính toán thủ công, hạn chế sai sót, đồng thời tạo thói quen quản lý bài bản trước khi chính sách mới chính thức có hiệu lực.
Như vậy, việc bỏ thuế khoán và chuyển sang kê khai không chỉ là yêu cầu bắt buộc của pháp luật từ ngày 01/01/2026, mà còn mang lại nhiều lợi ích lâu dài cho chính hộ kinh doanh. Với sự đồng hành từ ngành thuế và các giải pháp công nghệ đơn giản, dễ sử dụng, quá trình chuyển đổi sẽ thuận lợi hơn rất nhiều. Đây là bước tiến quan trọng để hộ kinh doanh hoạt động minh bạch, chuyên nghiệp, phù hợp xu thế chuyển đổi số và sự phát triển chung của nền kinh tế.
