Áp dụng các quy chuẩn về khí thải, nước thải

Trong thời gian qua, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (trước đây là Bộ Tài nguyên và Môi trường) đã ban hành hàng loạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) nhằm tăng cường công tác bảo vệ môi trường. Các quy chuẩn mới bao gồm: QCVN 19:2024/BTNMT về khí thải công nghiệp; QCVN 62:2025/BTNMT về nước thải chăn nuôi; QCVN 14:2025/BTNMT về nước thải sinh hoạt, đô thị và khu dân cư tập trung; QCVN 40:2025/BTNMT về nước thải công nghiệp. Đặc biệt, các QCVN mới này đã đưa ra quy định cụ thể về việc phân vùng xả khí thải, nước thải.

Nhằm phục vụ công tác quản lý và cải thiện chất lượng môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã gửi văn bản đến Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, đề nghị triển khai thực hiện các quy chuẩn nêu trên. Một trong những yêu cầu quan trọng là xác định rõ phân vùng môi trường (bao gồm vùng bảo vệ nghiêm ngặt, vùng hạn chế phát thải và các vùng còn lại) để làm cơ sở cho việc áp dụng các quy chuẩn về khí thải, nước thải.

Đồng thời, các địa phương cần tiến hành rà soát, điều chỉnh các quy chuẩn kỹ thuật môi trường địa phương đã ban hành, đảm bảo tính thống nhất với các quy định pháp luật hiện hành cũng như phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Trong trường hợp chất lượng môi trường tại một số khu vực không đạt yêu cầu, các địa phương phải chủ động xây dựng và ban hành quy chuẩn môi trường cấp tỉnh trong thời gian tối đa 2 năm kể từ khi các QCVN quốc gia có hiệu lực, theo quy định tại Điều 102 của Luật Bảo vệ môi trường.

Phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường

Trên tinh thần chủ động phòng ngừa và kiểm soát các rủi ro môi trường, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quy chế ứng phó sự cố chất thải, trong khi Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Thông tư số 41/2025/T-BNNMT (ngày 14/7/2025) hướng dẫn kỹ thuật phòng ngừa, ứng phó sự cố chất thải và khắc phục hậu quả môi trường. Bộ đã yêu cầu UBND các tỉnh, thành chỉ đạo các đơn vị chức năng rà soát, xây dựng kế hoạch ứng phó phù hợp với điều kiện thực tiễn tại địa phương.

Bên cạnh đó, nhằm xử lý triệt để tình trạng ô nhiễm tồn đọng kéo dài, Chính phủ đã giao Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương bố trí ngân sách địa phương, huy động thêm nguồn vốn xã hội hóa và các nguồn hợp pháp khác để xử lý dứt điểm các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, với thời hạn hoàn thành trước ngày 31/12/2022. Đồng thời, yêu cầu xử lý nghiêm các trường hợp chây ỳ, không tuân thủ.

Tuy nhiên, theo báo cáo tổng hợp hằng năm của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, vẫn còn nhiều địa phương chưa thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo trên. Việc xử lý các cơ sở ô nhiễm nghiêm trọng còn chậm trễ, chưa quyết liệt, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác bảo vệ môi trường theo Quyết định số 1788/QĐ-TTg.

Trước thực trạng này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục yêu cầu các địa phương khẩn trương rà soát, cập nhật danh sách các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng còn tồn đọng, chưa được xử lý triệt để. Báo cáo cần nêu rõ tình trạng hiện tại, nguyên nhân chậm trễ và đề xuất thời điểm hoàn thành cụ thể, gửi về Bộ để tổng hợp và báo cáo Thủ tướng Chính phủ theo đúng quy định.

Ngoài ra, các địa phương cần ưu tiên bố trí ngân sách, thu hút vốn đầu tư từ xã hội hóa và các nguồn hợp pháp khác để đẩy nhanh tiến độ xử lý các cơ sở ô nhiễm còn tồn tại. Đồng thời, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và kiên quyết xử lý các tổ chức, cá nhân cố tình chậm trễ trong việc thực hiện nhiệm vụ.

Việc ban hành và triển khai các quy chuẩn kỹ thuật môi trường quốc gia, cùng với tăng cường phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường không chỉ là yêu cầu bắt buộc theo luật định mà còn thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc chuyển hướng phát triển sang mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Những quy định này sẽ là nền tảng quan trọng giúp kiểm soát ô nhiễm ngay từ nguồn thải; đồng thời tạo cơ sở pháp lý và kỹ thuật cho các địa phương thực hiện hiệu quả công tác bảo vệ môi trường.