Ngày 12/4/2025, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 60-NQ/TW về việc sắp xếp 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình để hình thành tỉnh Ninh Bình mới. Chỉ 2 tháng sau, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 202/2025/QH15 ngày 12/6/2025, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong quá trình tổ chức lại không gian hành chính và định hướng phát triển kinh tế - xã hội vùng châu thổ phía Nam đồng bằng sông Hồng. Đây không chỉ là sự hợp nhất về diện tích, dân số và nguồn lực, mà còn mở ra không gian phát triển rộng lớn hơn, tạo nên cấu trúc liên kết với nhiều kỳ vọng và động lực tăng trưởng mới.
Tỉnh Ninh Bình mới với quy mô GRDP hơn 310.000 tỷ đồng, đứng thứ 11 cả nước, cùng đường bờ biển dài trên 88 km, nổi lên như một cực tăng trưởng tiềm năng, có khả năng kết nối 3 vùng kinh tế lớn: Đồng bằng sông Hồng - Bắc Trung Bộ; Duyên hải miền Trung; Trung du miền núi phía Bắc. Với hệ thống giao thông theo trục Bắc - Nam và Đông - Tây tạo nên hành lang phát triển liên vùng, biến Ninh Bình thành điểm giao thoa chiến lược, “cửa ngõ” phía Nam của vùng đồng bằng.
Điều quan trọng, sự cộng hưởng thế mạnh của 3 địa phương cũ đã tạo ra một cấu trúc chuỗi giá trị mới: Hà Nam với công nghiệp công nghệ cao và nông nghiệp đặc sản; Nam Định với dệt may, logistics, kinh tế biển; còn Ninh Bình với du lịch di sản, công nghiệp văn hóa. Khi kết hợp, những lợi thế này bổ sung cho nhau, hình thành các chuỗi sản xuất, dịch vụ, phân phối liên tỉnh, từ nông nghiệp - chế biến - tiêu thụ cho đến công nghiệp hỗ trợ - xuất khẩu và du lịch liên vùng.
Một viễn cảnh đáng chú ý khác chính là sự chuyển mình trong nông nghiệp và kinh tế biển. Với địa hình đa dạng, Ninh Bình mới hội tụ đủ điều kiện để phát triển nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn, gắn với du lịch và bảo tồn cảnh quan. Không gian biển mở rộng cho phép Tỉnh phát triển nuôi trồng thủy sản công nghệ cao, năng lượng tái tạo và du lịch sinh thái ven biển. Đây sẽ là “trục tăng trưởng mới”, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế vùng ven từ nông - ngư nghiệp truyền thống sang dịch vụ hiện đại.
Bên cạnh đó, Ninh Bình tiếp tục tăng cường phát triển hạ tầng chiến lược. Các dự án kết nối giao thông trọng điểm, hệ thống cảng biển, thậm chí quy hoạch sân bay quốc tế tại Ý Yên, đang được đề xuất và triển khai, hứa hẹn tạo nên hệ sinh thái logistics đa phương thức. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, toàn khu vực đã thu hút 148 dự án mới với hàng chục nghìn tỷ đồng vốn đăng ký, trong đó riêng tỉnh Ninh Bình (cũ) có 19 dự án, tổng vốn đầu tư trên 9.000 tỷ đồng, bao gồm cả các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).
Trong bối cảnh chuyển đổi số, tỉnh Ninh Bình cũng chủ động coi kinh tế số và đổi mới sáng tạo là trụ cột mới. Trung tâm điều hành thông minh tại Hoa Lư, các mô hình “luồng xanh” trong cải cách thủ tục đầu tư, cùng định hướng xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp ở các đô thị lớn, cho thấy nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh và giữ chân lực lượng lao động trẻ. Các chỉ số cải cách hành chính, năng lực cạnh tranh và quản trị công đều ghi nhận bước tiến rõ rệt trong năm 2024 và những tháng đầu năm 2025, tạo thêm niềm tin cho doanh nghiệp và người dân.
Tuy nhiên, đi kèm với triển vọng phát triển là không ít thách thức. Một bộ máy hành chính mới cần thêm thời gian để vận hành trơn tru, những xung đột về quy hoạch cũ và mới phải sớm được tháo gỡ, đồng thời chính quyền tỉnh Ninh Bình cần duy trì sự linh hoạt, minh bạch và tầm nhìn dài hạn. Chỉ khi làm được điều đó, những lợi thế mới sẽ chuyển hóa thành động lực thực sự cho phát triển bền vững.
Việc sắp xếp 3 tỉnh để hình thành Ninh Bình mới là bước đi chiến lược, không chỉ cho riêng địa phương, mà còn là một thử nghiệm mang tính mô hình trong tổ chức lại không gian phát triển vùng của Việt Nam.
Với tiềm năng sẵn có và những chính sách phù hợp, Ninh Bình hoàn toàn có thể vươn lên trở thành cực tăng trưởng mới của cả nước - một trung tâm kinh tế, du lịch, văn hóa và công nghiệp sáng tạo khu vực phía Nam đồng bằng sông Hồng, góp phần khẳng định tầm vóc của Việt Nam trong tiến trình hội nhập và phát triển./.
