Theo quy định hiện hành, tất cả chủ phương tiện cơ giới khi tham gia giao thông trên lãnh thổ Việt Nam đều bắt buộc phải có bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới. Đây là một công cụ pháp lý quan trọng, nhằm đảm bảo rằng khi xảy ra tai nạn, những người bị thiệt hại do phương tiện cơ giới gây ra sẽ được bồi thường kịp thời, hạn chế rủi ro về tài chính và tranh chấp pháp lý.
Giấy chứng nhận bảo hiểm phải ghi rõ các thông tin cơ bản của chủ xe và phương tiện, bao gồm: tên, địa chỉ, số điện thoại, biển số xe, số khung, số máy, loại xe, số chỗ và mục đích sử dụng. Trong trường hợp xe được chuyển quyền sở hữu hoặc thay đổi đăng ký, hợp đồng bảo hiểm sẽ chấm dứt hoặc được điều chỉnh để bảo đảm quyền lợi hợp pháp cho tất cả các bên liên quan. Cơ chế này giúp vừa bảo vệ người bị thiệt hại vừa tạo trách nhiệm rõ ràng cho chủ xe, đồng thời góp phần duy trì trật tự và an toàn giao thông.
Vai trò của bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc không chỉ dừng lại ở khía cạnh pháp lý. Đây là chính sách nhân văn, chia sẻ rủi ro trên quy mô xã hội, giúp giảm thiểu các thiệt hại tài chính đối với những nạn nhân không may trong các vụ tai nạn giao thông. Đồng thời, bảo hiểm bắt buộc góp phần hạn chế tranh chấp, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của chủ phương tiện và đảm bảo trật tự an toàn giao thông, nhất là trong bối cảnh giao thông ngày càng phức tạp với số lượng xe máy chiếm tới hơn 70% phương tiện cơ giới.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Hải Phòng, bản chất của bảo hiểm trách nhiệm dân sự là công cụ pháp lý để đảm bảo quyền lợi cho những người bị thiệt hại. Nếu bỏ tính bắt buộc, rất nhiều người sẽ không mua bảo hiểm, dẫn đến tình trạng "tự chịu trách nhiệm", khiến người bị hại không được bồi thường, tạo gánh nặng cho gia đình, xã hội và cơ sở y tế công.
Đại biểu Nga cũng chỉ ra rằng trong điều kiện giao thông hiện nay, tai nạn liên quan đến xe máy chiếm tỷ lệ cao, vì vậy bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc là biện pháp quan trọng để giảm xung đột và đảm bảo trách nhiệm dân sự.
Theo đại biểu, vấn đề mấu chốt hiện nay không phải là bỏ hay giữ mà là đổi mới cách thức tổ chức, quản lý và thực thi để chính sách thực sự đi vào cuộc sống. Điều này bao gồm việc nâng cao chất lượng dịch vụ bảo hiểm, minh bạch trong quy trình bồi thường, giảm thủ tục hành chính và tăng cường tuyên truyền để người dân hiểu rõ quyền lợi của mình. Khi đó, bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc sẽ vừa bảo vệ người dân trước những rủi ro không lường trước, vừa giảm thiểu tranh chấp sau tai nạn và góp phần duy trì trật tự an toàn giao thông.
Có thể thấy, bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là giải pháp xã hội, là tấm lá chắn bảo vệ người dân và cộng đồng. Điều quan trọng là làm sao biến bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc trở thành công cụ thực chất, hiệu quả và nhân văn, đảm bảo cả quyền lợi của người tham gia giao thông lẫn trách nhiệm xã hội.
