Nâng cao năng lực số cho toàn Ngành
Bộ Tài chính vừa có Quyết định số 4060/QĐ-BTC ban hành Khung kiến trúc số Bộ Tài chính, tạo nền tảng quan trọng để ngành Tài chính giữ vai trò tiên phong trong chuyển đổi số quốc gia.
Khung kiến trúc số được ban hành nhằm tạo ra định hướng tổng thể, thống nhất cho toàn bộ hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin trong Bộ Tài chính, góp phần tăng cường minh bạch, nâng cao chất lượng dịch vụ công, chuẩn hóa dữ liệu và tối ưu vận hành nội bộ. Việc triển khai kiến trúc đồng bộ giúp giảm trùng lặp đầu tư, tiết kiệm chi phí, đồng thời tăng tính linh hoạt và khả năng thích ứng của các hệ thống thông tin theo yêu cầu thực tiễn.
 |
| Sơ đồ tổng quát Khung kiến trúc số Bộ Tài chính. |
Cùng với đó, tạo nền tảng thống nhất cho chuyển đổi số, tăng cường kết nối liên thông và chia sẻ dữ liệu trong toàn Ngành, bảo đảm các cơ sở dữ liệu được xây dựng đúng chuẩn và được khai thác hiệu quả. Hướng tới khả năng giám sát, đánh giá đầu tư công nghệ thông tin dựa trên dữ liệu số, đồng thời bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân trong mọi hoạt động vận hành hệ thống.
Theo kế hoạch phát triển ngành, Bộ Tài chính đặt mục tiêu đến năm 2030 đạt mức độ trưởng thành cao trong quản trị dữ liệu và cung cấp dịch vụ công. Các chỉ tiêu quan trọng gồm 100% cơ sở dữ liệu chuyên ngành được thu thập, cập nhật và chia sẻ thống nhất; 100% thủ tục hành chính đủ điều kiện được cung cấp trực tuyến toàn trình; toàn bộ hồ sơ được số hóa và đồng bộ định danh qua VNeID, bảo đảm phục vụ nhanh chóng và chính xác cho tổ chức, cá nhân.
Bộ cũng đặt mục tiêu 100% dịch vụ công trực tuyến toàn trình ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn; 100% nhiệm vụ Chính phủ, Thủ tướng và Bộ trưởng giao được giám sát bằng dữ liệu số. Bên cạnh đó, toàn bộ hệ thống thông tin được kết nối qua dịch vụ chia sẻ dữ liệu; 100% cán bộ được đào tạo kỹ năng số cơ bản và chuyên sâu, bảo đảm lực lượng nhân sự đủ năng lực đáp ứng triển khai đồng bộ Bộ Tài chính số.
Các thành phần của Khung kiến trúc số
Khung kiến trúc số gồm 4 lớp thành phần chính. Lớp thứ nhất là hạ tầng số và an ninh mạng dùng chung, bao gồm Trung tâm dữ liệu Bộ Tài chính, nền tảng điện toán đám mây, mạng thông tin diện rộng và mạng truyền số liệu chuyên dùng (TSLCD). Hệ thống hạ tầng này cung cấp năng lực tính toán, lưu trữ và bảo mật cấp cao, bảo đảm kết nối xuyên suốt từ trung ương tới địa phương, kể cả tại vùng sâu, vùng xa thông qua các công nghệ truyền dẫn linh hoạt.
Lớp thứ hai là lớp dữ liệu và nền tảng lõi - trung tâm của Khung kiến trúc số. Lớp này bao gồm các cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành; Cơ sở dữ liệu quốc gia về Tài chính; nền tảng chia sẻ dữ liệu LGSP; nền tảng API quốc gia V-APEX; nền tảng định danh và xác thực điện tử; bản đồ số và mã bưu chính. Đặc biệt, nền tảng phân tích dữ liệu lớn và AI được xác định là trọng tâm để tạo ra tri thức phục vụ chỉ đạo, điều hành vĩ mô.
Ngoài ra, lớp dữ liệu lõi tích hợp các mô hình nền tảng AI, các dịch vụ xử lý ngôn ngữ tự nhiên, nhận dạng hình ảnh, dự báo và trợ lý ảo, giúp Bộ Tài chính khai thác mạnh mẽ dữ liệu mà không cần đầu tư riêng lẻ. Khung quản trị dữ liệu và từ điển dữ liệu dùng chung cũng được xây dựng để bảo đảm chuẩn hóa, đồng bộ, giúp các hệ thống trong toàn ngành có thể chia sẻ dữ liệu nhanh, chính xác, an toàn.
Lớp thứ ba bao gồm các nền tảng số và ứng dụng dùng chung phục vụ nghiệp vụ toàn ngành. Trong đó có Cổng dữ liệu Bộ Tài chính là đầu mối công bố dữ liệu mở; Hệ thống báo cáo điện tử; các nền tảng số chuyên ngành; hệ thống giải quyết thủ tục hành chính; hệ thống phục vụ chỉ đạo, điều hành. Nền tảng AI Bộ Tài chính đóng vai trò cung cấp công cụ, mô hình và năng lực tính toán phục vụ quản lý và phát triển các ứng dụng thông minh.
Các ứng dụng hỗ trợ hoạt động gồm quản lý văn bản, quản lý công việc, thanh tra - kiểm tra, quản lý hợp tác quốc tế, quản lý dự án đầu tư, tài liệu điện tử và nhiều hệ thống quản lý nguồn lực khác. Khi triển khai, tất cả hệ thống mới phải ưu tiên tích hợp với nền tảng dùng chung, tránh trùng lặp, bảo đảm tiết kiệm ngân sách và tăng tính liên thông.
Lớp thứ tư là kênh tương tác và đo lường hiệu quả, bao gồm Cổng Dịch vụ công Quốc gia, ứng dụng VNeID và các kênh hỗ trợ khác nhằm bảo đảm mọi người dân đều có thể tiếp cận dịch vụ. Bàn làm việc số được xây dựng như môi trường làm việc thống nhất, tích hợp công cụ văn bản, lịch công tác, họp trực tuyến và trợ lý AI. Bộ cũng phát triển hệ thống dashboard thời gian thực và khung KPIs để đo lường hiệu quả điều hành dựa trên dữ liệu.
Lộ trình triển khai Khung kiến trúc
Giai đoạn 2025-2026 tập trung xây dựng hạ tầng và nền tảng lõi, chuẩn hóa dữ liệu, kết nối các nền tảng quốc gia và đưa hệ thống vào vận hành thống nhất. Đây là giai đoạn nền tảng, tạo cơ sở kỹ thuật và pháp lý để triển khai Bộ Tài chính số. Đồng thời, công tác tuyên truyền, đào tạo, chuẩn hóa quy trình nội bộ được đẩy mạnh nhằm bảo đảm khả năng tiếp nhận của cán bộ trong toàn ngành.
Giai đoạn 2027-2028 là giai đoạn tích hợp mạnh mẽ, tập trung triển khai các nghiệp vụ chuyên ngành trên nền tảng số, tích hợp nền tảng AI, phân tích dữ liệu lớn, hệ thống báo cáo và giải quyết thủ tục hành chính theo chuẩn kiến trúc quốc gia. Các ứng dụng liên thông, chia sẻ dữ liệu được mở rộng, tạo thành hệ sinh thái số ngành Tài chính. Đây cũng là giai đoạn thúc đẩy cung cấp dịch vụ công thông minh, hướng tới tự động hóa nhiều quy trình.
Giai đoạn 2029-2030 là giai đoạn tối ưu hóa và thông minh hóa toàn diện. Bộ Tài chính kỳ vọng khai thác sâu dữ liệu lớn và AI để hỗ trợ ra quyết định, cung cấp dịch vụ công thông minh, liền mạch và tối ưu trải nghiệm người dùng. Hệ sinh thái số ngành Tài chính được hoàn thiện, đóng góp vào quá trình xây dựng Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. Việc hoàn thành khung kiến trúc giúp ngành Tài chính giữ vai trò tiên phong trong đổi mới quản trị bằng công nghệ.
