Diễn đàn AF8: Hội đồng quản trị vươn tầm trong thị trường mới nổi

Ngày 5/12 tới, tại TP. Hồ Chí Minh, Viện Thành viên Hội đồng Quản trị Việt Nam (VIOD) sẽ tổ chức Diễn đàn thường niên lần thứ 8 (AF8) với chủ đề: "Hội đồng Quản trị bứt phá: Vươn tầm khu vực, định vị niềm tin và danh tiếng trên thị trường vốn". Diễn đàn diễn ra trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam kỷ niệm 25 năm vận hành và chính thức bước sang giai đoạn thị trường mới nổi, cột mốc mở ra cơ hội thu hút dòng vốn quốc tế quy mô lớn, đồng thời cũng đặt ra yêu cầu nâng chuẩn toàn diện về minh bạch, quản trị và phát triển bền vững.

Trọng tâm của diễn đàn nhấn mạnh vai trò trung tâm của Hội đồng quản trị (HĐQT) trong cấu trúc thực hành quản trị doanh nghiệp hiện đại, nơi khởi nguồn cho các quyết sách về tăng trưởng, quản trị rủi ro, bảo vệ danh tiếng và khả năng thu hút dòng vốn dài hạn. HĐQT không còn đơn thuần là cơ quan phê chuẩn, mà trở thành cấp lãnh đạo chịu trách nhiệm trực tiếp trước cổ đông và thị trường về hiệu quả quản trị. Do đó, yêu cầu đặt ra là HĐQT và đội ngũ lãnh đạo phải có tư duy bứt phá trong cải cách thực hành quản trị, chủ động áp dụng các thông lệ quản trị tốt nhất theo chuẩn mực quốc tế.

Nếu hạ tầng và cơ chế là "điều kiện cần", thì chuẩn mực quản trị chính là điều kiện đủ để doanh nghiệp bước vào sân chơi mới nổi. Ở góc độ tổ chức nghề nghiệp, bà Hà Thu Thanh – Chủ tịch VIOD cho rằng khi thị trường dịch chuyển về chuẩn mới, quản trị công ty không còn là một nghĩa vụ tuân thủ hình thức, mà đã trở thành "hệ điều hành" của doanh nghiệp, chi phối toàn bộ quá trình ra quyết định chiến lược, quản trị rủi ro, bảo vệ danh tiếng và năng lực cạnh tranh dài hạn. Trong cấu trúc đó, HĐQT phải được đặt đúng vào vị trí trung tâm quyền lực chiến lược, chịu trách nhiệm cao nhất trước cổ đông và thị trường.

Cách nhìn này cũng trùng khớp với cách nhà đầu tư tổ chức quốc tế đánh giá doanh nghiệp sau nâng hạng. Từ phía quỹ đầu tư, bà Nguyễn Hoài Thu – Phó Tổng Giám đốc VinaCapital nhấn mạnh: nâng hạng thị trường chỉ là điểm khởi đầu, còn năng lực giữ chân dòng vốn dài hạn phụ thuộc trực tiếp vào quyền cổ đông, mức độ minh bạch và chất lượng hoạt động của HĐQT. Theo bà, với tư cách là quỹ đầu tư và từ kinh nghiệm nắm bắt kỳ vọng của các nhà đầu tư tổ chức, các quỹ ngoại đặc biệt nhạy cảm với hai yếu tố cốt lõi trong quản trị, gồm đối xử công bằng với mọi cổ đông (trong đó có cổ đông thiểu số) và hiệu quả thực thi vai trò của HĐQT. Khi hai nền tảng này được bảo đảm, niềm tin của nhà đầu tư được củng cố, qua đó giúp doanh nghiệp giảm chi phí vốn thông qua mức định giá cao hơn hoặc lãi suất thấp hơn. Ở tầm nhìn dài hạn 5–10 năm, các quỹ cũng ngày càng đặt trọng tâm vào ESG, rủi ro môi trường – xã hội và khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu.

Nếu như nhà đầu tư nhìn quản trị dưới góc độ chi phí vốn và định giá, thì ở phía hệ thống tài chính – ngân hàng, ông Trần Hoài Nam – Phó Tổng Giám HDBank cho rằng quản trị mà trực tiếp là HĐQT còn gắn trực tiếp với an toàn hệ thống và uy tín thương hiệu. Một quyết định sai ở cấp HĐQT không chỉ gây tổn thất tài chính, mà còn có thể làm đứt gãy niềm tin của thị trường, yếu tố sống còn đối với ngành ngân hàng. Trong bối cảnh hơn 90% giá trị giao dịch trên thị trường hiện vẫn đến từ nhà đầu tư cá nhân, ông Nam cho rằng việc thu hút mạnh hơn khối ngoại và các quỹ lớn là điều kiện quan trọng để thị trường phát triển bền vững, giảm tính dễ tổn thương trước các cú sốc tâm lý.

Thị trường có thể mở rộng nhanh về quy mô, nhưng tăng trưởng vốn hóa chỉ thực sự bền vững khi đi cùng với chất lượng "hàng hóa" doanh nghiệp, trong đó chất lượng quản trị mà hạt nhân là vai trò của Hội đồng quản trị là yếu tố then chốt quyết định năng lực gọi vốn. Tuy nhiên, theo Thẻ điểm Quản trị Công ty ASEAN (ACGS), vị thế doanh nghiệp Việt Nam trên bản đồ khu vực vẫn còn khá khiêm tốn; việc hiện chưa có đại diện trong Top 200 "ASEAN Asset Class" cho thấy khoảng trống về chuẩn mực quản trị vẫn còn rất lớn.

Theo ông Long, với quy mô vốn hóa khoảng 300 tỷ USD, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn còn dư địa tăng trưởng đáng kể so với khu vực. Tuy nhiên, dư địa đó chỉ có thể được chuyển hóa thành giá trị thực nếu HĐQT thực sự làm tròn vai trò "đầu tàu" của quản trị chiến lược, từ kiểm soát rủi ro, bảo vệ danh tiếng cho tới xây dựng niềm tin dài hạn với nhà đầu tư, đúng với trục nội dung mà AF8 đặt ra cho mùa diễn đàn năm nay.