Hơn 27.000 hợp tác xã hoạt động tốt, liên kết bền vững
Theo Thứ trưởng Đỗ Thành Trung, đến cuối năm 2025, cả nước có hơn 35 nghìn hợp tác xã đang hoạt động, tăng 34% so với năm 2020. Số lượng thành viên đạt gần 6 triệu người, tăng hơn 100.000 thành viên so với năm 2020, cho thấy sức hấp dẫn ngày càng lớn của mô hình kinh tế hợp tác. Cùng với đó, hơn 66.000 tổ hợp tác và 164 liên hiệp hợp tác xã được thành lập đã tạo nên mạng lưới liên kết rộng khắp, góp phần phát triển sản xuất ổn định.
 |
| Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung phát biểu tại Diễn đàn. |
Hiệu quả hoạt động của hợp tác xã tiếp tục được cải thiện rõ rệt. Năm 2025 có hơn 27.000 hợp tác xã được đánh giá hoạt động tốt và khá, chiếm hơn 78% tổng số toàn quốc. Đáng chú ý, khoảng 2.600 hợp tác xã đã ứng dụng công nghệ cao, 4.700 hợp tác xã tham gia chuỗi giá trị. Những con số này khẳng định vai trò quan trọng của khu vực hợp tác xã trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao đời sống người dân.
Tuy nhiên, khu vực kinh tế tập thể vẫn tồn tại nhiều hạn chế cần sớm khắc phục. Không ít hợp tác xã có quy mô nhỏ, trình độ quản trị và năng lực cạnh tranh hạn chế, khó đáp ứng yêu cầu của thị trường. Điều này khiến nhiều mô hình chậm đổi mới, dễ bị tổn thương trước các biến động kinh tế. Nếu những hạn chế này không được xử lý kịp thời, khu vực hợp tác xã dễ tụt lại trong quá trình phát triển chung.
Trong bối cảnh nền kinh tế định hướng đổi mới mô hình tăng trưởng, việc tăng cường hợp tác và liên kết giữa hợp tác xã với doanh nghiệp trở thành yêu cầu tất yếu. Liên kết giúp tận dụng lợi thế quy mô, chia sẻ rủi ro và tạo ra chuỗi giá trị bền vững hơn. Đây là hướng đi phù hợp tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW, coi kinh tế tư nhân cùng kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể là nền tảng thúc đẩy phát triển quốc gia.
Thực tế thời gian qua cho thấy, liên kết giữa hợp tác xã và doanh nghiệp mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Liên kết giúp nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ và tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng cao. Doanh nghiệp đóng vai trò chủ lực về thị trường, còn hợp tác xã cung ứng nguyên liệu ổn định, chất lượng đồng nhất. Mối quan hệ này hình thành chuỗi giá trị khép kín, giảm chi phí và nâng cao hiệu quả kinh tế.
Bên cạnh lợi ích kinh tế, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị giúp giảm rủi ro và tạo ra sự minh bạch trong tiêu thụ sản phẩm. Hợp tác xã có cơ hội xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường, còn doanh nghiệp đảm bảo được nguồn cung ổn định. Nhiều chuỗi giá trị nông sản đã hình thành và phát huy hiệu quả, góp phần thúc đẩy các sản phẩm chủ lực quốc gia, sản phẩm OCOP và sản phẩm đặc trưng địa phương phát triển bền vững.
Doanh nghiệp tiên phong, hợp tác xã đồng hành
Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho biết, thời gian qua, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách tạo điều kiện cho hợp tác xã và doanh nghiệp tăng cường hợp tác. Luật Hợp tác xã năm 2023 đưa ra nhiều quy định nhằm nâng cao minh bạch, thúc đẩy liên kết và hỗ trợ các hợp tác xã trong quá trình mở rộng sản xuất. Chính phủ cũng triển khai hàng loạt chính sách khuyến khích doanh nghiệp và hợp tác xã tham gia chuỗi giá trị nông nghiệp, từ hỗ trợ vốn đến ưu tiên phát triển mô hình liên kết.
 |
| Để thúc đẩy liên kết giữa doanh nghiệp và hợp tác xã bền vững hơn, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. |
Theo báo cáo của các bộ ngành, đến giữa năm 2025, đã có 2.938 dự án và kế hoạch liên kết được phê duyệt trên cả nước. Các mô hình liên kết được triển khai ở hầu hết các lĩnh vực nông nghiệp, với hơn 2.400 hợp tác xã và 1.300 doanh nghiệp tham gia. Nhiều địa phương đã hình thành chuỗi liên kết cho sản phẩm chủ lực cấp tỉnh và quốc gia, tạo điều kiện mở rộng thị trường, đặc biệt là thị trường xuất khẩu.
Nguồn vốn hỗ trợ liên kết được ưu tiên bố trí từ ngân sách trung ương và địa phương, tạo "vốn mồi" thu hút doanh nghiệp và hợp tác xã tham gia. Giai đoạn 2018-2025, tổng số vốn huy động phục vụ triển khai các dự án liên kết đạt hơn 15.200 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước chiếm khoảng 20,9%. Phần lớn còn lại đến từ sự đối ứng của doanh nghiệp và hợp tác xã, cho thấy mức độ chủ động và quyết tâm của các chủ thể.
Dù đạt nhiều kết quả tích cực, hoạt động liên kết vẫn đối mặt không ít khó khăn. Nhiều hợp tác xã chưa minh bạch tài chính, năng lực quản trị yếu khiến doanh nghiệp e ngại hợp tác. Quy mô sản xuất nhỏ khiến việc tuân thủ quy trình kỹ thuật thiếu đồng bộ, dẫn đến khó duy trì chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, còn tình trạng vi phạm hợp đồng do biến động giá thị trường, gây ảnh hưởng đến chuỗi liên kết.
Theo Thứ trưởng Đỗ Thành Trung, để thúc đẩy liên kết giữa doanh nghiệp và hợp tác xã bền vững hơn, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp:
Thứ nhất, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền và người dân về vị trí vai trò của liên kết hợp tác xã - doanh nghiệp trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Từ chuyển biến tư duy, nhận thức sẽ thúc đẩy chuyển biến trong hành động để hỗ trợ hoạt động liên kết.
Thứ hai, cần tiếp tục đổi mới toàn diện hệ thống chính sách hỗ trợ hợp tác xã, doanh nghiệp theo hướng đồng bộ, dễ tiếp cận và có tính kế thừa trong đó tập trung vào hỗ trợ các dự án liên kết. Việc ban hành và thực thi chính sách phải đảm bảo nguyên tắc thị trường, đồng thời tạo động lực cho hợp tác xã chủ động liên kết với doanh nghiệp nhằm nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh.
Thứ ba, hình thành quy định nhằm xác định rõ cơ chế phân phối lợi ích theo nguyên tắc lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ; có cơ chế bảo vệ quyền lợi của các tác nhân trong chuỗi giá trị; đồng thời cần có chế tài xử lý các bên trường hợp không tuân thủ hợp đồng liên kết đã ký. Nâng cao uy tín, minh bạch trong hoạt động của hợp tác xã thông qua kiểm toán độc lập và kiểm toán nội bộ.
Thứ tư, tăng cường năng lực sản xuất, quản trị của hợp tác xã thông qua các chương trình đào tạo chuyên sâu về tài chính, chiến lược, và kỹ năng đàm phán hợp đồng; Huy động sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế hoặc Liên minh hợp tác xã để đóng vai trò cố vấn, giúp hợp tác xã xây dựng kế hoạch kinh doanh khả thi, có tầm nhìn dài hạn và năng lực lãnh đạo tốt.
Thứ năm, cộng đồng doanh nghiệp cần đóng vai trò đầu tàu, tiên phong trong thực hiện liên kết với hợp tác xã, đặc biệt là trong hình thành các chuỗi giá trị nông sản, đóng góp thiết thực trong xây dựng nền nông nghiệp xanh, sạch, tuần hoàn nhằm bảo vệ sức khỏe giống nòi, thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp với cộng đồng và đất nước.
