Trong những năm qua, bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc của chủ xe cơ giới đã trở thành công cụ pháp lý quan trọng, bảo vệ quyền lợi người dân khi tham gia giao thông. Chính sách này không chỉ đảm bảo bồi thường kịp thời cho những người bị thiệt hại do tai nạn giao thông, mà còn góp phần giảm xung đột, hạn chế tranh chấp và chia sẻ rủi ro xã hội.
Theo thống kê, hàng triệu hợp đồng bảo hiểm trách nhiệm dân sự đã được ký kết mỗi năm, với tổng số tiền bồi thường lên đến hàng nghìn tỷ đồng, giúp các nạn nhân tai nạn giao thông được hỗ trợ tài chính nhanh chóng. Việc bồi thường này không chỉ giảm áp lực tài chính cho các gia đình bị tai nạn mà còn giảm tải cho hệ thống y tế công, đồng thời nâng cao ý thức chấp hành pháp luật giao thông của người dân.
Bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc còn góp phần hình thành một “văn hóa trách nhiệm” trong xã hội. Chủ xe khi tham gia giao thông không chỉ lo sợ bị xử phạt mà còn nhận thức rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình, từ đó góp phần duy trì trật tự, an toàn trên đường phố, đặc biệt trong bối cảnh giao thông hiện nay ngày càng phức tạp.
Hiệu quả của chính sách không chỉ phụ thuộc vào tính bắt buộc, mà còn dựa trên chất lượng dịch vụ, thủ tục bồi thường minh bạch, và mức độ nhận thức của người dân về quyền lợi bảo hiểm. Để chính sách này thực sự phát huy vai trò bảo vệ người dân, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Hải Phòng cho rằng, cần nâng cao nhận thức và đổi mới cách tuyên truyền về loại hình bảo hiểm này.
Theo đại biểu, thay vì tuyên truyền một chiều, cần hướng dẫn cụ thể, dễ hiểu, dễ tiếp nhận, ví dụ bằng tình huống thực tế, video minh họa hoặc ứng dụng mạng xã hội. Điều này giúp người dân hiểu rằng bảo hiểm không chỉ là “đối phó với công an” mà là “tấm lá chắn tài chính” khi xảy ra rủi ro. Nhà trường, đoàn thanh niên, tổ dân phố cũng có thể tham gia giáo dục ý thức tham gia bảo hiểm.
Cùng với đó, cần cải cách thủ tục bồi thường, ứng dụng chuyển đổi số. Các doanh nghiệp bảo hiểm cần triển khai hồ sơ bồi thường điện tử, chụp ảnh hiện trường qua ứng dụng, kết nối dữ liệu tai nạn với cảnh sát giao thông và bệnh viện. Thời gian giải quyết bồi thường phải được quy định rõ, nếu quá hạn cần tạm ứng ngay cho nạn nhân, tăng tính minh bạch và củng cố niềm tin của người dân.
Công tác kiểm tra, giám sát doanh nghiệp bảo hiểm cũng cần được tăng cường. Đại biểu cho rằng, Bộ Tài chính và Bộ Công an cần phối hợp xây dựng cơ sở dữ liệu chung, quản lý hợp đồng bảo hiểm bằng mã định danh, xử lý nghiêm doanh nghiệp chậm chi trả hoặc né tránh trách nhiệm, thậm chí rút giấy phép nếu vi phạm nghiêm trọng.
Đại biểu cũng đề xuất xem xét phương án phân phối linh hoạt. Ngoài việc bán bảo hiểm tại đại lý truyền thống, có thể triển khai qua ứng dụng ngân hàng, ví điện tử, bưu điện, hoặc tích hợp ngay khi đăng kiểm, đăng ký xe. Việc này vừa tiện lợi, vừa tạo điều kiện quản lý tập trung.
Đặc biệt, Nhà nước có thể nghiên cứu hỗ trợ phí bảo hiểm cho học sinh, sinh viên, người lao động nghèo hoặc khu vực miền núi, vùng sâu vùng xa, những đối tượng vừa cần bảo vệ, vừa có khả năng tài chính hạn chế. Điều đó sẽ lan tỏa tính nhân văn của chính sách.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nhấn mạnh, khi người dân cảm nhận rõ quyền lợi được đảm bảo, thủ tục minh bạch và bồi thường kịp thời, việc tham gia bảo hiểm sẽ trở thành hành vi tự giác, không cần nhắc nhở hay xử phạt. Đó là mục tiêu của chính sách bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc, vừa bảo vệ quyền lợi người dân, vừa góp phần duy trì trật tự an toàn giao thông và xây dựng xã hội trách nhiệm.
