Đại đô thị ESG ++ hướng biển sẽ là nhóm tài sản blue-chip

Quang cảnh Hội thảo

Khai mở tài nguyên không gian biển

Theo các chuyên gia, trên thế giới, các quốc gia tạo nên kỳ tích, từ Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc đến UAE… đều có điểm chung là hướng mạnh ra biển, khai thác không gian ven biển như những “cực tăng trưởng chiến lược”.

Nhìn vào những siêu cảng, những vịnh du thuyền, những vịnh nhân tạo, những đô thị lấn biển hay ven biển… được quy hoạch bài bản, ta có thể thấy rõ: biển là nơi mở ra tầm nhìn, mở ra thương mại toàn cầu, mở ra trung tâm tài chính - dịch vụ - công nghệ, mở ra cơ hội để một quốc gia bước lên nấc thang phát triển cao hơn.

Chia sẻ tại hội thảo “Tiến biển bằng siêu đô thị ESG++: Chiến lược đầu tư bền vững” được tổ chức ngày 28/11, TS Nguyễn Sĩ Dũng - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho rằng, Việt Nam có diện tích mặt biển lớn, vì vậy nếu quay lưng với biển là đang quay lưng với sự phát triển, quay lưng với khoảng không gian lớn nhất đang tồn tại của dân tộc mình.

Theo ông, tài nguyên của biển không chỉ là thuỷ sản mà còn có năng lượng, không gian để sống, logistics - đó một là khoảng không gian siêu lớn. Chính vì vậy, các quốc gia hướng tới biển, có thành phố biển sẽ phát triển rất nhanh, rất mạnh và thịnh vượng.

Dẫn ví dụ điển hình từ Hàn Quốc, ông cho biết quốc gia này đã phát triển tam giác Busan - Incheon - Seoul. Trong đó, Busan là cảng trung chuyển lớn thứ sáu thế giới, nổi lên như trung tâm tài chính - công nghệ - đô thị thông minh hàng đầu châu Á, còn Seoul đóng vai trò bộ não điều hành quốc gia. Bộ ba này đóng góp hơn 50% GDP Hàn Quốc.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, xu thế tiến biển của Việt Nam phải đi cùng với những triết lý phát triển hoàn toàn mới. Một trong những triết lý đó, được gọi tên bằng khái niệm ESG và cao hơn là ESG++.

TS Nguyễn Sĩ Dũng cho rằng, để siêu đô thị biển ấy không lặp lại con đường của các đô thị truyền thống, nơi tăng trưởng nhanh thường đi kèm áp lực môi trường, ngập lụt, suy giảm bản sắc và chi phí xã hội cao, Việt Nam cần một khung phát triển hoàn toàn mới: ESG++. Đây không chỉ là bộ tiêu chí môi trường - xã hội - quản trị theo chuẩn quốc tế, mà còn là phiên bản được nâng cấp để thích ứng với yêu cầu của thế kỷ XXI.

TS Lê Xuân Sang - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới.

Lý giải vì sao các mô hình đô thị ESG++, đặc biệt là những đại đô thị lấn biển lại được xem là “sở hữu hiếm” và trở thành phễu hút đầu tư toàn cầu, TS Lê Xuân Sang - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới cho biết, trên thế giới, dòng vốn đang dịch chuyển rất rõ sang nhóm tài sản tương lai, là những tài sản vừa tạo tăng trưởng, vừa bảo đảm tính bền vững và khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu.

Đô thị ESG++ với hai tầng giá trị bổ sung là tái sinh (Regeneration) và thích ứng khí hậu (Resilience) hiện vẫn đang rất hiếm. Nếu nhìn 10 - 20 năm tới, số đại đô thị đạt chuẩn full-cycle ESG++ có thể chỉ chiếm dưới 1% tổng số dự án bất động sản toàn cầu.

“Nguồn cung cực ít, trong khi nhu cầu từ giới trung, thượng lưu toàn cầu ngày càng lớn, khiến ESG trở thành nhóm tài sản “blue-chip”: khan hiếm, có giá trị cao và mang tính phòng thủ mạnh trong mọi chu kỳ kinh tế”, ông Sang nhấn mạnh.

4 đột phá quyết định

Nhấn mạnh đô thị hướng biển là tinh hoa, chiếm chưa đến 1% số dự án bất động sản, Luật sư Phạm Quang Tuyến - Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trưởng khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội cho rằng, vì hiếm nên các dự án này mới thu hút nguồn lực đầu tư, nhất là những nguồn lực chất lượng.

Theo Luật sư, Việt Nam đã cam kết Net Zero 2050, Luật Đất đai 2024, các chủ trương về tăng trưởng xanh, đô thị thông minh… cũng đang định hình lại chuẩn mực phát triển. Các dự án đô thị ESG++ đi trước thời cuộc sẽ có lợi thế pháp lý, lợi thế quy hoạch và lợi thế chính sách vượt trội so với dự án “truyền thống”.

Dưới góc nhìn pháp lý, theo PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến, Việt Nam không tiến ra biển bằng “khoảng trống pháp lý”, mà tiến ra biển trên nền một khung pháp luật đang ngày càng hoàn thiện, có thể kiểm soát, có thể giám sát. Điều đó giúp Nhà nước quản lý rủi ro, giúp nhà đầu tư yên tâm về an toàn pháp lý, và giúp cộng đồng có cơ sở để giám sát, phản biện.

TS Nguyễn Sĩ Dũng.

Tại phiên Đối thoại cấp cao, TS Nguyễn Sĩ Dũng đánh giá Cần Giờ là một biểu tượng vươn lên, một cấu phần quan trọng của TP. Hồ Chí Minh trong kỷ nguyên mới. Không phải ngẫu nhiên, Đảng và Nhà nước đã quyết định sáp nhập 2 tỉnh phát triển nhất của đất nước vào TP. Hồ Chí Minh là Bình Dương (nơi công nghiệp phát triển nhất) và Bà Rịa - Vũng Tàu (nơi thu nhập đầu người cao nhất). Hội tụ tất cả các yếu tố đó để tạo ra một cực tăng trưởng, thúc đẩy đất nước phát triển và Cần Giờ là một mảnh ghép trong khung phát triển đó.

Theo TS Lê Xuân Sang, Cần Giờ nằm trong “tam giác vàng” kết nối với Bình Dương và Vũng Tàu (cũ), những nơi giữ vai trò động lực phát triển của vùng Đông Nam Bộ.

Nhờ hưởng lợi từ mạng lưới hạ tầng liên vùng và xu hướng dịch chuyển nhu cầu sống, làm việc, nghỉ dưỡng chất lượng cao, Cần Giờ được dự báo sẽ đón nhận những dòng nhu cầu dịch vụ thế hệ mới, hướng tới các mô hình đô thị sinh thái, đô thị thông minh và các hoạt động kinh tế gắn với đổi mới sáng tạo, một môi trường sống và kinh doanh hấp dẫn cho nhóm cư dân chất lượng cao.

Ở góc độ này, nhóm khách hàng có thu nhập cao thường có yêu cầu rất khắt khe về môi trường sinh thái, quản trị minh bạch, chuẩn mực và hiệu quả. Càng giàu có, nhu cầu về một hệ sinh thái sống được quản trị tốt, ổn định và bền vững lại càng quan trọng đối với họ.

Ngoài ra, Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại TP. Hồ Chí Minh khi đi vào hoạt động sẽ kéo theo nhu cầu lớn về không gian sống, trải nghiệm cho các chuyên gia, nguồn nhân lực chất lượng cao, việc phát triển siêu đô thị tiến biển đạt tiêu chuẩn ESG++ sẽ tạo ra môi trường sống rất tốt, đáp ứng các nhu cầu này.

Để lộ trình hình thành siêu đô thị biển TP. Hồ Chí Minh - Đông Nam Bộ trở thành hiện thực, theo TS Nguyễn Sỹ Dũng, Việt Nam phải tạo ra bốn đột phá mang tính nền tảng, đóng vai trò như những “điểm bật chiến lược” đưa toàn bộ cấu trúc phát triển sang một mô hình mới.

Trước hết là đột phá thể chế, với yêu cầu xây dựng khung pháp lý vượt trội, đủ khả năng tháo bỏ những rào cản của hệ thống pháp luật hiện hành vốn được thiết kế cho mô hình đô thị truyền thống.

Thứ hai, là đột phá hạ tầng, bởi siêu đô thị biển chỉ có thể vận hành khi có hệ thống kết nối liên vùng đồng bộ.

Đột phá thứ ba là tài chính, đòi hỏi Việt Nam phải huy động được dòng vốn xanh, vốn quốc tế và nguồn lực tư nhân thông qua các mô hình PPP linh hoạt, cơ chế trái phiếu biển - trái phiếu xanh và các công cụ tài chính đổi mới. Không có nguồn lực tài chính dồi dào, nhất là từ các định chế quốc tế như ADB, WB, IFC, AIIB hay các quỹ khí hậu, siêu đô thị biển khó có thể đạt quy mô và tốc độ như kỳ vọng.

Đột phá thứ 4, theo chuyên gia, đó là công nghệ. Theo ông, công nghệ chính là linh hồn của mô hình phát triển mới.