Đẩy mạnh xã hội hoá, giảm gánh nặng cho ngân sách
Thảo luận về dự thảo Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi) tại phiên họp sáng 26/11, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - Đoàn TP. Hồ Chí Minh cho rằng, phát huy vai trò xã hội hóa hàng dự trữ quốc gia là rất cần thiết. Theo đại biểu, trong thời gian qua, công tác này đã được triển khai mạnh mẽ, đặc biệt trong các lĩnh vực y tế, lương thực, xây dựng và giao thông vận tải.
Đại biểu đánh giá, việc trực tiếp tham gia xã hội hóa và phát huy thế mạnh của các doanh nghiệp được giao nhiệm vụ quản lý hàng dự trữ quốc gia đã giúp thực hiện nhiệm vụ một cách hiệu quả. Trong nguồn lực ngân sách còn hạn chế, cần tiếp tục phát huy vai trò xã hội hóa trong lĩnh vực này.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng dẫn chứng tại tỉnh Đồng Tháp, hầu hết các kho lương thực của Nhà nước hiện nay đã được xã hội hóa, chuyển giao cho các doanh nghiệp tư nhân quản lý, bảo quản tốt. Ông cho rằng đây là một mô hình quan trọng, cần xem xét là vấn đề chiến lược quốc gia.
Tuy nhiên, đại biểu cũng lưu ý, việc xã hội hóa cần được thực hiện rạch ròi giữa các loại hàng dự trữ. Đối với những mặt hàng dự trữ quốc gia, xã hội hóa có thể triển khai rộng rãi; nhưng đối với mặt hàng dự trữ chiến lược, cần xác định rõ loại nào được xã hội hóa, loại nào không. Nếu xã hội hóa toàn bộ hàng chiến lược, Nhà nước sẽ khó quản lý, gây rủi ro. Do đó, việc phân cấp và xác định mức độ xã hội hóa đối với từng loại hàng chiến lược là hết sức quan trọng.
Quan tâm đến chế độ chính sách với người làm dự trữ, đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn Vĩnh Long bày tỏ ủng hộ khi dự thảo giữ nguyên phụ cấp thâm niên, ưu đãi nghề. Theo đại biểu, thực tế cho thấy lực lượng này làm việc tại các kho xa xôi, khó khăn, phải trực gác 24/7, sẵn sàng xuất cấp hàng trong đêm, trong bão lũ, bảo quản lượng tài sản nhà nước rất lớn. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung phụ cấp trách nhiệm trong tình huống khẩn cấp; phụ cấp khu vực hoặc đặc thù theo địa hình; đồng thời cần ưu tiên nhà công vụ; đào tạo định kỳ về công nghệ bảo quản mới.
Đa dạng nguồn lực, hiện đại hoá công tác quản lý
Làm rõ về vấn đề xã hội hóa trong dự trữ quốc gia, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự thảo Luật lần này có một bước tiến rất quan trọng trong việc thúc đẩy xã hội hóa hoạt động dự trữ quốc gia, góp phần đa dạng hóa nguồn lực và nâng cao tính linh hoạt trong dự trữ quốc gia. Quy định này cũng như các đại biểu đánh giá là giúp giảm bớt gánh nặng về ngân sách nhà nước.
Ngoài việc được đầu tư từ ngân sách nhà nước, dự thảo đã đề xuất thực hiện theo phương thức đối tác công tư. Điều này đồng nghĩa được sử dụng từ nguồn ngân sách nhà nước và nguồn ngoài ngân sách nhà nước thực hiện cơ chế thỏa thuận tự nguyện. Hợp đồng do Chính phủ quy định và theo quy định của pháp luật khác có liên quan. Hàng dự trữ chiến lược để tại các đơn vị, doanh nghiệp từ nguồn hợp pháp của đơn vị, doanh nghiệp được Nhà nước hỗ trợ các khoản chi phí về quản lý, bảo quản, thuế, lãi suất và các khoản hỗ trợ khác theo quy định của pháp luật.
Theo đó, dự thảo Luật giao cho Chính phủ quy định trong từng thời kỳ cho phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội, tránh việc sửa đổi, bổ sung Luật nhiều lần.
Liên quan đến chế độ chính sách đối với người làm công tác dự trữ quốc gia, Bộ trưởng nêu rõ, dự thảo Luật hiện đang kế thừa và giữ nguyên quy định về chế độ, chính sách đối với người làm công tác dự trữ. Đây là chính sách đã được thực hiện ổn định nhiều năm và không có phát sinh những vướng mắc. Quy định này cũng hoàn toàn phù hợp với Nghị quyết số 27 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng là không bổ sung các loại phụ cấp mới theo nghề.
Theo Bộ trưởng, Kết luận số 83 của Bộ Chính trị cũng đã nêu, Chính phủ lãnh đạo, chỉ đạo nghiên cứu và quyết định chế độ phụ cấp của cán bộ, công chức, viên chức một số chuyên ngành, nhất là phụ cấp theo nghề mà trong quá trình thực hiện có phát sinh những bất cập, những bất hợp lý.
Về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong lĩnh vực dự trữ quốc gia, Bộ trưởng thông tin, vấn đề hiện đại hóa, số hóa công tác quản lý kho dự trữ đã được đưa vào dự thảo Luật. Theo đó, hiện đại hóa tối đa công tác quản lý, điều phối, đặc biệt là việc liên thông giữa các kho nhằm giúp kiểm đếm, điều phối và vận hành hàng hóa một cách thông minh, đảm bảo cung ứng nhanh chóng đến những nơi có nhu cầu.
Về thời điểm có hiệu lực, Chính phủ đề xuất luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2026, riêng các nội dung liên quan đến dự trữ chiến lược, do có phạm vi ảnh hưởng lớn, sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2027 sau khi hoàn thiện hai nghị định hướng dẫn.
"Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu tối đa ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội và phối hợp với các cơ quan của Quốc hội hoàn thiện dự thảo Luật với chất lượng tốt nhất để trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp này", Bộ trưởng khẳng định.
