Chuyển biến rõ nét trong đời sống, hạ tầng và sinh kế
Trong giai đoạn 2021 – 2025, Tuyên Quang được Trung ương phân bổ hơn 9.367 tỷ đồng để triển khai Chương trình MTQG 1719. Nguồn lực này được tập trung cho các nhiệm vụ cấp thiết như đất ở, nhà ở, nước sinh hoạt, hạ tầng dân sinh và phát triển sinh kế lâu dài.
Ở Dự án 1, tỉnh đã giao đất ở cho 67 hộ; hỗ trợ xây dựng và sửa chữa nhà ở cho hơn 3.300 hộ nghèo, đạt trên 102% kế hoạch. 61 công trình nước sinh hoạt tập trung cùng hàng chục nghìn bồn chứa nước đã giúp gần 37.000 hộ dân tiếp cận nước sạch, cải thiện đáng kể điều kiện sinh hoạt và sức khỏe. Song song với đó, công tác bảo vệ rừng và phát triển lâm nghiệp được chú trọng. Tỉnh đã bảo vệ hơn 420.000 ha rừng, trồng mới 5.500 ha rừng sản xuất và hỗ trợ hơn 7.000 tấn gạo cho các hộ tham gia bảo vệ rừng. Hoạt động này giúp tăng thu nhập cho người dân trong khi vẫn bảo đảm cân bằng sinh thái, hạn chế nguy cơ thiên tai tại vùng núi.
Chương trình MTQG 1719 cũng tạo động lực chuyển đổi sinh kế. Tuyên Quang đã triển khai 44 dự án sản xuất theo chuỗi giá trị, 34 dự án cộng đồng và 20 mô hình khởi nghiệp. Những mô hình này giúp đồng bào thay đổi thói quen sản xuất nhỏ lẻ, từng bước gắn kết sản phẩm với thị trường, tăng năng lực cạnh tranh và giảm phụ thuộc vào hỗ trợ của Nhà nước.
Hạ tầng dân sinh cũng có bước tiến quan trọng. Tuyên Quang đã đầu tư 1.583 công trình thiết yếu như đường giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế, điện sinh hoạt… và duy tu, sửa chữa hơn 1.000 công trình từ các giai đoạn trước. Đặc biệt, 19 chợ dân sinh được xây mới và cải tạo, trở thành các điểm giao thương quan trọng, giúp tiêu thụ nông sản thuận lợi hơn.
Trong lĩnh vực giáo dục, chương trình đã hỗ trợ mở rộng cơ sở vật chất cho 46 trường nội trú và bán trú; bổ sung trang thiết bị cho hơn 100 trường; tổ chức 106 lớp bồi dưỡng kiến thức dân tộc cho trên 7.000 học viên và 223 lớp đào tạo nghề cho hơn 6.200 người. Những hoạt động này góp phần nâng cao dân trí, cải thiện chất lượng nguồn nhân lực vùng DTTS.
Y tế cơ sở cũng được quan tâm. Hàng nghìn phụ nữ mang thai được khám sức khỏe định kỳ, giúp cải thiện chất lượng dân số và bảo vệ sức khỏe bà mẹ, trẻ em tại các vùng khó khăn.
Bảo tồn văn hóa, nâng cao năng lực cộng đồng và hướng tới phát triển bền vững
Bên cạnh đầu tư hạ tầng và sinh kế, Chương trình MTQG 1719 còn chú trọng gìn giữ bản sắc văn hóa và nâng cao năng lực cộng đồng. Toàn tỉnh đã tổ chức 103 hội nghị tuyên truyền nhằm giảm tảo hôn, ngăn chặn hôn nhân cận huyết thống; vinh danh gần 3.800 Người có uy tín; và triển khai hàng trăm lớp phổ biến pháp luật cho người dân.
Một trong những mô hình văn hóa - sinh kế tiêu biểu là Nhóm cộng đồng bảo tồn nghề thêu thổ cẩm và may trang phục truyền thống dân tộc Cơ Lao tại thôn Tà Chải, xã Tân Tiến. Nhóm gồm 12 thành viên, được hỗ trợ máy may, máy thêu và các dụng cụ cần thiết. Thu nhập bình quân 5–6 triệu đồng mỗi tháng không chỉ giúp ổn định đời sống mà còn khuyến khích người dân duy trì nghề truyền thống của dân tộc mình.
Tuy vậy, chương trình vẫn còn những thách thức cần được giải quyết. Tiến độ giải ngân một số dự án chưa đạt yêu cầu; riêng Dự án 2 về sắp xếp dân cư mới hoàn thành 32,8% kế hoạch. Công tác di dời dân cư khỏi vùng thiên tai còn gặp khó khăn; một số nội dung thiếu hướng dẫn cụ thể từ Trung ương khiến địa phương lúng túng trong triển khai.
Ông Ma Quang Hiếu - Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tuyên Quang cho biết, giai đoạn I của Chương trình 1719 “đã đem lại nhiều kết quả nổi bật, cải thiện đời sống thiết yếu, ổn định nơi ở và hình thành các mô hình sinh kế hiệu quả”. Đồng thời, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Tuyên Quang khẳng định những kết quả này là nền tảng quan trọng để tỉnh tiếp tục triển khai các hoạt động của giai đoạn tiếp theo, hướng tới phát triển bền vững vùng đồng bào DTTS và mở rộng cơ hội sinh kế cho người dân.
