Trẻ em là nguồn hạnh phúc của gia đình, là tương lai của dân tộc, là lớp người kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Chính vì vậy, trẻ em luôn là đối tượng được nhà nước quan tâm, bảo vệ, chăm sóc và giáo dục nhằm giúp các em phát triển toàn diện cả về thể chất, tinh thần, trí tuệ và đạo đức để góp phần bổ sung nguồn nhân lực có chất lượng cho đất nước.
 |
| Vấn đề chăm sóc và bảo vệ trẻ em luôn được Việt Nam đặt lên hàng đầu. |
Vấn đề chăm sóc và bảo vệ trẻ em luôn được Việt Nam đặt lên hàng đầu trong chương trình lập pháp và được đưa vào chiến lược hoặc chương trình phát triển kinh tế xã hội 5 năm và hằng năm. Đặc biệt, Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở Châu Á và quốc gia thứ hai trên thế giới phê chuẩn Công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em vào ngày 20/02/1990. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đã phê chuẩn hai Công ước cơ bản của Tổ chức Lao động quốc tế liên quan đến lao động trẻ em là Công ước 138 (năm 1973) về độ tuổi tối thiểu và Công ước 182 (năm 1999) về xóa bỏ các hình thức lao động trẻ em tồi tệ nhất. Đồng thời, Việt Nam cũng sửa đổi, bổ sung và thiết lập cơ sở hành lang pháp lý với các chương trình, chính sách pháp luật cụ thể phù hợp với tình hình để bảo vệ quyền trẻ em. Điều này thể hiện nỗ lực và tinh thần trách nhiệm của Việt Nam trong việc thực hiện các cam kết quốc tế về bảo vệ và chăm sóc trẻ em, xóa bỏ tình trạng lao động trẻ em.
“Báo cáo kết quả chủ yếu về thực trạng trẻ em tham gia lao động và Lao động trẻ em của Việt Nam năm 2023” của Cục Thống kê đã phản ánh rõ nét bức tranh tổng quan về thực trạng trẻ em tham gia lao động và lao động trẻ em ở Việt Nam
Theo số liệu của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), năm 2023, dân số Việt Nam đạt 100,3 triệu người, là quốc gia đông dân thứ 3 khu vực Đông Nam Á và thứ 15 trên toàn thế giới. Dân số trẻ em từ 5 đến 17 tuổi của Việt Nam là 20,6 triệu người, chiếm 20,6% tổng dân số toàn quốc. Trong đó, trẻ em nhóm 5-11 tuổi là 11,8 triệu người, chiếm 57,2%; trẻ em nhóm tuổi 12-14 và 15-17 lần lượt là 4,7 triệu người và 4,1 triệu người, chiếm 22,9% và 19,9%. Trẻ em sống ở khu vực thành thị chiếm 35,0%, ở khu vực nông thôn chiếm 65,0%.
Số liệu từ điều tra lao động việc làm năm 2023 cho thấy, hoạt động quan trọng hàng đầu của trẻ em là “đi học”. Trong tổng số 20,6 triệu trẻ em 5-17 tuổi, có 19,9 triệu trẻ “đang đi học”, chiếm 96,4%, trong đó có 94,8% trẻ em “chỉ đi học” và chỉ có 1,6% trẻ em phải “vừa học vừa làm”. Tỷ lệ trẻ em đang đi học ở khu vực thành thị cao hơn đôi chút so với ở khu vực nông thôn, 97,5% so với 95,8%. Không có sự phân biệt đối xử với trẻ em gái trong cơ hội được đi học khi tỷ lệ trẻ em gái đi học cao hơn tỷ lệ này ở trẻ em trai 0,8 điểm phần trăm, 96,8% so với 96,0%.
Toàn quốc có 731,6 nghìn trẻ em tham gia lao động, giảm gần 2,5 lần so với 5 năm trước đây, năm 2018. Đa phần trẻ em tham gia lao động đang cư trú ở khu vực nông thôn (84,6%) và tập trung chủ yếu ở vùng Trung du miền núi phía Bắc và vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung (52,7%). Số trẻ em tham gia lao động ở 4 vùng còn lại chỉ chiếm 47,3%.
Tỷ lệ trẻ em tham gia lao động là 3,5%, điều này có nghĩa là trong 100 trẻ em từ 5 đến 17 tuổi thì có gần 4 em tham gia lao động, tỷ lệ này giảm 5,6 điểm phần trăm so với năm 2018 khi tỉ lệ trẻ em tham gia lao động là 9,1%. Những thành tựu đáng ghi nhận về tốc độ tăng trưởng kinh tế, việc làm, tỷ lệ đi học của trẻ em 5 đến 17 tuổi, giảm đói nghèo của Việt Nam trong những năm qua đã góp phần làm giảm tỷ lệ trẻ em tham gia lao động.
Cả nước có 269.604 lao động trẻ em, chiếm 1,31% tổng số trẻ em 5-17 tuổi, và chiếm 36,9% trẻ em tham gia lao động, điều này có nghĩa là trong 100 trẻ từ 5 đến 17 tuổi tham gia lao động có tới 37 trẻ là lao động trẻ em.
Đa số lao động trẻ em (76,4%) đang cư trú ở khu vực nông thôn, và 61,4% lao động là trẻ em trai. Lao động trẻ em tập trung chủ yếu ở nhóm 15-17 tuổi (65,6%), tiếp theo là nhóm 12-14 tuổi chiếm 28,7% lao động, còn lại 5,7% ở nhóm 5-11 tuổi.
Các con số trên là những bằng chứng quan trọng phục vụ công tác hoạch định chính sách và thiết kế các chương trình phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em ở Việt Nam.
