Hệ sinh thái khởi nghiệp quy mô 5,22 tỷ USD
Phát biểu tại Hội nghị quốc tế “Đột phá công nghệ và đổi mới sáng tạo - Kiến tạo thế hệ tương lai cho TP. Hồ Chí Minh”, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP. Hồ Chí Minh Lâm Đình Thắng cho biết, trong bối cảnh toàn cầu xác định tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo (ĐMST), khoa học công nghệ (KHCN) và chuyển đổi số (CĐS) đã trở thành nền tảng định hình sức mạnh quốc gia; xu hướng lợi thế thuộc về nền kinh tế biết kiến tạo tri thức và làm chủ công nghệ lõi.
Xu thế này đặt ra yêu cầu TP. Hồ Chí Minh phải xác lập mô hình tăng trưởng mới dựa trên tri thức, lấy KHCN, ĐMST và CĐS làm mũi đột phá chiến lược, nhằm bảo đảm giữ vững, phát huy vai trò đầu tàu của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Đồng thời, cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về “đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”.
Trong giai đoạn 2021-2025, vai trò động lực của KHCN, ĐMST, với năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) đã đóng góp trên 50% vào tăng trưởng GRDP của Thành phố, đều này minh chứng cho sự chuyển dịch sang mô hình tăng trưởng dựa vào tri thức và đổi mới.
Cùng với đó, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phát triển mạnh, chiếm hơn 50% số lượng khởi nghiệp của cả nước (quy tụ hơn 2.000 startup). Đặc biệt, Thành phố đứng thứ 5 trong khu vực Đông Nam Á về giá trị hệ sinh thái khởi nghiệp với quy mô 5,22 tỷ USD và tiến gần Top 100 Thành phố có hệ sinh thái năng động nhất thế giới.
Thành phố cũng duy trì vị thế nhóm các tỉnh thành dẫn đầu cả nước về chỉ số chuyển đổi số (DTI); hạ tầng số hiện đại với tỷ lệ phủ sóng 5G đạt 82%, với 16 trung tâm dữ liệu đang vận hành.
Ông Lâm Đình Thắng cũng cho biết, TP. Hồ Chí Minh đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ trở thành Trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực và hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo thuộc Top 100 Thành phố năng động nhất toàn cầu.
Để hiện thực hóa các mục tiêu này, giai đoạn 2026 - 2030, TP. Hồ Chí Minh tập trung vào các định hướng đột phá chiến lược như: Đột phá về thể chế và chính sách; Đột phá về công nghệ chiến lược và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và Đột phá về quản trị số và nhân lực số.
Ngoài ra, để Thành phố phát triển bứt phá và vươn tầm quốc tế, Thành phố cũng cần đẩy mạnh kiến tạo một thế hệ tương lai (NextGen) với sự dẫn dắt bởi thế hệ đi trước nhiều kinh nghiệm, tri thức sâu sắc.
“Chính sự kết hợp hài hòa giữa các thế hệ sẽ giúp chúng ta làm chủ công nghệ, tạo ra giá trị mới bền vững, nhân văn, bao trùm; tất cả cùng tham gia, cùng thụ hưởng, không để ai bị bỏ lại phía sau”, ông Lâm Đình Thắng nhấn mạnh.
“Hiến kế” từ các chuyên gia quốc tế
Để TP. Hồ Chí Minh phát triển đột phá và đạt mục tiêu đề ra, bà Jade Koh, Giám đốc khu vực Thái Lan và Việt Nam của Hội đồng Phát triển Kinh tế Singapore (EDB) cho rằng, TP. Hồ Chí Minh cần tập trung vào việc kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo rộng lớn, bao gồm các công ty khởi nghiệp và đặc biệt là nguồn nhân tài.
Bà Jade Koh nhấn mạnh, TP. Hồ Chí Minh nên học hỏi kinh nghiệm từ Singapore trong hành trình phát triển từ nền kinh tế thâm dụng lao động, sau đó là kỹ năng, để chuyển sang kinh tế tập trung vào công nghệ và dịch vụ.
Đồng thời, Thành phố cũng cần tận dụng mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Singapore để thúc đẩy các lĩnh vực như logistics, sản xuất tiên tiến, dịch vụ chăm sóc sức khỏe, trí tuệ nhân tạo (AI).
Theo ông Daniel Theobald - nhà lãnh đạo tầm nhìn trong lĩnh vực công nghệ sâu - Robotics, AI, IoT, và là nhà sáng lập MassRobotics đề xuất, Việt Nam nên dần trở thành một trung tâm về sở hữu trí tuệ thay vì chỉ là một quốc gia sản xuất cho thế giới.
Ông Daniel Theobald lưu ý, các công ty khởi nghiệp không nên bắt chước mù quáng Thung lũng Silicon vì hầu hết (95%) các startups đều thất bại và việc huy động vốn từ quỹ đầu tư mạo hiểm quá sớm có thể giết chết doanh nghiệp.
Thay vào đó, các startup nên tập trung giải quyết các vấn đề thực tế và Thành phố cũng cần sử dụng công nghệ để nâng cao chất lượng cuộc sống của nguồn lao động tri thức trẻ và tạo điều kiện thuận lợi cho việc bảo hộ bằng sáng chế, sở hữu trí tuệ.
Ở góc nhìn khác, bà Trần Tuệ Chi - Giám đốc điều hành Silver Lion Enterprise Impac tập trung vào chiến lược xây dựng thương hiệu và định vị cho Trung tâm tài chính quốc tế (IFC) tại TP. Hồ Chí Minh.
Bà Trần Tuệ Chi kiến nghị TP. Hồ Chí Minh nên tìm ra sự khác biệt, không sao chép các trung tâm tài chính lớn khác. Việc định vị IFC nên hướng tới trở thành trung tâm tài chính đổi mới và đáng tin cậy cho thị trường mới nổi của châu Á.
Đặc biệt, IFC cần cung cấp các giải pháp tài chính cho doanh nghiệp vừa và nhỏ và thị trường đại chúng, tận dụng lợi thế dân số trẻ và năng lượng đổi mới của Việt Nam.
Để đạt được điều này, bà Trần Tuệ Chi đề xuất cần xây dựng niềm tin (minh bạch pháp chế, mở dữ liệu), phát triển con người, và tạo ra các nền tảng kỹ thuật số (Open API) để tăng tốc độ phát triển. Từ đó, góp phần để TP. Hồ Chí Minh sớm đạt mục tiêu đề ra.
