Quốc hội đã đặt mục tiêu tăng trưởng GDP từ 10% trở lên trong năm 2026, thể hiện khát vọng bứt phá của nền kinh tế. Theo Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phạm Thị Hồng Yến, để hiện thực hóa mục tiêu, Việt Nam phải kiên định ổn định kinh tế vĩ mô, đồng thời đẩy mạnh cải cách thể chế, khơi thông và giải phóng mạnh mẽ các nguồn lực cho phát triển.
 |
| Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phạm Thị Hồng Yến phát biểu tại họp báo. |
Nhiều thách thức đòi hỏi bản lĩnh điều hành
Chia sẻ tại Họp báo công bố kết quả kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV chiều 11/12, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phạm Thị Hồng Yến đã trả lời hai câu hỏi của phóng viên liên quan đến mục tiêu tăng trưởng và các giải pháp thực hiện trong năm 2026. Bà cho biết, ngày 13/11/2025, Quốc hội đã thông qua Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026, trong đó xác định một trong những chỉ tiêu quan trọng là phấn đấu tốc độ tăng GDP đạt từ 10% trở lên. "Đây là mục tiêu thể hiện khát vọng bứt phá và quyết tâm rất cao của cả hệ thống chính trị trong giai đoạn phát triển mới", bà Yến nhấn mạnh.
Để hiện thực hóa mục tiêu này khi nền kinh tế Việt Nam vẫn đứng trước nhiều thách thức lớn, đòi hỏi công tác điều hành chính sách phải chủ động, linh hoạt, đồng bộ và có bản lĩnh. Theo bà Yến, thách thức đầu tiên là duy trì ổn định kinh tế vĩ mô trong bối cảnh toàn cầu biến động nhanh, phức tạp và khó lường. Năm 2026, kinh tế thế giới dự báo phục hồi chậm với mức tăng trưởng khoảng 3%, trong khi lạm phát tại các nền kinh tế lớn vẫn ở mức cao, chính sách tài khóa và tiền tệ tiếp tục thắt chặt. Điều này thu hẹp dư địa điều hành của Việt Nam, tạo áp lực lên tỷ giá, lãi suất, chi phí năng lượng và chi phí đầu vào sản xuất. Chính phủ cần giữ cân bằng chính sách, vừa hỗ trợ tăng trưởng, vừa kiểm soát rủi ro vĩ mô.
Thách thức thứ hai đến từ nội tại nền kinh tế, khi cơ cấu tăng trưởng vẫn phụ thuộc lớn vào khu vực đầu tư nước ngoài và vào thị trường quốc tế. Xuất khẩu - một trong ba động lực truyền thống - đang chịu sức ép từ chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ, xu hướng bảo hộ thương mại, yêu cầu về tiêu chuẩn xanh, truy xuất nguồn gốc hay thuế carbon xuyên biên giới. Trong khi đó, năng lực ngành công nghiệp, khả năng nội địa hóa còn yếu, giá trị gia tăng của khu vực sản xuất trong nước chưa có nhiều dư địa mở rộng và sức lan tỏa từ khu vực FDI vẫn hạn chế.
Thách thức thứ ba liên quan tới thị trường vốn, bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp khi xu hướng phục hồi vẫn chưa bền vững. Điều này hạn chế khả năng huy động nguồn lực cho các dự án lớn về hạ tầng, năng lượng, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo. Nếu không khơi thông dòng vốn tư nhân và nâng cao hiệu quả đầu tư công, mục tiêu tăng trưởng 10% sẽ thiếu nền tảng thực chất.
Một thách thức trung và dài hạn khác là chất lượng nguồn nhân lực và năng suất lao động. Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh, trong khi lực lượng lao động có kỹ năng số, công nghệ cao, quản trị đổi mới sáng tạo vừa thiếu, vừa chưa gắn với nhu cầu thị trường. Sự thiếu hụt nhân lực chất lượng cao trong các ngành then chốt như công nghệ số, năng lượng tái tạo, bán dẫn… nếu không được cải thiện ngay sẽ trở thành điểm nghẽn cho tăng trưởng nhanh và bền vững.
 |
| Quang cảnh họp báo. |
Ngoài ra, các tác động từ biến đổi khí hậu, thiên tai cực đoan, cạnh tranh địa chính trị, an ninh năng lượng, an ninh công nghệ ngày càng phức tạp, đòi hỏi năng lực ứng phó linh hoạt và củng cố sức chống chịu, tự chủ chiến lược của nền kinh tế. Theo bà Yến, để đạt được mục tiêu tăng trưởng 10%, Việt Nam phải đồng thời tăng tốc, nâng cao chất lượng tăng trưởng và dựa trên các trụ cột phát triển bền vững. Nếu đạt được mức tăng trưởng này, đó không chỉ là con số mà còn là biểu tượng của sức bật mới, bản lĩnh mới và tầm vóc mới của nền kinh tế trong kỷ nguyên phát triển mới.
"Ổn định để tăng trưởng, cải cách để bứt phá và đổi mới để phát triển bền vững"
Để hiện thực hoá mục tiêu tăng trưởng, bà Yến cho biết, Nghị quyết của Quốc hội đã yêu cầu Chính phủ triển khai đồng bộ hệ thống giải pháp nhằm tạo xung lực mới cho tăng trưởng, củng cố nền tảng ổn định vĩ mô và nâng cao sức chống chịu của nền kinh tế.
Giải pháp hàng đầu là ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn và an toàn nợ công, bội chi ngân sách trong điều kiện dư địa chính sách tài khóa, tiền tệ không còn nhiều. Cần phối hợp chặt chẽ, linh hoạt, hài hòa hai chính sách này. Chính sách tài khóa cần đóng vai trò chủ lực thông qua giải ngân đầu tư công quyết liệt, mở rộng hạ tầng chiến lược đồng bộ hiện đại, tập trung vào các dự án có tính kết nối, lan tỏa vùng, quốc gia và quốc tế. Chính sách tiền tệ tiếp tục điều hành linh hoạt, ổn định tỷ giá, duy trì mặt bằng lãi suất hợp lý, bảo đảm thanh khoản hệ thống và hỗ trợ sản xuất kinh doanh.
Giải pháp thứ hai là tạo đột phá thực chất về thể chế, tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, an toàn, lành mạnh; tháo gỡ điểm nghẽn pháp luật về đất đai, đầu tư, quy hoạch, xây dựng, nông nghiệp, môi trường, thủ tục hành chính. Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 đã thông qua nhiều luật quan trọng để xử lý các điểm nghẽn này. Chính phủ cần sớm ban hành văn bản hướng dẫn, tổ chức thực thi hiệu quả, thúc đẩy phân cấp, phân quyền gắn với phân bổ nguồn lực, trách nhiệm giải trình, tạo không gian chủ động cho địa phương, đặc biệt là các vùng động lực. Thể chế minh bạch, ổn định và nhất quán là điều kiện tiên quyết để huy động và phân bổ hiệu quả nguồn lực phát triển.
Giải pháp thứ ba là nâng cao năng lực tự chủ chiến lược và xác lập mô hình tăng trưởng mới, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chính; phát triển mô hình kinh tế mới, ngành công nghệ mới như bán dẫn, năng lượng tái tạo, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn.
Giải pháp thứ tư là phát triển mạnh khu vực kinh tế tư nhân, khơi thông nguồn lực, đa dạng hóa công cụ huy động vốn trung và dài hạn, thu hút hiệu quả dòng vốn trong nước và quốc tế; vận hành hiệu quả Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP. Hồ CHí Minh và Đà Nẵng theo các nghị quyết của Quốc hội; triển khai cơ chế khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu phát triển, đổi mới sản phẩm, ứng dụng công nghệ cao. Việc xanh hóa sản xuất, phát triển thị trường carbon, nâng cao tiêu chuẩn môi trường sẽ giúp mở rộng thị trường xuất khẩu và thích ứng với xu hướng thương mại toàn cầu.
Cuối cùng, phát triển nguồn nhân lực hiện đại, chất lượng cao là nền tảng dài hạn quyết định chất lượng tăng trưởng. Cần gắn kết đào tạo với nhu cầu thị trường, chú trọng kỹ năng số, công nghệ, tự động hóa, quản trị đổi mới sáng tạo, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp FDI và các cơ sở giáo dục, nghiên cứu tham gia phát triển nhân lực chiến lược cho các ngành năng lượng, chế biến chế tạo, dịch vụ công nghệ cao.
Bà Yến khẳng định, để đạt mục tiêu tăng trưởng 10%, Việt Nam cần tiếp cận toàn diện: ổn định để tăng trưởng, cải cách để bứt phá và đổi mới để phát triển bền vững. "Khi thể chế thông suốt, nguồn lực được giải phóng và con người được đặt ở trung tâm của phát triển, nền kinh tế Việt Nam hoàn toàn có thể biến khát vọng tăng trưởng 10% thành hiện thực, không chỉ bằng tốc độ mà còn chất lượng, bản lĩnh, tầm vóc của một nền kinh tế bước vào kỷ nguyên mới", bà Yến tin tưởng.
