 |
| KCN Hiệp Phước đang đạt được nhiều kết quả khả quan về chuyển đổi KCN sinh thái. Ảnh: ST |
Chuyển đổi KCN sinh thái
Theo thông tin từ Ban Quản lý các Khu chế xuất và công nghiệp TP. Hồ Chí Minh (Hepza), sau sáp nhập, TP. Hồ Chí Minh hiện có 59 KCN, khu chế xuất (KCX) với khoảng 5.900 doanh nghiệp đang hoạt động.
TP. Hồ Chí Minh đã phối hợp với Tổ chức phát triển công nghiệp Liên Hợp quốc (UNIDO) để thực hiện việc chuyển đổi thí điểm KCN sinh thái. Trong đó, KCN Hiệp Phước và KCN sinh thái tại Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) đang được áp dụng chuyển đổi, bước đầu đạt nhiều kết quả tích cực.
Chia sẻ với phóng viên, ông Huỳnh Bảo Đức - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần KCN Hiệp Phước khẳng định, Hiệp Phước đang sở hữu nhiều lợi thế nổi bật giúp duy trì sức hút mạnh mẽ với nhà đầu tư trong và ngoài nước.
KCN Hiệp Phước hiện có hơn 260 ha đất sạch, pháp lý hoàn chỉnh và có thể bàn giao ngay. Doanh nghiệp đặt mục tiêu đến 2026 sẽ có thêm 100 ha đất thương phẩm, nâng quỹ đất sẵn sàng khai thác lên 360 ha, con số rất đáng chú ý trong bối cảnh quỹ đất công nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh ngày càng hạn chế.
Về hạ tầng kết nối, KCN Hiệp Phước nằm cạnh trục cao tốc Bắc - Nam và sông Soài Rạp, thuận tiện phát triển logistics đường bộ lẫn đường thủy. Hiện nội khu đã có 3 cảng biển, giúp tối ưu vận chuyển hàng hóa. Tính đến nay, KCN Hiệp Phước thu hút hơn 200 nhà đầu tư, trong đó FDI chiếm 30% đến từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Malaysia và châu Âu. KCN Hiệp Phước có tổng quy mô hơn 900 ha, giai đoạn 1 đạt 95% lấp đầy, giai đoạn 2 đang tiếp tục mở rộng. Đơn vị kỳ vọng toàn bộ quỹ đất còn lại có thể lấp đầy trong giai đoạn 2027–2028, sớm hơn mục tiêu trước đây vào 2030.
Đặc biệt, KCN Hiệp Phước cũng đang trong quá trình thực hiện đề án chuyển đổi sang mô hình KCN sinh thái do UNIDO hỗ trợ, hướng tới tối ưu tài nguyên, giảm phát thải và tăng hiệu quả theo mô hình kinh tế tuần hoàn.
Thông tin tại hội thảo “Thúc đẩy mô hình khu công nghiệp sinh thái hướng tới phát triển kinh tế tuần hoàn và giảm phát thải carbon cho TP. Hồ Chí Minh” diễn ra mới đây, bà Lê Thanh Thảo - Trưởng đại diện UNIDO cho biết, hơn 10 năm qua, UNIDO đồng hành cùng Việt Nam triển khai Chương trình KCN sinh thái, trong đó có KCN Hiệp Phước. Sau thời gian triển khai đã đạt được những kết quả khả quan. Năm 2020 (đầu kỳ), KCN Hiệp Phước đạt 44% so với yêu cầu của khung quốc tế về KCN sinh thái. Đến năm 2023, với sự hỗ trợ của dự án, con số này đã tăng lên 76%.
Ngoài ra, theo bà Thảo, việc tham gia dự án đã giúp KCN Hiệp Phước giảm phát thải 22.845 tấn CO2 tương đương hàng năm, tiết kiệm điện 32.598 MWh/năm, tiết kiệm nước 215.732 m3/năm. Trong giai đoạn 2024-2028 của dự án, KCN Hiệp Phước tiếp tục được lựa chọn.
| ||
Rào cản cần vượt qua
Chia sẻ về các chính sách phát triển KCN sinh thái, ông Trần Xuân Tùng - Trưởng Phòng Quản lý khu kinh tế, Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính) cho biết, Việt Nam đã hình thành khung chính sách tương đối đầy đủ cho phát triển KCN sinh thái. Theo đó, Luật Bảo vệ môi trường 2020 lần đầu đưa cơ chế cộng sinh công nghiệp vào hệ thống pháp luật. Nghị định số 35/2022/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư số 05/2025/TT-BKHĐT của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính) quy định chi tiết tiêu chí KCN sinh thái, quy trình chứng nhận - tái chứng nhận và bộ chỉ số giám sát tiệm cận chuẩn quốc tế. Nhiều chính sách liên quan khác về giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng và ưu đãi đầu tư cho kinh tế xanh cũng đang được triển khai.
Theo ông Tùng, chuyển đổi sang KCN sinh thái không chỉ giúp doanh nghiệp giảm 10–20% chi phí năng lượng, 20–30% nước sử dụng và tối ưu xử lý môi trường, mà còn là “giấy thông hành” để duy trì vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc chuyển đổi sang KCN sinh thái còn gặp nhiều khó khăn về chính sách và nhân lực. Ông Lê Văn Thinh - Phó Trưởng ban Hepza cho biết, mặc dù TP. Hồ Chí Minh đang nỗ lực thúc đẩy chuyển đổi sinh thái nhưng các quy định pháp luật liên quan vẫn chưa đầy đủ, đồng bộ. Điều này chưa khuyến khích được doanh nghiệp tham gia. Đơn cử, những quy chuẩn hướng dẫn về tuần hoàn, tái sử dụng chất thải (đã qua xử lý) để tưới cây, rửa đường trong phạm vi KCN hiện vẫn chưa có quy định để áp dụng.
Song song đó, áp lực tài chính là một trong những khó khăn lớn nhất của doanh nghiệp khi chuyển đổi sang KCN sinh thái. Ngoài ra, việc chuyển đổi còn gặp khó về nhận thức, kỹ năng và nguồn nhân lực chất lượng cao để thực hiện các giải pháp hiệu quả tài nguyên sản xuất sạch hơn. Trong đó, việc thay đổi nhận thức và tìm ra các chính sách tạo động lực cho doanh nghiệp là một trong những rào cản lớn nhất.
Từ thực tế tại KCN Hiệp Phước, đại diện Công ty Cổ phần KCN Hiệp Phước cho biết, giai đoạn đầu KCN rất khó khăn vì thiếu cả lý thuyết lẫn cơ chế khuyến khích. Tuy nhiên, bước vào giai đoạn 2, hơn 74% doanh nghiệp trong KCN Hiệp Phước đã đồng ý chuyển đổi xanh và sinh thái. Đây là tín hiệu tích cực cho mô hình này. Do đó, để tiếp tục thúc đẩy thay đổi nhận thức của doanh nghiệp cần thêm một khung tiêu chuẩn về chuyển đổi sinh thái. Từ đó, doanh nghiệp muốn thay đổi sẽ nhìn vào bộ tiêu chí để biết mình thiếu hay đủ điều kiện chuyển đổi.
Ngoài ra, theo các chuyên gia, cần đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ kỹ thuật cho các KCN để hoàn thành việc chuyển đổi sang KCN sinh thái và xây dựng các KCN sinh thái mới, hoàn thiện việc xây dựng hạ tầng xanh cho sản xuất công nghiệp.
