Động lực mới trong công tác giảm nghèo bền vững
Chuyển đổi số trong giảm nghèo bền vững được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của giai đoạn 2026-2030. Mục tiêu đặt ra là ứng dụng mạnh mẽ công nghệ cao và các nền tảng số nhằm nâng cao hiệu quả, tính minh bạch trong quản lý, đồng thời mở rộng cơ hội tiếp cận dịch vụ xã hội cho người dân ở mọi vùng miền. Đây cũng là cách tiếp cận mới giúp đảm bảo “không ai bị bỏ lại phía sau” trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia.
Thực tiễn tại nhiều địa phương cho thấy, công nghệ đang mở ra không gian phát triển mới cho người nghèo, người yếu thế. Người dân vùng sâu, vùng xa có thể tham gia các khóa đào tạo nghề trực tuyến, tiếp cận thông tin thị trường thông qua điện thoại thông minh, kết nối tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp qua sàn thương mại điện tử. Điều này không chỉ giúp rút ngắn khoảng cách phát triển mà còn tạo điều kiện hình thành các mô hình sản xuất - kinh doanh hiện đại, kết nối trực tiếp với thị trường, nâng cao thu nhập và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại các vùng khó khăn.
Theo ông Phạm Hồng Đào - Phó Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2026-2030 được xây dựng theo phương pháp tiếp cận đa chiều có tính đến đặc thù vùng miền. Bên cạnh tiêu chí thu nhập, hệ thống chỉ số sẽ bao gồm việc làm, giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch, thông tin, môi trường, đồng thời xem xét bổ sung nhóm chỉ số về mức độ ảnh hưởng của thiên tai, bão lũ, một yếu tố ngày càng tác động trực tiếp đến đời sống người dân.
Đáng chú ý, một số tiêu chí tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản sẽ được điều chỉnh theo hướng phù hợp hơn với bối cảnh số hóa. Chẳng hạn, chỉ số phương tiện thông tin truyền thống sẽ được bỏ; thay vào đó, tiêu chí mới tập trung vào việc sử dụng Internet và các dịch vụ số như ngân hàng số, dịch vụ công trực tuyến. Việc cập nhật này giúp phản ánh đúng thực trạng và khả năng tiếp cận nền tảng số của các hộ gia đình, từ đó bảo đảm đo lường tình trạng nghèo chính xác và sát với thực tế hơn.
Huy động nguồn lực và thể chế hóa chuyển đổi số trong giảm nghèo
Cùng với cập nhật chuẩn nghèo, Chương trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2030 nhấn mạnh yêu cầu áp dụng chuyển đổi số và công nghệ cao trong phát triển sinh kế, mở rộng việc làm bền vững và tăng cường bình đẳng giới, bảo vệ nhóm yếu thế. Trọng tâm là nâng cao năng lực quản lý, phân cấp đi đôi với giám sát minh bạch, đảm bảo sự tham gia của cộng đồng.
Nhà nước tiếp tục giữ vai trò chủ đạo trong bảo đảm nguồn lực cho công tác giảm nghèo, đồng thời huy động tối đa nguồn lực xã hội và quốc tế. Nguồn lực này sẽ được ưu tiên đầu tư cho sản xuất, giáo dục nghề nghiệp, phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội tại các xã nghèo, vùng đặc biệt khó khăn; tạo điều kiện để người dân tiếp cận cơ hội phát triển mới từ tiến bộ công nghệ.
Song song với đó, việc thực hiện chuyển đổi số trong quản lý giảm nghèo sẽ được đẩy mạnh, từ kiểm soát nguồn lực đầu tư, giám sát chương trình đến hỗ trợ người dân đăng ký, thụ hưởng các chính sách qua nền tảng số. Các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan điều phối giảm nghèo các cấp sẽ được kiện toàn, xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên nghiệp, có kỹ năng đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số.
Theo ông Phạm Hồng Đào, Nghị quyết số 57-NQ/TW ban hành ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là định hướng lớn cho việc thúc đẩy ứng dụng công nghệ trong mọi lĩnh vực, trong đó có công tác giảm nghèo. Nghị quyết nhấn mạnh vai trò của đổi mới sáng tạo, phát huy nội lực, khơi dậy ý chí tự lực tự cường của người dân trong quá trình vươn lên thoát nghèo, xây dựng cuộc sống ấm no, hướng tới mục tiêu “Vì một Việt Nam không còn đói nghèo”.
Với sự đầu tư đồng bộ về thể chế, nguồn lực và hạ tầng số, chuyển đổi số được kỳ vọng trở thành động lực quan trọng thúc đẩy giảm nghèo đa chiều, tạo sinh kế bền vững và xây dựng cộng đồng hạnh phúc trong giai đoạn 2026-2030 và những năm tiếp theo.
