AI mở hướng tiếp cận mới trong đào tạo
Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS Nguyễn Mạnh Thiều - Phó Giám đốc Học viện Tài chính nhấn mạnh, chuyển đổi số đang làm thay đổi sâu sắc diện mạo giáo dục đại học nói chung và khối ngành Kinh tế nói riêng. Trí tuệ nhân tạo ngày nay không còn là khái niệm giới hạn trong phòng thí nghiệm, mà đã trở thành công nghệ nền tảng phục vụ quản trị đào tạo, hỗ trợ ra quyết định trong lĩnh vực Tài chính - Kế toán và thúc đẩy đổi mới phương pháp dạy, học trên quy mô rộng.
 |
| PGS.TS Nguyễn Mạnh Thiều Phó Giám đốc Học viện Tài chính phát biểu khai mạc Hội thảo. |
Theo PGS.TS Nguyễn Mạnh Thiều, Hội thảo tập trung vào 2 trục nội dung trọng tâm. Thứ nhất là các xu hướng mô hình và giải pháp AI phục vụ phân tích và ra quyết định trong Tài chính - Kế toán, bao gồm mô hình dự báo, phát hiện bất thường, tự động hóa nghiệp vụ và các hệ hỗ trợ quyết định có khả năng giải thích. Thông qua các tham luận, Ban Tổ chức kỳ vọng làm rõ cách thức kết hợp hiệu quả giữa dữ liệu, mô hình và kiểm soát rủi ro, đồng thời chỉ ra con đường rút ngắn từ nghiên cứu đến triển khai thực tiễn trong doanh nghiệp và cơ sở đào tạo.
Trục nội dung thứ hai tập trung vào đổi mới giảng dạy và hỗ trợ học vụ dựa trên AI, với các công cụ đã được đóng gói theo hướng no-code/low-code, các trợ lý học tập ứng dụng cơ chế RAG có trích dẫn nguồn để kiểm chứng thông tin, cùng các hệ thống cảnh báo sớm rủi ro học tập nhằm hỗ trợ người học kịp thời. Hai trục nội dung này bổ trợ chặt chẽ cho nhau, trong đó nghiên cứu và công nghệ cung cấp năng lực, còn sư phạm và quản trị tạo môi trường để AI phát huy hiệu quả thực chất.
 |
| Hội thảo nhằm chia sẻ kinh nghiệm và cập nhật những xu hướng mới nhất về AI trong đào tạo lĩnh vực Tài chính - Kế toán. |
PGS.TS Nguyễn Mạnh Thiều khẳng định, giá trị cốt lõi của Hội thảo khoa học nằm ở chất lượng phản biện và sự trung thực học thuật. Các bản thảo tham gia đều được thẩm định theo quy trình phản biện hai chiều, bảo mật, với tiêu chí đánh giá tập trung vào tính mới, độ tin cậy của phương pháp, chất lượng phân tích và khả năng ứng dụng. Những báo cáo được lựa chọn công bố không chỉ góp phần làm giàu tri thức cho cộng đồng học thuật, mà còn gợi mở các giải pháp cụ thể, khả thi trong hoạt động đào tạo và quản trị nhà trường.
Bên cạnh mục tiêu học thuật, nội dung thảo luận cũng tập trung vào các nguyên tắc vận hành quan trọng trong ứng dụng AI, bao gồm trách nhiệm dữ liệu và bảo đảm quyền riêng tư, khả năng giải thích và kiểm chứng của các mô hình, tính công bằng và bao trùm trong tiếp cận công nghệ, cũng như yêu cầu về tính khả thi, bền vững trong triển khai. Đây được xem là nền tảng để AI thực sự trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho đổi mới giáo dục và nâng cao chất lượng đào tạo Tài chính - Kế toán trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay.
Hoàn thiện khung pháp lý và đạo đức AI
Tại Hội thảo, các chuyên gia và nhà khoa học đã chia sẻ nhiều kết quả nghiên cứu, kinh nghiệm thực tiễn và giải pháp mới, qua đó khẳng định trí tuệ nhân tạo đang trở thành công cụ nền tảng của lĩnh vực Tài chính - Kế toán trong bối cảnh chuyển đổi số. Các nghiên cứu cho thấy, ứng dụng AI vừa nâng cao hiệu quả quản trị, phân tích và ra quyết định tài chính vừa mở ra hướng đổi mới phương pháp giảng dạy chuyên ngành Trí tuệ nhân tạo trong Tài chính - Kế toán, giúp đào tạo gắn chặt hơn với thực tiễn doanh nghiệp.
 |
| Các chuyên gia, nhà nghiên cứu trình bày báo cáo tại Hội thảo. |
Theo TS. Hà Văn Sang (Học viện Tài chính), trí tuệ nhân tạo giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác quản trị rủi ro tài chính của doanh nghiệp Việt Nam. Việc ứng dụng các mô hình học máy, nhất là mô hình Random Forest, đã giúp nâng cao độ chính xác trong dự báo rủi ro thanh khoản, đồng thời hỗ trợ nhận diện sớm các dấu hiệu bất ổn tài chính. So với phương pháp truyền thống, mô hình AI cho phép khai thác hiệu quả dữ liệu lớn và xử lý các mối quan hệ phi tuyến phức tạp.
Tuy nhiên, TS. Hà Văn Sang cho rằng để AI phát huy tối đa hiệu quả, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa ba yếu tố then chốt gồm chuẩn hóa hạ tầng dữ liệu, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao kết hợp tài chính với công nghệ và hoàn thiện khung pháp lý về chia sẻ, bảo mật dữ liệu. Trong thời gian tới, việc tích hợp AI với hệ thống ERP và phân tích dữ liệu thời gian thực được xem là xu hướng tất yếu, giúp doanh nghiệp chuyển từ quản trị rủi ro bị động sang chủ động và thông minh hơn.
| Ths. Phạm Minh Ngọc Hà đề xuất xây dựng bộ chuẩn đạo đức - nghề nghiệp riêng cho AI trong Tài chính - Kế toán do Bộ Tài chính và Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì; áp dụng các khung chuẩn quốc tế như MAFAIE, OECD, IESBA. Cùng với đó, cần thí điểm hội đồng giám sát đạo đức AI độc lập và công khai định kỳ hoạt động AI nhằm nâng cao minh bạch và trách nhiệm. |
Cách mạng số và sự phát triển nhanh của trí tuệ nhân tạo đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về chuẩn hóa đạo đức nghề nghiệp và hoàn thiện hành lang pháp lý trong đào tạo, nghiên cứu Tài chính - Kế toán. Theo Ths. Phạm Minh Ngọc Hà (Học viện Tài chính), năm 2025, hơn 25 trường đại học đã tích hợp AI vào các học phần chuyên môn, song khảo sát cho thấy chỉ 18,7% cơ sở đào tạo chú trọng đạo đức số và pháp lý AI.
Từ thực tiễn đó, Ths. Phạm Minh Ngọc Hà cho rằng cần sớm ban hành quy chế quản lý hệ thống AI trong đánh giá và nghiên cứu Tài chính - Kế toán theo hướng minh bạch, có kiểm tra chéo kết quả và phân định rõ trách nhiệm. Đồng thời, cần quy định cụ thể cơ chế xử lý tranh chấp, khiếu nại liên quan đến kết quả tự động hóa, gắn với yêu cầu đào tạo, cập nhật thường xuyên về đạo đức và nghề nghiệp số cho đội ngũ giảng viên, cán bộ.
