 |
| Lũy kế giải ngân vốn đầu tư công đến hết tháng 11/2025 đạt hơn 553 nghìn tỷ đồng. Ảnh: internet |
Giải ngân vượt cùng kỳ nhưng chưa đạt kỳ vọng
Năm 2025 là năm ghi nhận quy mô vốn đầu tư công lớn nhất từ trước tới nay, khiến áp lực giải ngân gia tăng đáng kể. Cùng với đó, tình hình thiên tai diễn biến hết sức phức tạp với 14 cơn bão xảy ra tính đến cuối tháng 11/2025. Riêng 3 tháng gần đây liên tiếp xuất hiện các đợt thiên tai dồn dập, gây lũ lụt vượt mức lịch sử trên diện rộng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ thi công và điều kiện triển khai nhiều dự án.
Tổng hợp của Bộ Tài chính cho thấy, tính đến ngày 30/11/2025, tổng số kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 đã giải ngân đạt 553.250,4 tỷ đồng, bằng 60,6% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Trong đó, vốn ngân sách trung ương giải ngân đạt 184.934,3 tỷ đồng, tương ứng 42,3% kế hoạch; vốn ngân sách địa phương đạt 368.316,1 tỷ đồng, tương ứng 77,4%.
So với cùng kỳ tháng 11/2024, tỷ lệ giải ngân tăng 2,4%, số tuyệt đối tăng 155.729,8 tỷ đồng. Đáng chú ý, giải ngân vốn ngân sách địa phương tăng mạnh, cao hơn 18,8% so với cùng kỳ năm trước. Ngược lại, tiến độ giải ngân vốn ngân sách trung ương vẫn chậm, giảm 15,3% so với cùng kỳ năm 2024.
Nếu không tính phần kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao bổ sung sau ngày 30/9/2025 và phần bổ sung thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW với tổng số 27.429,6 tỷ đồng, tỷ lệ giải ngân 11 tháng đạt 62,5% kế hoạch được giao.
Cũng theo Bộ Tài chính, đến hết tháng 11/2025, có 12 bộ, cơ quan trung ương và 20 địa phương đạt tỷ lệ giải ngân từ mức bình quân chung cả nước trở lên. Trong nhóm này có Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Văn phòng Trung ương Đảng, Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ, Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội, Đài Tiếng nói Việt Nam, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp, Viện kiểm sát nhân dân tối cao cùng nhiều địa phương như Hà Tĩnh, Ninh Bình, Thanh Hóa, Lào Cai, Hải Phòng, Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và Quảng Ninh.
Tuy nhiên, Bộ Tài chính cũng chỉ rõ, phần lớn các bộ có tỷ lệ giải ngân cao nhưng quy mô kế hoạch vốn thấp hoặc không giải ngân theo dự án. Tại một số địa phương, tỷ lệ giải ngân vốn ngân sách địa phương cao trong khi giải ngân vốn ngân sách trung ương vẫn thấp hơn mức bình quân cả nước.
Ở chiều ngược lại, còn 22 bộ, cơ quan trung ương và 12 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức bình quân chung, trong đó có nhiều bộ, ngành lớn và các địa phương như Tuyên Quang, Sơn La, Cần Thơ, Vĩnh Long, Quảng Trị, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Khánh Hòa, Cao Bằng, Đà Nẵng, An Giang và Hưng Yên.
Mặc dù tỷ lệ giải ngân chung của cả nước trong 11 tháng duy trì tương đối ổn định so với 4 tháng liền kề và tiếp tục cao hơn cùng kỳ năm ngoái, song kết quả giải ngân vẫn chưa đạt kỳ vọng, khi số vốn còn lại phải giải ngân trong hai tháng cuối lên tới khoảng 360 nghìn tỷ đồng.
Áp lực lớn trong bối cảnh vốn kỷ lục, thiên tai phức tạp
Trên cơ sở tổng hợp báo cáo của các bộ, ngành và địa phương, Bộ Tài chính xác định nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân. Trong đó, các nguyên nhân chủ quan bao gồm việc lập kế hoạch chưa sát thực tế; phân bổ vốn chưa phù hợp với năng lực thực hiện; vướng mắc kéo dài trong công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư; hạn chế về năng lực và trách nhiệm của một số chủ đầu tư, ban quản lý dự án và nhà thầu; sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan; tình trạng dồn hồ sơ thanh toán vào giai đoạn cuối.
Bên cạnh đó, các nguyên nhân khách quan như: thời tiết bất thường, mưa bão kéo dài, khan hiếm và biến động mạnh giá nguyên vật liệu xây dựng, vướng mắc trong cơ chế chính sách, khó khăn phát sinh trong quá trình sắp xếp đơn vị hành chính và triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, cùng các thủ tục phức tạp liên quan đến dự án ODA tiếp tục tác động đến tiến độ giải ngân.
Để phấn đấu hoàn thành mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đạt 8,3-8,5%, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành và địa phương tiếp tục triển khai quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp theo các nghị quyết, chỉ đạo của Đảng, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ. Tổ chức triển khai thực hiện được coi là khâu then chốt quyết định tiến độ giải ngân trong giai đoạn nước rút. Do đó, cần phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu các bộ, cơ quan trung ương, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền địa phương trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện.
Việc phân công nhiệm vụ cần cụ thể đến từng dự án, từng cán bộ phụ trách, cá thể hóa trách nhiệm để làm cơ sở đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ. Các bộ, ngành và địa phương cần khẩn trương khắc phục các tồn tại, hạn chế đã được nhận diện; chủ động học hỏi, áp dụng các bài học kinh nghiệm, cách làm hiệu quả của những đơn vị có tỷ lệ giải ngân cao, nhất là trong công tác giải phóng mặt bằng.
Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh yêu cầu tập trung tháo gỡ các nút thắt trong công tác giải phóng mặt bằng, tránh để ảnh hưởng dây chuyền đến tiến độ triển khai các dự án. Việc bố trí vốn cần ưu tiên cho công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng đối với phần diện tích đủ điều kiện, không để tình trạng dự án chờ mặt bằng, đặc biệt là các dự án quan trọng quốc gia, dự án cao tốc, công trình trọng điểm.
Cùng với đó, Bộ Tài chính kiến nghị tiếp tục phát huy vai trò các Tổ công tác của Chính phủ, chủ động làm việc trực tiếp với các bộ, ngành và địa phương để tăng cường kiểm tra, đôn đốc, kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai và giải ngân vốn đầu tư công. Trọng tâm là các bộ, cơ quan trung ương và địa phương có quy mô vốn lớn nhưng tiến độ giải ngân còn chậm, khối lượng vốn còn lại phải giải ngân trong hai tháng cuối ở mức cao.
Với khối lượng vốn còn lại phải giải ngân khoảng 360 nghìn tỷ đồng, việc tổ chức thực hiện quyết liệt, rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, cùng với sự vào cuộc thường xuyên, sát sao của các Tổ công tác của Chính phủ sẽ có ý nghĩa then chốt, góp phần bảo đảm hoàn thành mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 theo kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.
