Chuỗi cung ứng pin xe điện: Mô hình tuần hoàn mở ra cơ hội kinh tế xanh bền vững

Phóng viên: Giáo sư có thể chia sẻ về những thách thức chính mà ngành pin xe điện đang đối mặt và cách nghiên cứu của ông hướng tới giải quyết các vấn đề này?

Giáo sư Petros Ieromonachou: Ngành pin xe điện đang đối mặt với thách thức lớn về quản lý vòng đời pin, từ sản xuất, sử dụng đến thu hồi và tái chế. Nếu không có chiến lược tuần hoàn, pin thải sẽ gây lãng phí và ảnh hưởng môi trường. Nghiên cứu của chúng tôi phát triển mô hình kinh doanh tuần hoàn, tập trung dự báo lượng pin thu hồi, tối ưu hóa sản xuất - tái sản xuất, đồng thời cân nhắc tác động trợ cấp và chiến lược định giá để tăng lợi nhuận và bền vững môi trường.

Dự án CIRCUBATT là một sáng kiến quan trọng, ứng dụng AI, dữ liệu lớn và mô hình kinh doanh đổi mới nhằm tối ưu hóa toàn bộ vòng đời pin. Mục tiêu là giảm phụ thuộc vào nguyên liệu thô, nâng cao hiệu quả kinh doanh và khả năng cạnh tranh của ngành pin, đồng thời tạo cơ sở cho các giải pháp tái chế và sử dụng thứ cấp, đảm bảo rằng pin không bị “xếp đống” sau khi kết thúc vòng đời, tạo ra giá trị kinh tế và môi trường.

Phóng viên: Trong bối cảnh thị trường Trung Quốc biến động nhanh, với các dòng xe nội địa giá rẻ, mô hình kinh doanh của ông có thể duy trì sức cạnh tranh như thế nào? Liệu mô hình này có thể áp dụng tại Việt Nam không?

Giáo sư Petros Ieromonachou: Mô hình nghiên cứu của chúng tôi có tính khả chuyển cao và không bị giới hạn bởi quốc gia. Dữ liệu đầu vào hiện nay được lấy từ Trung Quốc, quốc gia đi trước khoảng 10 năm về phát triển, tái sử dụng và tái chế pin. Điều quan trọng là phải có sự đồng thuận trong toàn bộ hệ sinh thái: nhu cầu EV từ người tiêu dùng, áp lực từ nhà sản xuất và định hướng chính sách từ Chính phủ để mô hình vận hành hiệu quả.

Mục tiêu là đánh giá vòng đời cuối cùng của pin, tìm giải pháp thay thế việc “xếp đống” pin thải không sinh lời. Nếu các yếu tố trong hệ sinh thái phối hợp nhịp nhàng, mô hình hoàn toàn khả thi tại Việt Nam. Điều này cho phép ứng dụng các chiến lược tuần hoàn, thúc đẩy phát triển bền vững ngành pin và hỗ trợ chính sách năng lượng xanh.

Phóng viên: Có ý kiến cho rằng xử lý pin sau vòng đời còn gây ô nhiễm hơn nhiên liệu xăng dầu, hoặc rằng năng lượng “không tác động môi trường” như hydro mới là tối ưu. Giáo sư nhận định ra sao?

Giáo sư Petros Ieromonachou: Xử lý pin chỉ gây ô nhiễm nếu áp dụng mô hình “thải bỏ” truyền thống. Với công nghệ tái chế và tái sử dụng hiện nay, pin có thể dùng để lưu trữ năng lượng và cấp điện cho micro-grid, giảm đáng kể tác động môi trường so với nhiên liệu hóa thạch. Giải pháp này giúp tận dụng nguồn tài nguyên còn lại trong pin, đồng thời tạo giá trị kinh tế mới.

Về năng lượng “không tác động môi trường”, thực tế không có công nghệ nào hoàn toàn vô hại; kể cả hydro cũng có chi phí vòng đời nhất định. Do đó, mục tiêu là lựa chọn mô hình năng lượng có tác động thấp nhất trong toàn bộ vòng đời, phù hợp với điều kiện thực tế, đồng thời cân nhắc tính khả thi kinh tế, hạ tầng và sự sẵn sàng của thị trường.

Phóng viên: Khi Việt Nam thúc đẩy xe xanh, năng lượng xanh, Chính phủ cần lưu ý điều gì để hệ thống điện lưới sẵn sàng hỗ trợ mô hình mới này?

Giáo sư Petros Ieromonachou: Khi đánh giá mức độ sẵn sàng của lưới điện, cần nhìn tổng thể toàn bộ hệ sinh thái xe điện. Ngoài các tập đoàn lớn, nhiều doanh nghiệp nhỏ và nhóm sáng tạo cũng đóng vai trò quan trọng trong phát triển công nghệ pin và giải pháp năng lượng, đặc biệt trong việc tích hợp các nguồn điện tái sử dụng, góp phần nâng cao tính linh hoạt cho hệ thống.

Pin sau khi không còn dùng cho xe điện vẫn có thể được tái sử dụng để lưu trữ điện và cung cấp cho các lưới nhỏ, nhất là tại những nơi hạ tầng điện còn yếu. Điều này giúp hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang năng lượng xanh, tối ưu hóa hiệu quả sử dụng tài nguyên và tăng cường tính bền vững cho hệ thống năng lượng quốc gia, đồng thời thúc đẩy kinh tế tuần hoàn.

Phóng viên: Cảm ơn Giáo sư đã mang đến những góc nhìn bổ ích về chủ đề này!