Hưởng ứng Ngày Quốc tế bảo vệ tầng ô-dôn năm 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tổ chức Hội thảo “Hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn hướng tới chuyển đổi xanh: Thúc đẩy hợp tác liên chính phủ, hợp tác công tư”, ngày 15/9/2025.
Năm 2025 đánh dấu 40 năm các quốc gia đã thống nhất thông qua Công ước Vienna, mở ra kỷ nguyên hợp tác toàn cầu về bảo vệ tầng ô-dôn. Trên cơ sở đó, năm 1987, Nghị định thư Montreal ra đời và trở thành một trong những điều ước quốc tế về môi trường thành công nhất trong lịch sử.
Sau 40 năm nỗ lực hợp tác toàn cầu, đến nay cộng đồng quốc tế đã loại trừ 99% các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, đóng góp quan trọng cho sự phục hồi tầng ô-dôn – “lá chắn” bảo vệ sự sống trên trái Đất. Hội đồng đánh giá khoa học về Nghị định thư Montreal xác nhận tầng ô-dôn đang khôi phục theo lộ trình vào khoảng năm 2040 sẽ phục hồi về mức năm 1980.
Đáng chú ý, những nỗ lực này đã giúp thế giới cắt giảm khoảng 135 tỷ tấn CO₂ tương đương từ năm 1990 đến nay, đóng góp gần 25% vào mục tiêu hạn chế sự nóng lên toàn cầu dưới 2°C.
Theo ông Lê Công Thành - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Việt Nam tham gia Công ước Vienna và Nghị định thư Montreal từ năm 1994. Trong hơn ba thập kỷ qua, với sự hỗ trợ tích cực của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là Quỹ Đa phương thi hành Nghị định thư Montreal, Ngân hàng Thế giới, Chương trình Môi trường Liên hợp quốc và các đối tác phát triển khác, Việt Nam đã loại trừ thành công nhiều chất làm suy giảm tầng ô-dôn, thực hiện quản lý, loại trừ HCFC, HFC theo đúng lộ trình cam kết.
Thống kê từ Ban Thư ký ô-dôn quốc tế cho thấy, tính đến tháng 8/2025, Việt Nam đã loại trừ khoảng 240 triệu tấn CO₂ tương đương từ các hoạt động quản lý, loại trừ các chất được kiểm soát theo Nghị định thư Montreal. Bên cạnh đó, nhiều tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn trong sản xuất và sử dụng các chất được kiểm soát cũng đã được ban hành. Đây là nền tảng để gắn kết mục tiêu bảo vệ tầng ô-dôn với các ưu tiên khác như quản lý chất thải, giảm phát thải khí nhà kính và chuyển đổi xanh.
Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh, hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn ở Việt Nam không chỉ mang lại lợi ích môi trường, mà còn mở ra cơ hội tham gia thị trường tín chỉ carbon, tiếp cận cơ chế tài chính quốc tế, huy động thêm nguồn lực cho doanh nghiệp đổi mới công nghệ.
Cùng với đó, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết, trong giai đoạn tới, thực hiện Kế hoạch quốc gia về quản lý, loại trừ các chất làm suy giảm tầng ô-dôn và các chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát, Việt Nam sẽ đóng góp giảm trực tiếp khoảng 11,2 triệu tấn CO2 tương đương đến năm 2045.
Nếu thực hiện các biện pháp bổ sung như quản lý thiết bị theo lộ trình hướng tới sử dụng các chất có chỉ số GWP thấp hoặc bằng 0; quản lý vòng đời thông qua thu gom, tái chế, tái sử dụng và tiêu hủy đúng cách; cùng với thúc đẩy các giải pháp làm mát bền vững, lượng phát thải khí nhà kính sẽ giảm hơn nhiều, góp phần thực hiện mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Bà Tina Chondraki Birmpili - Trưởng Ban điều hành Quỹ Đa phương thi hành Nghị định thư Montreal nhấn mạnh, Việt Nam là một trong những quốc gia sớm đề xuất và đã được phê duyệt Kế hoạch hành động thực thi Sửa đổi Kigali, thể hiện cam kết mạnh mẽ trong sử dụng năng lượng hiệu quả và tiết kiệm năng lượng.
Các hoạt động bảo vệ tầng ô-dôn của Việt Nam không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho việc khôi phục tầng ô-dôn mà còn gắn kết chặt chẽ với các mục tiêu quốc gia khác.
Thời gian tới, Việt Nam sẽ tiếp tục triển khai các nội dung về bảo vệ tầng ô-dôn, làm mát bền vững tại Chiến lược biến đổi khí hậu giai đoạn đến năm 2050; Kế hoạch quốc gia về quản lý, loại trừ các chất được kiểm soát. Đồng thời, bổ sung cơ chế, chính sách và các hướng dẫn về giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ tầng ô-dôn; các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về công trình xây dụng sử dụng năng lượng hiệu quả, tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng tối thiểu... Ngoài ra, việc huy động nguồn lực tài chính sẽ được đẩy mạnh, hướng tới thực hiện các dự án chuyển đổi công nghệ sử dụng các chất thân thiện khí hậu.
Nội dung bảo vệ tầng ô-dôn đã được Việt Nam thể chế hóa trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và nhiều văn bản dưới luật như Nghị định số 06/2022/NĐ-CP về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ô – dôn; Nghị định số 45/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường; Thông tư số 20/2023/TT-BTNMT ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quản lý, thu gom, tái chế và xử lý các chất được kiểm soát…
