Tiến độ giải ngân còn chậm
Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Hoàng Hải - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) cho biết, thời gian qua, vấn đề giải ngân vốn đầu tư công nói chung và vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài (ODA) nói riêng luôn được Chính phủ quan tâm và coi đây là một trong những nguồn lực để phát triển kinh tế. Với mục tiêu giải ngân đạt 95% trong cả năm 2024, Chính phủ đã có hàng loạt chỉ đạo để đẩy nhanh tiến độ giải ngân.
Về phía Bộ Tài chính, Lãnh đạo Bộ đã chỉ đạo toàn ngành Tài chính thực hiện đồng bộ các biện pháp để đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn đầu tư công, bao gồm cả vốn vay nước ngoài; đôn đốc phân bổ, nhập dự toán Tabmis và giải ngân kế hoạch đầu tư công nguồn vốn nước ngoài năm 2024. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đã tích cực làm việc và trao đổi trực tiếp, trực tuyến với các cơ quan chủ quản và chủ dự án để rà soát, đôn đốc giải ngân; tổ chức các đoàn đi thực địa các dự án để nắm bắt khó khăn, vướng mắc trong các đoàn đi thực địa các dự án giải ngân. Bộ Tài chính đã tổ chức nhiều cuộc họp, trao đổi với các nhà tài trợ về các vướng mắc của từng dự án. Tuy nhiên, kết quả giải ngân vốn đầu tư công nguồn nước ngoài chưa được như mong muốn.
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, lũy kế giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài 11 tháng kế hoạch năm 2024 của các bộ, ngành đạt 39,06% kế hoạch vốn điều chỉnh, tương đương 3.285,7 tỷ đồng. Tỷ lệ giải ngân đầu tư công vốn nước ngoài 11 tháng đầu năm 2024 gấp hơn 2 lần tỷ lệ giải ngân 6 tháng đầu năm 2024 (16,62% kế hoạch vốn). Tuy nhiên, vẫn thấp hơn hẳn so với kết quả giải ngân nguồn vốn đầu tư công trong nước 11 tháng đầu năm 2023 (đạt khoảng 53,16% kế hoạch).
Theo thống kê, có 02/10 bộ, ngành giải ngân trên 50% kế hoạch vốn: Bộ Tài nguyên và Môi trường (87,76%), Bộ Giao thông vận tải (58,35%). Có 04/10 bộ đã giải ngân nhưng tỷ lệ giải ngân thấp: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (39,41%), Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam (29,79%), Đại học Quốc gia Hà Nội (6,75%), Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh (6,82%).
“Có thể thấy, mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 đạt 95% là khá khó khăn. Trong bối cảnh Chính phủ đẩy mạnh cải cách hành chính, việc thực hiện các cơ chế chính sách để phục vụ việc giải ngân vốn đầu tư công một cách nhanh nhất là cần thiết. Tại Hội nghị hôm nay, Bộ Tài chính sẽ cùng làm việc, trao đổi trực tiếp với các bộ, ngành để cùng thảo luận về những khó khăn và tháo gỡ các vướng mắc trong thực tế”, ông Hoàng Hải nhấn mạnh.
Tập trung tháo gỡ khó khăn
Tại Hội nghị, các bộ, ngành đã cùng thảo luận và xác định nguyên nhân giải ngân chậm. Đại diện đến từ Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, năm 2024, Bộ này có 2 dự án về xây dựng hạ tầng của Đại học Đà Nẵng và Đai học Y dược (Đại học Huế) với tổng số vốn là 629 tỷ đồng. Những vướng mắc chính khi thực hiện các dự án ODA là về quy trình, thủ tục, đặc biệt là trong các khâu như giải phóng mặt bằng, thẩm định thiết kế, dự toán, đấu thầu… Cùng với đó, các quy định hiện hành khá phức tạp, gây chậm trễ trong triển khai. Nguồn vốn đầu tư cho các dự án đến nay đã được phân bổ, tuy nhiên có một số dự án vẫn còn thiếu vốn, cần phải điều chỉnh bổ sung. Việc giải ngân vốn cũng gặp một số khó khăn.
Với những khó khăn về quy trình, thủ tục, nguồn vốn và tiến độ thực hiện, Bộ Giáo dục và Đào tạo kiến nghị đề xuất các giải pháp tập trung vào việc đơn giản hóa các quy định, bổ sung nguồn vốn và gia hạn thời gian thực hiện nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án. Ngoài ra, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan để thực hiện các giải pháp này.
Chia sẻ về tình hình thực hiện các dự án ODA trong năm qua, đại diện Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết, Bộ đang có 1 dự án sử dụng vốn ODA của ADB. Dự án đã gặp nhiều khó khăn và chậm tiến độ so với kế hoạch ban đầu. Một số lý do chính bao gồm: Quá trình chuẩn bị dự án kéo dài hơn 2 năm do vướng mắc về mặt bằng và thủ tục; Công tác đấu thầu và phê duyệt hồ sơ thiết kế gặp nhiều khó khăn do quy định về sử dụng vốn ODA. Cùng với đó, Dự án có quy mô lớn, chưa dự phòng được các rủi ro có thể xảy ra trong quá trình triển khai.
Để tháo gỡ những khó khăn này, đại diện Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đề xuất gia hạn thêm thời gian thực hiện dự án từ năm 2024 đến năm 2027. Đồng thời đề nghị, các bộ, ngành liên quan như Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng cũng cần hỗ trợ, tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình triển khai dự án cũng như đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án.
Chia sẻ tại Hội nghị, ông Nguyễn Minh Tân – Phó Vụ trưởng Vụ Ngân sách Nhà nước cho biết, với Bộ Tài chính, việc cân đối bố trí dự toán ngân sách hằng năm là cực kỳ khó khăn để đảm bảo tỷ lệ theo quy định 28-30% chi cho đầu tư phát triển, giảm chi thường xuyên cắt giảm, dành nguồn lực cho đầu tư phát triển. Trong khi đó, nguồn lực cho đầu tư phát triển càng tăng mà không giải ngân nổi gây ra nhiều bất cập.
Ông Nguyễn Minh Tân đề nghị các cơ quan còn chậm trong triển khai thực hiện giải ngân vốn ODA phải có báo cáo lãnh đạo các giải pháp giải ngân sao cho đạt kết quả cao nhất; đồng thời, có giải pháp giải ngân kế hoạch vốn của năm 2025 ngay từ đầu năm sao cho hiệu quả, quyết liệt hơn.
Theo đại diện Vụ Ngân sách nhà nước, thời gian tới, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần cố gắng tăng cường kỷ luật cho việc bố trí vốn, để các bộ, ngành tập trung giải quyết bố trí nguồn vốn cũ, nếu không sẽ gây tồn đọng, dồn vốn khiến việc giải ngân càng khó khăn.
Phát biểu kết thúc Hội nghị, Phó Cục trưởng Hoàng Hải cho biết, mặc dù tình hình giải ngân vốn ODA năm 2024 đã có một số tiến bộ so với năm ngoái song mục tiêu giải ngân 95% vẫn rất khó đạt được. Để đẩy nhanh tiến độ, cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các bộ, ngành và chủ đầu tư để hoàn thành các thủ tục, giải phóng vốn và triển khai hiệu quả dự án. Đồng thời, cần xác định rõ trách nhiệm của từng cán bộ để đảm bảo mục tiêu giải ngân cao. Đối với các kiến nghị giải pháp vượt quá thẩm quyền của các bộ, ngành, cần nhanh chóng tổng hợp, báo cáo lên cấp có thẩm quyền xem xét giải quyết.
2024 là năm thứ tư thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 05 năm 2021 – 2025, là năm hết sức quan trọng trong việc tạo sự bứt phá và chuyển biến tích cực trong thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025. Việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công có ý nghĩa quan trọng, đóng góp trực tiếp vào thúc đẩy hàng hóa sản xuất trong nước, phát triển cơ sở hạ tầng, tháo gỡ những điểm nghẽn cho phát triển, giúp phát triển kinh tế nhanh và bền vững. Do đó, Bộ Tài chính và các bộ, ngành tham gia Hội nghị cùng thống nhất sẽ theo dõi sát sao và quyết liệt thực hiện các giải pháp đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, phấn đấu đạt tỷ lệ giải ngân ít nhất 95% kế hoạch vốn như Nghị quyết số 01/NQ-CP đã đặt ra.
