Đổi mới mô hình đại học trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia
Trong những năm gần đây, yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đã đặt giáo dục đại học trước áp lực đổi mới mạnh mẽ. Cùng với đó, chuyển đổi số không chỉ là xu hướng toàn cầu mà còn là nhiệm vụ trọng tâm được nêu rõ trong các nghị quyết Trung ương về phát triển kinh tế - xã hội, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trong bối cảnh này, việc xây dựng mô hình đại học số được xem là giải pháp chiến lược, giúp hiện đại hóa quản trị, nâng cao chất lượng đào tạo, đồng thời mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục cho người học trên phạm vi rộng hơn.
Thực tế cho thấy, đại học số không chỉ là số hóa giáo trình hay dạy học trực tuyến mà là quá trình chuyển đổi toàn diện, bao gồm quản trị đại học, vận hành học thuật, phương pháp giảng dạy, đánh giá năng lực, quản lý dữ liệu, nghiên cứu khoa học và kết nối doanh nghiệp trên môi trường số. Mỗi khâu trong quy trình này đều được tối ưu hóa nhờ công nghệ, hướng tới một hệ sinh thái học thuật minh bạch, thông minh và linh hoạt. Nhờ vậy, sinh viên có thể chủ động theo dõi tiến trình học tập, giảng viên dễ dàng đánh giá kết quả, lãnh đạo trường giám sát chất lượng và phụ huynh nắm được tình hình học tập của con em một cách trực quan, minh bạch.
Sinh viên học tập trong môi trường đại học số tận dụng công nghệ để nâng cao năng lực và trải nghiệm thực tiễn, đẩy mạnh đào tạo gắn kết với nhu cầu thực tế.
Trong bối cảnh các nghị quyết Trung ương đặt ra những mục tiêu mới về giáo dục và nguồn nhân lực, việc xây dựng mô hình đại học số đang trở thành xu hướng tất yếu. GS.TS Chử Đức Trình - Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ nhấn mạnh, ba trụ cột mà các nghị quyết Trung ương nêu khoa học công nghệ, thị trường lao động và nâng cao chất lượng giáo dục phải được triển khai đồng bộ trong thực tế. Nghị quyết 57-NQ/TW yêu cầu khoa học và công nghệ phải đi sâu vào từng khâu đời sống, sản xuất, quản lý, chứ không chỉ dừng lại ở các đề tài hay sản phẩm nghiên cứu.”
Đáp ứng tinh thần đó, Trường đại học Công nghệ đã phát triển mô hình đại học số với Trung tâm điều hành chuyển đổi số làm hạt nhân, vận hành trên nền tảng Canvas LMS. Toàn bộ chương trình học, đề cương, chuẩn đầu ra và các hoạt động lớp học đều được số hóa và đồng bộ, giúp nhà trường tối ưu hóa các nguồn lực, chuẩn hóa đào tạo và tăng cường tính minh bạch.
Theo TS Nguyễn Thị Thanh Vân - Trưởng phòng Đào tạo, Trường đại học Công nghệ, chương trình đào tạo được thiết kế với độ khó cao hơn, tiệm cận chuẩn quốc tế, áp dụng khung chuẩn ABET và hệ thống chỉ số đánh giá rõ ràng. Sinh viên có thể theo dõi tiến trình học tập, giảng viên đánh giá đầu ra, phòng đào tạo lập kế hoạch thời khóa biểu và phân bổ giảng đường, trong khi lãnh đạo nhà trường giám sát chất lượng theo từng lớp, từng môn, giúp đảm bảo mọi hoạt động diễn ra trơn tru và hiệu quả.
GS.TS Chử Đức Trình cho biết thêm, mục tiêu của việc đưa công nghệ và chuyển đổi số vào toàn bộ quá trình đào tạo là để minh bạch hóa chất lượng. Đồng thời, một hướng đi quan trọng là đưa doanh nghiệp trực tiếp tham gia nền tảng này, giúp đánh giá năng lực lao động tương lai, phản hồi chất lượng hoặc đặt hàng đào tạo theo nhu cầu thực tế.
Như vậy, đại học số không chỉ nâng cao năng lực quản trị mà còn chuẩn hóa chất lượng đào tạo, mở ra cơ hội kết nối chặt chẽ giữa nhà trường, sinh viên và doanh nghiệp, đồng thời tạo điều kiện cho sinh viên trải nghiệm môi trường học tập hiện đại, ứng dụng công nghệ trong mọi hoạt động học thuật.
Phát huy vai trò đại học số trong nâng cao kỹ năng và trải nghiệm thực tiễn
Tiếp nối quá trình chuyển đổi số, Trường đại học Công nghệ tập trung triển khai các chương trình đào tạo gắn kết thực tiễn và hợp tác doanh nghiệp. Trong bối cảnh kinh tế tri thức, sự cạnh tranh trên thị trường lao động ngày càng khốc liệt, sinh viên không chỉ cần kiến thức chuyên môn mà còn cần năng lực số, kỹ năng mềm, tư duy sáng tạo và khả năng thích ứng nhanh. Mô hình đại học số giúp các cơ sở giáo dục thực hiện mục tiêu này một cách hệ thống, bài bản.
Nhà trường đã áp dụng chính sách miễn học phí cho học viên cao học và nghiên cứu sinh, đồng thời hỗ trợ từ 5–7 triệu đồng/tháng và bố trí không gian làm việc trong phòng thí nghiệm. Mục tiêu là thu hút nhân lực chất lượng cao và tạo môi trường nghiên cứu thuận lợi.
PGS.TS Nguyễn Hoài Sơn - Trưởng phòng Khoa học và Công nghệ và Hợp tác phát triển chia sẻ, nhiều sinh viên tham gia nghiên cứu từ năm nhất, năm hai và đã công bố bài báo trên các tạp chí quốc tế. Mỗi bài báo hay đề tài được quy đổi thành giờ nghiên cứu, đồng thời có chế tài đối với giảng viên không đạt KPI. Cách làm này buộc các nhóm duy trì chất lượng nghiên cứu thực chất. Bên cạnh đó, sinh viên còn tham gia vận hành các nền tảng chuyển đổi số của chính quyền địa phương, thể hiện tinh thần học đi đôi với hành.
Không chỉ dừng lại ở môi trường học thuật nội bộ, Trường đại học Công nghệ còn xây dựng mạng lưới hợp tác chuyên sâu với các tập đoàn lớn. Các chương trình đào tạo với Samsung Việt Nam, LG, hay chương trình đào tạo thạc sĩ bán dẫn phối hợp cùng Samsung Electronics (Hàn Quốc) đã giúp sinh viên tiếp cận trực tiếp nhu cầu thực tế của thị trường lao động. Đồng thời, các doanh nghiệp trong nước như Viettel, FPT, GHTK cũng tham gia vào quá trình đào tạo, từ thiết kế chương trình đến đánh giá năng lực sinh viên.
TS Đỗ Quang Lộc - thành viên nhóm nghiên cứu Bộ môn Vi cơ điện tử và Vi hệ thống, Khoa Điện tử viễn thông nhấn mạnh, trong lĩnh vực y sinh, nhóm đang phối hợp với bệnh viện phát triển các thiết bị cầm tay theo dõi chức năng hô hấp. Những sản phẩm này đang thử nghiệm tại các bệnh viện lớn và dự kiến sớm được đưa vào chăm sóc sức khỏe người bệnh. Đây là minh chứng rõ ràng nhất cho việc kết hợp nghiên cứu khoa học với nhu cầu thực tế, đồng thời tạo môi trường học tập sống động cho sinh viên.
Song song với đào tạo, Trường đại học Công nghệ cũng mở rộng hợp tác nghiên cứu, chuyển giao công nghệ với nhiều doanh nghiệp quốc tế từ Nhật Bản, Hàn Quốc và các doanh nghiệp trong nước. Doanh thu từ hoạt động hợp tác hàng năm đạt hàng chục tỷ đồng, đồng thời tạo ra môi trường học tập thực tiễn, giúp sinh viên không chỉ nắm vững kiến thức mà còn hình thành kỹ năng ứng dụng công nghệ vào sản xuất và kinh doanh, phát triển tư duy phản biện và tinh thần đổi mới sáng tạo.
Những kết quả này cho thấy, mô hình đại học số kết hợp hợp tác doanh nghiệp và nghiên cứu thực tiễn đang tạo ra một hệ sinh thái học tập sống động, trong đó sinh viên vừa học vừa trải nghiệm thực tiễn, chuẩn bị đầy đủ năng lực cho thị trường lao động và đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội.
Qua đó, đại học số không chỉ là công cụ nâng cao hiệu quả giảng dạy mà còn trở thành chiến lược dài hạn để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy nghiên cứu sáng tạo và phát triển kinh tế tri thức. Nhìn về tương lai, việc mở rộng hợp tác với doanh nghiệp, ứng dụng công nghệ mới trong đào tạo, cùng với việc phát triển kỹ năng số toàn diện cho sinh viên sẽ là những định hướng then chốt giúp các trường đại học Việt Nam hội nhập sâu rộng với xu hướng quốc tế và đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.
