Phát huy vai trò của báo chí trong việc bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng

Minh Đức

Trong bối cảnh thông tin trên không gian mạng ngày càng tác động mọi mặt tới đời sống xã hội, trẻ em đang phải đối mặt với nhiều rủi ro như bị bắt nạt trực tuyến, xâm hại, lừa đảo, tiếp cận nội dung độc hại… Những nguy cơ này ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý, sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ.

Trẻ em cần được bảo vệ khi tham gia tương tác trên môi trường mạng internet.
Trẻ em cần được bảo vệ khi tham gia tương tác trên môi trường mạng internet.

Tại buổi tập huấn cung cấp thông tin và nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên về bảo vệ trẻ em trên không gian mạng do Cục Báo chí (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức ngày 18/11, nhiều số liệu thống kê được đưa ra cho thấy, có nhiều mối nguy hại, rủi ro với trẻ em trên không gian mạng.

Theo các nghiên cứu của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trước đây, trong số trẻ em từ 12 đến 17 tuổi sử dụng internet, có tới 87% online hằng ngày nhưng chỉ có 36% các em biết cách bảo đảm an toàn thông tin trên mạng.

Trong khi đó, theo Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), có tới 66% số trẻ em Việt Nam trả lời không biết các đường dây trợ giúp khi bị bắt nạt qua mạng và nhóm tuổi 10 đến 14 là đối tượng bị bắt nạt trực tuyến rất nhiều.

Câu lạc bộ Bảo vệ trẻ em Việt Nam trên không gian mạng đưa ra con số có 40% trẻ em cảm thấy không an toàn, hơn 70% từng có trải nghiệm không mong muốn khi sử dụng internet; có 1% (xấp xỉ hơn 94 nghìn) số người dùng internet độ tuổi 12-17 ở Việt Nam là nạn nhân của bóc lột và xâm hại tình dục qua mạng…

Thống kê của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, hơn 77% trẻ em và thanh thiếu niên Việt Nam truy cập internet hàng ngày. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng đã ghi nhận hàng chục vụ lừa đảo, dụ dỗ, thao túng tâm lý và bắt cóc trực tuyến liên quan đến trẻ em và sinh viên. Nhiều nạn nhân bị ép buộc cắt đứt liên lạc với gia đình, bị điều khiển từ xa, nhằm mục đích tống tiền hoặc buôn người.

Chia sẻ về những rủi ro công nghệ đối với trẻ em trong kỷ nguyên số, bà Đinh Thị Như Hoa (Trung tâm 2, Cục An ninh mạng và Phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - Bộ Công an) đưa ra cảnh báo về tác động của trí tuệ nhân tạo (AI) đối với trẻ em, đặc biệt trong việc tiếp cận những thông tin không phù hợp.

Theo đó, cùng với sự gia tăng của việc ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, AI có thể bị lợi dụng để khai thác và xâm hại trẻ em. AI tạo sinh có thể bị lạm dụng để chỉnh sửa nội dung xâm hại trẻ em bao gồm cả hình ảnh và video/âm thanh xâm hại tình dục trẻ em (CSAM).

Không chỉ vậy, việc trẻ em tương tác quá nhiều với AI làm giảm kỹ năng xã hội, gây trầm cảm, lo lắng. Việc phụ thuộc AI cũng làm giảm khả năng học tập, nghiên cứu chủ động.

Theo bà Mai Hương Giang - Phó Cục trưởng Cục Báo chí, trong những năm qua, nhiều chiến dịch tuyên truyền, hoạt động nâng cao nhận thức về phòng chống xâm hại mạng đối với trẻ em đã được triển khai mạnh mẽ.

Trong đó Chiến dịch “Không một mình” được báo chí lan tỏa rất mạnh mẽ, đã truyền đi thông điệp: Trẻ em không đơn độc trên không gian mạng mà luôn có sự đồng hành, hỗ trợ của gia đình, nhà trường, xã hội, mỗi đứa trẻ đều có quyền được an toàn, được bảo vệ và lắng nghe, cả trong đời thực lẫn trên không gian mạng.

Nhấn mạnh vai trò của báo chí và truyền thông trong công tác bảo vệ trẻ em, Phó Cục trưởng Cục Báo chí cũng đề nghị cần nâng cao chất lượng công tác tuyên truyền về bảo vệ trẻ em trên không gian mạng trong thời gian tới. Đây là một nhiệm vụ vừa mang tính nhân văn sâu sắc, vừa là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hiện nay.