Theo hướng dẫn tại lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ tài chính - đầu tư mới đây, pháp luật về lựa chọn nhà thầu hiện nay bao gồm: Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 được sửa đổi, bổ sung tại Luật số 57/2024/QH15 và Luật số 90/2025/QH15. Cùng với đó là Nghị định số 214/2025/NĐ-CP và các Thông tư của Bộ Tài chính.
Đáng chú ý là Nghị định 214/2025/NĐ-CP ngày 4/8/2025 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu, với việc bổ sung nhiều quy định mới phù hợp với quy định được sửa đổi, bổ sung của Luật Đấu thầu; đồng thời kế thừa, hoàn thiện các quy định về đấu thầu đã áp dụng ổn định, phát huy hiệu quả trên thực tế và đảm bảo đơn giản hóa quy trình, thủ tục.
Theo đó, về chỉ định thầu, Nghị định 214/2025/NĐ-CP cũng mở rộng các trường hợp áp dụng chỉ định thầu như bổ sung các trường hợp áp dụng chỉ định thầu đối với các gói thầu có yêu cầu, điều kiện đặc thù về chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ thuật hoặc lĩnh vực chiến lược, các dự án, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo đặc biệt, chuyển đổi số.
Đồng thời, Nghị định 214/2025/NĐ-CP nâng hạn mức áp dụng hình thức chỉ định thầu: Gói thầu thuộc dự toán mua sắm không hình thành dự án có giá gói thầu không quá 500 triệu đồng; gói thầu thuộc dự án có giá gói thầu không quá 800 triệu đồng đối với gói thầu dịch vụ tư vấn, không quá 2 tỷ đồng đối với gói thầu dịch vụ phi tư vấn, hàng hóa, xây lắp, hỗn hợp được thực hiện chỉ định thầu.
Về tư cách hợp lệ của nhà thầu nước ngoài đối với đấu thầu quốc tế, Nghị định 214/2025/NĐ-CP quy định đối với đấu thầu quốc tế, trường hợp chủ đầu tư không đủ điều kiện xác định nhà thầu trong nước không thể tham gia vào bất cứ phần công việc nào của gói thầu, chủ đầu tư có thể thực hiện bước tham vấn trước.
Hết thời hạn đăng ký, trường hợp không có nhà thầu trong nước đăng ký thì nhà thầu nước ngoài không phải liên danh hoặc sử dụng nhà thầu phụ là nhà thầu trong nước.
Về ưu đãi trong đấu thầu, Nghị định 214/2025/NĐ-CP bổ sung quy định ưu đãi đối với các đối tượng quy định tại Điều 10 Luật Đấu thầu.
Đối với gói thầu thuộc dự án khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; dự án ứng dụng công nghệ cao, ứng dụng công nghệ mới: Chủ đầu tư quyết định lựa chọn thành viên tổ chuyên gia, tổ thẩm định mà không bắt buộc phải đáp ứng yêu cầu về chứng chỉ nghiệp vụ chuyên môn về đấu thầu, tối thiểu 03 năm công tác thuộc một trong các lĩnh vực liên quan đến nội dung pháp lý, kỹ thuật, tài chính của gói thầu, trừ trường hợp thành viên tổ chuyên gia, tổ thẩm định là tư vấn cá nhân hoặc cá nhân thuộc tổ chức tư vấn đấu thầu.
Về đặt hàng, Nghị định quy định cụ thể về hàng hóa, dịch vụ được đặt hàng, nguồn kinh phí thực hiện đặt hàng, thẩm quyền điều kiện, quy trình đặt hàng, giá đặt hàng, hợp đồng, kiểm tra, giám sát.
Đối với việc đặt hàng sản phẩm, dịch vụ công quy định tại Nghị định 32/2019/NĐ-CP, Nghị định 214/2025/NĐ-CP sửa đổi điều kiện đặt hàng dịch vụ sự nghiệp công; điều kiện đặt hàng sản phẩm, dịch vụ công ích…
Về điều kiện xem xét giải quyết kiến nghị, quy trình giải quyết kiến nghị, Nghị định 214/2025/NĐ-CP bổ sung quy định theo hướng quy định điều kiện xem xét, giải quyết kiến nghị, quy trình giải quyết kiến nghị đối với các vấn đề trong quá trình lựa chọn nhà thầu; thành phần, trách nhiệm và hoạt động Hội đồng giải quyết kiến nghị trên cơ sở kế thừa quy định Luật Đấu thầu.
Đồng thời cho phép nhà thầu được lựa chọn một trong hai quy trình giải quyết kiến nghị. Quy trình thứ nhất là đối với các vấn đề trước khi có thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà thầu, cơ quan, tổ chức được gửi đơn kiến nghị lên chủ đầu tư hoặc người có thẩm quyền. Quy trình thứ hai là đối với kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà thầu được gửi đơn kiến nghị đồng thời lên chủ đầu tư và Hội đồng giải quyết kiến nghị.
Nghị định 214/2025/NĐ-CP đã lược bỏ, đơn giản hoá quy trình, thủ tục về thẩm định kế hoạch tổng thể lựa chọn nhà thầu; bổ sung danh mục khuyến khích mua sắm tập trung gồm các thiết bị CNTT đã được chuẩn hóa, thiết bị văn phòng…
Nghị định cũng bãi bỏ vai trò bên mời thầu trong lựa chọn nhà thầu, chuyển vai trò sang chủ đầu tư (làm rõ, thương thảo hợp đồng, hoàn thiện hợp đồng, thành lập tổ chuyên gia); tổ chuyên gia (trình phê duyệt hồ sơ, kết quả lựa chọn nhà thầu).
Đồng thời sửa đổi quy định về kiểm tra, giám sát hoạt động đấu thầu theo hướng chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm…
