Bám sát tinh thần cải cách
Theo ước tính của Bộ Tài chính, quy định mới trên có thể giúp giảm tới 70% khối lượng hồ sơ, giấy tờ tại cơ quan thanh toán, góp phần cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư công, giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi số hóa thủ tục hành chính.
Thời gian qua, công tác xây dựng và hoàn thiện các quy định của pháp luật được lãnh đạo Đảng, lãnh đạo Chính phủ đặc biệt quan tâm nhằm tạo đột phá về thể chế, tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển. Bám sát tinh thần đó, Dự thảo Nghị định lần này được xây dựng trên tinh thần đổi mới tư duy quản lý tài chính công, nâng cao hiệu quả đầu tư và cải cách thủ tục hành chính.
Nhiều nội dung tại Dự thảo Nghị định đã được cụ thể hóa thành chính sách pháp lý, đặc biệt là cải cách thủ tục thanh toán theo hướng rút gọn, đơn giản hóa hồ sơ thanh toán. Các nội dung thể hiện rõ tinh thần “vừa quản lý chặt chẽ, vừa kiến tạo phát triển”, “chuyển mạnh từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” theo đúng định hướng chỉ đạo của Đảng, Quốc hội và Chính phủ.
Tại Dự thảo, Bộ Tài chính đề xuất bổ sung đối tượng loại trừ tại phạm vi Nghị định. Theo đó, không quy định đối với: vốn đầu tư công để thực hiện cho vay các Chương trình tín dụng chính sách của ngân sách Trung ương qua ngân hàng chính sách, vốn ngân sách địa phương để thực hiện các chính sách tín dụng ưu đãi thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội chi nhánh tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; việc quản lý, thanh toán vốn đầu tư công để hoàn trả vốn ứng cho Quỹ phát triển đất; các nhiệm vụ đầu tư sử dụng nguồn vốn đầu tư công để hỗ trợ các đối tượng chính sách thuộc nội dung các Chương trình Mục tiêu quốc gia.
Dự thảo Nghị định tiếp tục loại trừ một số đối tượng nhiệm vụ đầu tư công đã được loại trừ tại Nghị định số 99/2021/NĐ-CP ngày 11/11/2021 của Chính phủ trước đây như: vốn cấp bù lãi suất tín dụng ưu đãi, phí quản lý; cấp vốn điều lệ cho các ngân hàng chính sách, quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách; hỗ trợ đầu tư cho các đối tượng khác theo quyết định của Chính phủ hoặc quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Việc loại trừ này do quản lý, thanh toán, quyết toán đối với các nội dung trên có tính chất đặc thù gắn với quy định riêng của các ngân hàng chính sách, quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách và các đối tượng khác theo quy định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Giảm hồ sơ, thời gian thanh toán vốn
Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân trong bối cảnh thực hiện mục tiêu tăng trưởng trên 8% cũng như đẩy mạnh phân cấp, phân quyền khi vận hành bộ máy mới, tại Dự thảo Nghị định, Bộ Tài chính đề xuất quy định rút gọn mạnh về hồ sơ thanh toán vốn.
Theo đó, các hợp đồng, phụ lục bổ sung hợp đồng, văn bản phê duyệt dự toán, phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được cấp có thẩm quyền phê duyệt được rút gọn thành các bảng tổng hợp thông tin do chủ đầu tư lập và chịu trách nhiệm về nội dung thông tin tại bảng.
Bảng xác định giá trị khối lượng công việc hoàn thành do chủ đầu tư lập và chịu trách nhiệm chỉ bao gồm chỉ tiêu giá trị hợp đồng/dự toán và giá trị khối lượng công việc hoàn thành, bỏ các chỉ tiêu về khối lượng, đơn giá. Bảng kê giá trị khối lượng công việc đền bù, hỗ trợ và tái định cư đã thực hiện chỉ kê theo tổng số tiền thanh toán cho các cơ quan, tổ chức và tổng số tiền thanh toán trực tiếp cho hộ dân, bỏ kê các nội dung chi tiết theo nội dung hợp đồng. Dự thảo bãi bỏ một số thành phần hồ sơ như: Quyết định hoặc văn bản phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu, giấy bảo lãnh đặt cọc với dự án đầu tư công ở nước ngoài.
Đặc biệt, thời gian thanh toán vốn được rút ngắn từ tối đa 3 ngày còn 2 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ. Đồng thời, dự thảo cũng bỏ quy định về phương thức “thanh toán trước, kiểm soát sau” để phù hợp với thủ tục được rút gọn và thời gian thanh toán được rút ngắn.
Riêng đối với chi phí quản lý dự án, do đã quy định về hồ sơ tạm ứng/hồ sơ thanh toán tại tài khoản dự toán, dự thảo quy định đơn giản hóa hồ sơ chi từ tài khoản tiền gửi của chủ đầu tư và ban quản lý dự án, chỉ cần ủy nhiệm chi theo mẫu, phù hợp với đặc điểm quản lý tài khoản tiền gửi.
Việc rút gọn thành phần hồ sơ thanh toán tại Kho bạc Nhà nước giúp đơn giản hóa thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi để số hóa quy trình. Theo đó, có thể gộp hai thủ tục hành chính (thanh toán vốn đầu tư công và thanh toán chi phí ban quản lý dự án) thành một, giúp giảm 1 thủ tục hành chính so với Nghị định hiện hành.
Theo ước tính của Bộ Tài chính, quy định mới trên có thể giúp giảm tới 70% khối lượng hồ sơ, giấy tờ tại cơ quan thanh toán, góp phần cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư công, giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi số hóa thủ tục hành chính.
Với những cải cách mạnh mẽ và thực chất, Dự thảo Nghị định mới không chỉ tháo gỡ các nút thắt trong thủ tục thanh toán vốn đầu tư công mà còn là bước tiến lớn trong hành trình hiện đại hóa, số hóa quy trình quản lý tài chính công của Việt Nam.
