Đáp ứng vận hành chính quyền 2 cấp

Phát biểu tại tổ thảo luận của Quốc hội chiều 3/11 về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê, đại biểu Lê Minh Nam (Đoàn đại biểu TP. Cần Thơ) cho rằng, thống kê là công cụ quan trọng để thu thập, phân tích và cung cấp thông tin phục vụ cho quản lý, hoạch định chính sách, đo lường hiệu quả hoạt động cũng như dự báo xu hướng phát triển kinh tế - xã hội.

Trong bối cảnh tổ chức chính quyền địa phương chuyển sang mô hình hai cấp, việc rà soát, điều chỉnh các quy định của Luật Thống kê là cần thiết để bảo đảm phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của bộ máy mới.

Đại biểu Lê Minh Nam cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác thống kê. Việc này sẽ giúp đổi mới phương pháp, nâng cao độ chính xác và hiệu quả, thay thế dần các phương pháp thống kê truyền thống. “Ứng dụng AI sẽ giúp công tác thống kê đạt hiệu quả cao hơn, cung cấp dữ liệu nhanh, chính xác và phục vụ tốt hơn cho quản lý, điều hành,” ông nói.

Cùng quan tâm về dự thảo Luật này, đại biểu Lò Thị Luyến (Đoàn đại biểu tỉnh Điện Biên) đề nghị, khi quy định chế độ báo cáo mới, cần đơn giản hóa thủ tục, thống nhất mẫu biểu, chỉ tiêu thống kê, phương thức thực hiện, đồng thời giảm số lượng báo cáo. Theo Bà, các báo cáo nên thực hiện bằng bảng biểu, số liệu thống kê, không cần phần thuyết minh bằng lời để giảm tải công việc cho cơ sở.

Tăng năng lực cho đội ngũ cán bộ thống kê

Thảo luận tại tổ, đại biểu Tô Ái Vang (Đoàn đại biểu TP. Cần Thơ) nêu hai nhóm ý kiến góp ý trọng tâm, tập trung vào nâng cao chất lượng, tính kết nối của cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia và tăng cường năng lực cho đội ngũ làm công tác thống kê ở cấp cơ sở.

Theo đại biểu, quy định về việc kết nối cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia với cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ quan chuyên ngành và địa phương là nội dung rất quan trọng và cần được quan tâm đặc biệt. Bà cho biết, hiện nay dữ liệu thống kê được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau, nhưng việc chia sẻ và sử dụng dữ liệu giữa các bộ, ngành, địa phương vẫn còn hạn chế, dẫn đến việc khai thác chưa hiệu quả.

“Hệ thống cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia có khối lượng dữ liệu rất lớn và ngày càng tăng nhanh, vì vậy cần có giải pháp để nâng cấp và đồng bộ hóa,” đại biểu Tô Ái Vang nhấn mạnh.

Từ thực tiễn đó, bà đề xuất Chính phủ nâng cấp cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia, bảo đảm khả năng lưu trữ, xử lý dữ liệu lớn và tăng cường kết nối đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở. Đồng thời, xây dựng bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn thống nhất để chuẩn hóa và tích hợp dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, bảo đảm tính chính xác, khách quan và nhất quán trong công bố số liệu thống kê.

Đại biểu cũng kiến nghị đẩy mạnh làm sạch dữ liệu, đặc biệt trong lĩnh vực đất đai, nhằm phục vụ tốt hơn cho công tác quy hoạch, hoạch định chính sách và quản lý phát triển bền vững ở địa phương. 

Đề cập quy định kiểm tra chuyên ngành thống kê, đại biểu Tô Ái Vang cho rằng, việc bổ sung quy định này là cần thiết và phù hợp với Luật Thanh tra năm 2025, khi các hoạt động thanh tra chuyên ngành tại bộ, ngành đã được chấm dứt. Theo dự thảo, cơ quan thống kê quốc gia và cơ quan thống kê cấp tỉnh sẽ chịu trách nhiệm kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động điều tra, báo cáo và sử dụng dữ liệu thống kê.

Bày tỏ lo ngại việc triển khai ở các địa phương có thể gặp khó khăn do thiếu nhân lực chuyên trách và điều kiện kỹ thuật hạn chế, đại biểu kiến nghị Chính phủ tăng cường đào tạo, tập huấn cho đội ngũ cán bộ thống kê, đặc biệt ở cấp xã - nơi đa số cán bộ hiện nay kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ. Đồng thời, trang bị cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại để đáp ứng yêu cầu của công tác kiểm tra chuyên ngành thống kê, nhất là trong việc truy cập, xử lý dữ liệu tài chính và các nguồn dữ liệu liên ngành.