Rút thời hạn thẩm định xuống 10 ngày

Trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê vào sáng 9/10, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, Dự thảo Luật tập trung sửa đổi nhóm các quy định liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước và tổ chức thống kê nhà nước, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Theo đó, điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung, thay thế 15 điều của Luật Thống kê, chủ yếu liên quan đến điều chỉnh tên gọi của các cơ quan, đơn vị. Đồng thời, sửa đổi quy định liên quan đến thanh tra chuyên ngành thống kê, kiểm tra chuyên ngành thống kê bảo đảm phù hợp với quy định về thanh tra chuyên ngành. 

Liên quan đến chuyên môn, nghiệp vụ thống kê phát sinh trong thực tiễn, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số thuật ngữ để phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành, thực tiễn hoạt động thống kê và thông lệ quốc tế như: Cơ sở dữ liệu dữ liệu thống kê, điều tra viên thống kê, hệ thống chỉ tiêu thống kê liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, liên kết vùng, hoạt động thống kê.

Dự thảo Luật cũng rút ngắn thời gian thẩm định hệ thống chỉ tiêu thống kê bộ, ngành; thẩm định phân loại thống kê ngành, lĩnh vực; thẩm định phương án điều tra thống kê; thẩm định chế độ báo cáo thống kê cấp bộ, ngành. Theo đó, rút thời hạn thẩm định từ 20 ngày còn 10 ngày để phù hợp với yêu cầu thực tiễn, góp phần đẩy nhanh quá trình ra quyết định, đồng thời nâng cao hiệu quả, chất lượng và tính kịp thời của hoạt động thống kê phục vụ công tác quản lý, điều hành.

Bộ trưởng cho biết, dự thảo Luật bổ sung 02 điều so với Luật Thống kê hiện hành. Cụ thể, bổ sung chế độ báo cáo thống kê cấp tỉnh, cấp xã để bảo đảm thu thập thông tin thống kê phục vụ quản lý, điều hành ở cấp xã; bổ sung cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia để thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 03/NQ-CP ngày 09/01/2025 của Chính phủ.

Dự thảo Luật cũng lược bỏ những quy định về thanh tra chuyên ngành thống kê và hệ thống thông tin thống kê cấp huyện; hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp huyện bảo đảm phù hợp với Luật Thanh tra và mô hình chính quyền địa phương 02 cấp.

Để thể chế hoá chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, dự thảo Luật điều chỉnh thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ và phân quyền cho Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng Kiểm toán nhà nước. Đồng thời, điều chỉnh thẩm quyền của Bộ trưởng Bộ Tài chính và phân cấp cho Thủ trưởng cơ quan thống kê Trung ương trong việc quyết định tiến hành điều tra đối với các cuộc điều tra thống kê phân công Bộ Tài chính thực hiện trong chương trình điều tra thống kê quốc gia; tổ chức, điều phối hoạt động nghiên cứu, ứng dụng phương pháp thống kê tiên tiến trong hoạt động thống kê nhà nước.

Tăng cường phân cấp, phân quyền

Thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban thống nhất với phạm vi sửa đổi theo đề xuất của Chính phủ. Phạm vi sửa đổi, bổ sung đã tập trung vào những vấn đề cấp thiết, phù hợp với mục tiêu đảm bảo thống nhất, phù hợp với các quy định của pháp luật hiện hành, bảo đảm tính kịp thời, tính khả thi trong triển khai thực hiện nhiệm vụ thống kê. 

Về rà soát sửa đổi quy định “cấp huyện” thành “cấp xã”, Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhất trí với đề xuất sửa đổi liên quan đến tổ chức thực hiện nhiệm vụ thống kê của các cấp. Ủy ban đề nghị rà soát kỹ để bảo đảm tính khả thi, phù hợp với đặc thù của cơ quan thực hiện nhiệm vụ thống kê trên địa bàn cấp xã, bảo đảm bảo thống nhất về tên gọi và chức năng nhiệm vụ của các đơn vị sau khi bãi bỏ cấp huyện và sáp nhập chức năng các cơ quan chuyên môn.

Ủy ban cũng thống nhất với dự thảo Luật trong việc điều chỉnh thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ cho Bộ trưởng Bộ Tài chính trong quyết định tiến hành tổng điều tra thống kê quốc gia; phân quyền cho Bộ trưởng, Chánh án Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao... điều chỉnh, bổ sung tổng điều tra thống kê quốc gia được phân công. Cùng với đó, cần rà soát, bảo đảm tính thống nhất và tăng cường phân cấp, phân quyền để phù hợp với thực tiễn về thẩm quyền ban hành hệ thống chỉ tiêu thống kê và chế độ báo cáo thống kê. 

Quy định về “hệ thống chỉ tiêu thống kê liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, liên kết vùng” cũng được Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất. Cho rằng đây là quy định mới so với quy định hiện hành, Ủy ban lưu ý nghiên cứu quy định rõ về thẩm quyền, trách nhiệm cơ quan chủ trì thực hiện đối với các chỉ tiêu thống kê liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, để bảo đảm tính khả thi, tính khách quan, trung thực, đầy đủ của dữ liệu thống kê, đồng thời tránh chồng chéo, trùng lắp giữa nhiệm vụ của các cơ quan.

Đối với nhóm các quy định liên quan đến ứng dụng phương pháp thống kê, công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong hoạt động thống kê nhà nước, Ủy ban đề nghị tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện khuôn khổ pháp lý theo hướng tăng cường tính độc lập chuyên môn, minh bạch hóa quy trình thống kê và đẩy mạnh ứng dụng dữ liệu hành chính cùng các công nghệ hiện đại để thu thập dữ liệu được cập nhật liên tục theo thời gian, nhằm bảo đảm hệ thống thống kê quốc gia đáp ứng tốt hơn yêu cầu quản lý trong nước và tiến trình hội nhập quốc tế.

Đánh giá hồ sơ dự án Luật kèm theo Tờ trình của Chính phủ đã cơ bản đáp ứng được yêu cầu theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, Ủy ban Kinh Tế và Tài chính kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho phép trình Quốc hội dự án Luật theo trình tự, thủ tục rút gọn tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.