Đề xuất loại trừ các khoản nộp bắt buộc khỏi giá tính thuế

Hiệp hội Sản xuất và Tiêu thụ thuốc lá Việt Nam và doanh nghiệp thuốc lá cho rằng, công thức xác định giá tính thuế TTĐB cần loại trừ các khoản mà doanh nghiệp phải nộp bắt buộc cho Nhà nước, nhằm đảm bảo không đánh thuế trùng và tuân thủ đúng quy định của Luật Thuế TTĐB năm 2025.

Theo đó, Hiệp hội Sản xuất và Tiêu thụ thuốc lá Việt Nam, Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam và B.A.T đề xuất công thức giá tính thuế TTĐB cần trừ đi các khoản như: thuế tuyệt đối, thuế bảo vệ môi trường (nếu có), khoản đóng góp Quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam, chi phí tem thuốc lá và khoản đóng góp Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Các doanh nghiệp lý giải, khoản 1 Điều 6 Luật Thuế TTĐB số 66/2025/QH15 quy định: “Giá tính thuế TTĐB đối với hàng hóa, dịch vụ là giá bán ra, giá cung ứng dịch vụ chưa có thuế TTĐB, chưa có thuế bảo vệ môi trường và chưa có thuế giá trị gia tăng”. Do vậy, trong trường hợp thuốc lá sau này thuộc đối tượng chịu thuế bảo vệ môi trường, việc không loại trừ khoản này khỏi công thức sẽ dẫn đến tình trạng đánh thuế chồng thuế.

Ngoài ra, theo quy định hiện hành, doanh nghiệp thuốc lá đang phải nộp nhiều khoản bắt buộc như: Khoản nộp Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá: tương đương 2% giá tính thuế TTĐB (từ 50–391 đồng/bao tùy nhãn hiệu). Khoản nộp Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam: 60 đồng/bao thuốc (20 điếu), điều chỉnh tăng 5 năm/lần. Chi phí tem thuốc lá: 20 đồng/bao.

Các khoản này đều nằm trong doanh thu bán hàng nhưng doanh nghiệp không được hưởng, mà phải nộp lại cho ngân sách nhà nước. Nếu không loại trừ, giá tính thuế TTĐB sẽ bị tính cao hơn thực tế.

Các hiệp hội và doanh nghiệp cũng kiến nghị thay cụm từ “giá bán chưa có thuế GTGT” trong công thức thành “giá làm căn cứ xác định giá tính thuế TTĐB” để đảm bảo thống nhất với các trường hợp đặc thù được quy định tại Dự thảo Nghị định.

Phản hồi các kiến nghị, Bộ Tài chính cho biết, hiện Luật Thuế Bảo vệ môi trường chưa quy định mặt hàng thuốc lá thuộc đối tượng chịu thuế. Nếu trong tương lai Luật được sửa đổi, Chính phủ sẽ xem xét điều chỉnh quy định về giá tính thuế TTĐB tương ứng.

Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh, giá tính thuế TTĐB đối với thuốc lá tiếp tục áp dụng theo quy định chung là giá bán ra chưa có thuế TTĐB, chưa có thuế GTGT, và kế thừa quy định tại khoản 9 Điều 4 Nghị định số 108/2015/NĐ-CP. Quy định này bao gồm cả khoản đóng góp bắt buộc vào Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, đảm bảo tính ổn định và phù hợp với thực tiễn.

Do đó, Bộ Tài chính đề nghị giữ nguyên quy định về giá tính thuế TTĐB đối với thuốc lá như trong Dự thảo Nghị định.

Kiến nghị điều chỉnh tỷ lệ 7% giữa giá bán của nhà sản xuất và doanh nghiệp thương mại

Hiệp hội và các doanh nghiệp thuốc lá cũng kiến nghị điều chỉnh tỷ lệ chênh lệch giá bán tối thiểu 7% giữa cơ sở sản xuất và doanh nghiệp thương mại có quan hệ công ty mẹ, công ty con lên 10%, nhằm bảo đảm lợi nhuận bù đắp chi phí kinh doanh.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho biết, trước ngày 01/01/2016, theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 4 Nghị định số 26/2009/NĐ-CP ngày 16/3/2009 của Chính phủ (được sửa đổi, bổ sung tại khoản 3 Điều 1 Nghị định số 113/2011/NĐ-CP ngày 08/12/2011), trường hợp cơ sở sản xuất bán hàng thông qua các cơ sở kinh doanh thương mại thì giá làm căn cứ tính thuế TTĐB là giá bán của cơ sở sản xuất, nhưng không được thấp hơn 10% so với giá bán bình quân của cơ sở kinh doanh thương mại bán ra. Trường hợp giá bán của cơ sở sản xuất thấp hơn mức này, cơ quan thuế sẽ ấn định giá tính thuế TTĐB.

Từ ngày 01/01/2016, thực hiện Nghị định số 108/2015/NĐ-CP của Chính phủ, tỷ lệ so sánh giữa giá bán của cơ sở sản xuất, nhập khẩu và giá bán của cơ sở kinh doanh thương mại được điều chỉnh giảm từ 10% xuống còn 7%, áp dụng cho tất cả các nhóm hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế TTĐB. Việc điều chỉnh này nhằm khắc phục tình trạng chuyển giá từ khâu sản xuất sang khâu thương mại, đảm bảo thu đúng, thu đủ thuế TTĐB, tránh thất thu ngân sách nhà nước, phù hợp với kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước và Thanh tra Chính phủ.

Theo Bộ Tài chính, quy định về tỷ lệ 7% nói trên đã được thực hiện ổn định trong thời gian qua, phù hợp với chủ trương và định hướng đảm bảo thu đúng, thu đủ cho ngân sách nhà nước. Do đó, dự thảo Nghị định tiếp tục kế thừa và giữ nguyên quy định hiện hành về tỷ lệ 7% giữa giá bán của cơ sở sản xuất và cơ sở kinh doanh thương mại.

Liên quan đến quy định về giá tính thuế TTĐB đối với doanh nghiệp sản xuất theo giấy phép nhượng quyền, các hiệp hội và doanh nghiệp đề nghị chỉnh sửa thuật ngữ “giá tính thuế TTĐB” thành “giá làm căn cứ xác định giá tính thuế TTĐB” để đảm bảo thống nhất, đồng thời đề nghị hướng dẫn cụ thể về trường hợp doanh nghiệp sản xuất bán hàng cho các doanh nghiệp thương mại do bên sở hữu thương hiệu chỉ định.

Phản hồi nội dung này, Bộ Tài chính khẳng định việc thay đổi thuật ngữ nói trên chưa phù hợp với Luật Thuế TTĐB năm 2025. Đồng thời, Dự thảo Nghị định đã có quy định đầy đủ về trường hợp hàng hóa bán cho doanh nghiệp có quan hệ liên kết (điểm đ khoản 1 Điều 5), vì vậy Bộ Tài chính đề nghị thực hiện đúng theo quy định hiện hành.