Luật Thống kê sửa đổi: Đẩy mạnh thu thập thông tin từ cấp xã

Trần Huyền

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê đã bổ sung quy định về hệ thống thông tin và chế độ báo cáo thống kê cấp xã nhằm khắc phục khoảng trống pháp lý, đáp ứng yêu cầu quản lý kinh tế - xã hội sau khi sắp xếp lại đơn vị hành chính. Việc tổ chức thu thập thông tin được giao cho cơ quan thống kê cơ sở giúp giảm đầu mối, nhân lực, nhưng vẫn đảm bảo tính chính xác, đầy đủ và kịp thời của dữ liệu.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng báo cáo tại phiên họp.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng báo cáo tại phiên họp.

Không làm tăng khối lượng công việc của UBND cấp xã

Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê sáng 9/10, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã làm rõ nhiều nội dung đại biểu quan tâm trong dự thảo Luật.

Liên quan đến hệ thống thông tin cấp xã, chế độ báo cáo thống kê cấp tỉnh, cấp xã, Luật Thống kê hiện hành đã quy định về hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã nhưng chưa có quy định về hệ thống thông tin thống kê cấp xã và chế độ báo cáo thống kê cấp xã. Điều này dẫn đến hạn chế cho việc thu thập thông tin thống kê cấp xã. 

Vừa qua, cả nước đã sát nhập từ hơn 10.035 xã xuống còn 3.321 xã, bỏ cấp huyện. Do đó, quy mô cấp xã hiện nay lớn hơn rất nhiều so với trước đây, nhu cầu thông tin thống kê kinh tế - xã hội phục vụ quản lý điều hành trên địa bàn cấp xã là cấp bách. Việc bổ sung quy định về hệ thống thông tin thống kê và chế độ báo cáo thống kê cấp xã không làm tăng khối lượng công việc của UBND cấp xã đang thực hiện do việc quản lý vận hành được giao cơ quan thống kê cơ sở thực hiện.

Một cơ quan thống kê cơ sở hiện nay quản lý trung bình khoảng 7 xã, giúp giảm đầu mối, nhân sự so với đưa bộ phận này về từng xã mà vẫn đảm bảo chất lượng thông tin. Cơ quan thống kê cơ sở chịu trách nhiệm triển khai các công việc của hệ thống tổ chức thống kê tập trung trên khu vực và địa bàn phân công. Đồng thời, có trách nhiệm cung cấp thông tin thống kê về kinh tế - xã hội trên địa bàn xã cho cấp xã để phục vụ quản lý và điều hành.

Liên quan đến tính chính xác của số liệu thống kê, Bộ trưởng cho biết, hiện nay, Bộ Tài chính cũng đang quyết liệt đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để đảm bảo thu thập nhanh, chính xác, phục vụ kịp thời. Việc triển khai chiến lược về chuyển đổi số sẽ tạo thuận lợi cho ngành Thống kê, giúp số liệu thống kê chính xác hơn.

Tăng kết nối, liên thông dữ liệu

Về hệ thống chỉ tiêu thống kê liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực, liên kết vùng, Bộ trưởng cho hay, thực tế Việt Nam đã ban hành nhiều hệ thống chỉ tiêu thống kê mang tính liên ngành, liên lĩnh vực và liên kết vùng. Tiêu biểu như: Bộ chỉ tiêu thống kê phát triển bền vững của Việt Nam, hệ thống chỉ tiêu thống kê kinh tế số, hệ thống chỉ tiêu thống kê logistics... Các bộ chỉ tiêu này do bộ trưởng, thủ trưởng của các bộ, ngành ban hành để thu thập thông tin và phục vụ cho quản lý điều hành đối với lĩnh vực được giao liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực.

"Việc quy định hệ thống chỉ tiêu thống kê liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, liên kết vùng là cần thiết, phù hợp với thực tiễn hoạt động của thống kê và đảm bảo đầy đủ cơ sở pháp lý để chúng ta xây dựng thực hiện hệ thống chỉ tiêu thống kê này", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Tiếp thu ý kiến của Ủy ban Kinh tế và Tài chính đối với nội dung này, Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu quy định rõ cơ quan chủ trì thực hiện, tăng cường việc sử dụng dữ liệu hành chính cho hoạt động thống kê thay cho thu thập qua điều tra thống kê. Từ đó, bảo đảm tính khả thi, khách quan, trung thực, đầy đủ của dữ liệu thống kê, đồng thời tránh chồng chéo trùng lặp giữa nhiệm vụ của các cơ quan.

Liên quan đến khai thác dữ liệu hành chính và cơ sở dữ liệu quốc gia, Luật Thống kê hiện hành đã quy định một kênh thu thập thông tin từ dữ liệu hành chính, hồ sơ hành chính. Bộ trưởng thông tin, thực tế, Bộ tài chính khai thác tốt các nguồn này từ cơ sở dữ liệu hải quan, thuế, kho bạc, ngân sách, xuất nhập cảnh... Trong quá trình khai thác, Bộ Tài chính cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để triển khai thực hiện.

Theo Bộ trưởng, về bản chất, cơ sở dữ liệu thống kê được thu thập dựa trên cơ sở dữ liệu của tất cả các bộ, các ngành, địa phương được tập trung ở cơ sở dữ liệu quốc gia. Khi bộ cơ sở dữ liệu quốc gia được hoàn thiện sẽ là bộ dữ liệu duy nhất. Do đó, sẽ không có sự trùng lắp giữa cơ sở dữ liệu thống kê của Bộ Tài chính với số liệu các bộ, ngành khác.