Đồng hành cùng doanh nghiệp
Nằm trong chuỗi sự kiện thuộc chuyến thăm Hàn Quốc của Tổng Bí thư Tô Lâm, có một sự kiện thu hút sự chú ý của đông đảo giới kinh tế và công nghệ của 2 quốc gia. Đó là CT Group (Việt Nam) và Airbility (Hàn Quốc) ký kết đơn hàng xuất khẩu 5.000 máy bay vận tải không người lái (UAV) (ngày 12/8).
Không ít người ngạc nhiên khi lần đầu tiên biết thông tin về việc một doanh nghiệp Việt Nam có khả năng làm chủ công nghệ và sẵn sàng xuất khẩu UAV. Đáng nói hơn, tỷ lệ nội địa hóa trong sản phẩm của CT Group được công bố đạt 85%. Đơn vị này cũng phát triển UAV tích hợp trí tuệ nhân tạo, kết hợp công nghệ bán dẫn và hệ thống định danh địa điểm mạng lưới - những công nghệ mang tính chiến lược toàn cầu đã và đang được tích hợp đầy đủ trong một sản phẩm có tính ứng dụng thực tiễn rất cao.
Cũng từ sự kiện này, thị trường, sản phẩm UAV của Việt Nam được dư luận cả ở trong và ngoài nước quan tâm nhiều hơn. Theo Markets & Data, thị trường UAV Việt Nam có quy mô 73 triệu USD năm 2023, dự kiến tăng lên 191 triệu USD năm 2031.
Cần nhấn mạnh thêm, máy bay không người lái và chip bán dẫn thuộc danh mục 11 nhóm công nghệ và 35 nhóm sản phẩm chiến lược, được Thủ tướng ban hành hồi cách đó chưa lâu, tháng 6/2025.
Gần như ngay lập tức, chỉ ngay sau ngày ký được đơn hàng 5.000 UAV với đối tác Hàn Quốc, (trưa ngày 13/8), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã làm việc với Tập đoàn CT Group về việc tham gia phát triển các sản phẩm công nghệ chiến lược và một số đề xuất, kiến nghị của Tập đoàn. Sự kiện cho thấy, lãnh đạo Chính phủ hết sức quan tâm đến các doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất kinh doanh trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược, một trong số đó là thị trường và sản phẩm thiết bị bị bay không người lái.
Với những người làm trong nghề hẳn sẽ biết đến mức độ phức tạp của công nghệ sản xuất thiết bị bay không người lái - UAV. Thực tế, Tập đoàn CT Group cũng phải mất nhiều năm nghiên cứu phát triển mới có thể cho ra sản phẩm hoàn chỉnh để chào hàng với đối tác Hàn Quốc.
Với những cán bộ làm việc tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), những định hướng, tầm nhìn chiến lược của CT Group không quá xa lạ. Thực tế là NIC cũng đã góp phần để cụ thể hóa các định hướng ấy. Trong buổi làm việc với Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, lãnh đạo CT Group đã chia sẻ rằng: đã thành lập 2 trung tâm đào tạo hạt giống ở NIC (Hòa Lạc, Hà Nội) và Thủ Đức (TP. Hồ Chí Minh), đã có 2 khóa tốt nghiệp đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao, góp phần thực hiện mục tiêu tại Quyết định số 1017/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn.
Kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo
Chỉ ít lâu sau đơn hàng 5.000 UAV của CT Group, một sự kiện nổi bật được giới nghiên cứu và kinh doanh thiết bị không người lái UAV Việt Nam rất đỗi quan tâm. Đó là việc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) thành lập Mạng lưới Đổi mới sáng tạo và chuyên gia ngành Hàng không, vũ trụ, thiết bị bay không người lái (UAV Việt Nam) - ngày 25/8. Sự kiện được Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng, lãnh đạo Bộ Tài chính cùng đông đảo giới chuyên gia, nhà khoa học trong ngành cùng tham dự và chia sẻ.
Theo NIC - đơn vị đóng vai trò bảo trợ và vận hành mạng lưới, đây là mạng lưới thành viên thuộc mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam. Theo đó, mạng lưới Công nghệ Hàng không, vũ trụ và thiết bị bay không người lái Việt Nam được định hình là một nền tảng liên kết các nhà khoa học, kỹ sư, chuyên gia công nghệ, viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp trong và ngoài nước. Với sứ mệnh đưa Việt Nam từ một thị trường tiêu thụ trở thành quốc gia sản xuất, sáng tạo và đóng vai trò quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu của ngành công nghiệp hàng không, vũ trụ, Mạng lưới hướng tới xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hiện đại và bền vững.
Để hiện thực hóa mục tiêu này, Mạng lưới UAV Việt Nam xác định 4 chiến lược trọng tâm:
Thứ nhất, hoàn thiện khung pháp lý cho UAV và công nghệ vũ trụ nhằm tạo ra môi trường thuận lợi cho nghiên cứu, thử nghiệm và ứng dụng các công nghệ tiên tiến.
Thứ hai, đẩy mạnh đầu tư nghiên cứu và phát triển (R&D) để làm chủ các công nghệ lõi, từ UAV dân dụng, UAV quân sự đến các hệ thống vệ tinh quan sát Trái Đất, phục vụ cả mục tiêu dân sự và quốc phòng.
Thứ ba, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao thông qua hợp tác với các trường đại học lớn và trung tâm nghiên cứu quốc tế, đào tạo thế hệ kỹ sư, nhà khoa học trẻ có khả năng tiếp cận và làm chủ công nghệ hiện đại;
Thứ tư, thu hút các tập đoàn hàng không, vũ trụ hàng đầu thế giới đến đầu tư và hợp tác tại Việt Nam, từ đó đưa đất nước trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
NIC nhấn mạnh rằng: mạng lưới UAV Việt Nam sẽ đóng vai trò cầu nối giữa công nghệ, chính sách và thị trường, góp phần kiến tạo thị trường công nghệ hàng không, vũ trụ, thiết bị bay không người lái có quy mô 5 tỷ USD vào năm 2035, với hơn 90 doanh nghiệp, 30 phòng thí nghiệm, 20 startup và 10.000 lao động chất lượng cao, khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ công nghệ thiết bị bay không người lái toàn cầu.
Mạng lưới công nghệ hàng không, vũ trụ và thiết bị bay không người lái Việt Nam đang nhận được sự quan tâm đặc biệt từ nhiều tổ chức và tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như NASA, Boeing, Airbus, Dassault, Renishaw, Leonardo… cùng các giáo sư và nhà nghiên cứu đến từ những trường đại học danh tiếng như MIT (Hoa Kỳ), TU Vienna (Áo), Đại học Paris-Saclay (Pháp) và NTU (Singapore).
Cùng với đó, nhiều doanh nghiệp công nghệ trong nước cũng đã bày tỏ cam kết đồng hành, đóng góp tri thức, công nghệ và nguồn lực nhằm cùng xây dựng và phát triển Mạng lưới UAV Việt Nam.
Như đã nói, mạng lưới sẽ hoạt động dưới sự bảo trợ của Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC - Bộ Tài chính) và được đồng điều hành bởi Giáo sư Luận Nguyễn - Đại học Texas (Hoa Kỳ), Tổng Giám đốc UZip Inc và JWC Lab Vietnam Inc, cùng ông Trần Anh Tuấn - Nhà sáng lập kiêm Tổng Giám đốc Saolatek.
Mặc dù mới được thành lập nhưng UAV Việt Nam đã quy tụ khoảng 100 chuyên gia và doanh nghiệp công nghệ, bao gồm các tên tuổi như FPT, Viettel, CMC, Gremsy…, cùng các trường đại học kỹ thuật trọng điểm, trung tâm đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp khởi nghiệp và nhà đầu tư trong và ngoài nước. Mạng lưới đặt mục tiêu thúc đẩy hoạt động nghiên cứu, phát triển và ứng dụng UAV vào các lĩnh vực dân sự, công nghiệp và quốc phòng, góp phần đưa Việt Nam vươn lên trên bản đồ công nghệ hàng không và vũ trụ thế giới.
Nhìn từ những kết quả ban đầu của doanh nghiệp Việt trong một lĩnh vực mới như UAV, hoàn toàn có thể hy vọng, chúng ta sẽ ngày càng có nhiều hơn những sản phẩm công nghệ ở các lĩnh vực đóng vai trò chiến lược. Và tương tự như mạng lưới UAV, các mạng lưới thành viên thuộc mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam sẽ đóng vai trò kiến tạo tri thức, tham mưu hoạch định chính sách và nhất là kết nối, mở rộng thị trường cho các doanh nghiệp Việt tham gia sân chơi mang tính toàn cầu.
