Nhiều cơ hội
Nhật Bản có dân số hơn 126 triệu người, là thị trường có nhu cầu nhập khẩu và tiêu thụ lớn đối với các sản phẩm mà Việt Nam có thế mạnh như: nông lâm, thủy sản (trái cây, thực phẩm đông lạnh, thủy hải sản, sản phẩm gỗ…); các sản phẩm chế biến chế tạo: sản phẩm dệt may, da giầy; phương tiện vận tải, phụ tùng… Đây là yếu tố rất thuận lợi để Việt Nam có thể tiếp tục thúc đẩy xuất khẩu các mặt hàng này sang thị trường Nhật Bản.
Mặt khác, quan hệ Việt Nam - Nhật Bản ngày càng phát triển tốt đẹp trên mọi lĩnh vực và ngày càng đi vào chiều sâu. Việc triển khai các thỏa thuận hợp tác mang lại nhiều cơ hội cho hoạt động thương mại, đầu tư giữa doanh nghiệp hai nước nói chung và xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang thị trường Nhật Bản nói riêng.
Đặc biệt, chất lượng của sản phẩm, hàng hóa Việt Nam ngày càng được cải thiện và nâng cao, từ đó đáp ứng được yêu cầu khắt khe của các thị trường khó tính, trong đó có Nhật Bản.
Cùng với đó, người tiêu dùng Nhật Bản đã dần cởi mở hơn với việc sử dụng các sản phẩm nhập khẩu (trong đó có sản phẩm của Việt Nam), nhất là với các sản phẩm thị trường ngách hoặc đáp ứng được thị hiếu của họ. Đây là cơ hội tốt đối với xuất khẩu hàng tiêu dùng, đồ chơi, dụng cụ thể thao… cho doanh nghiệp Việt Nam.
Theo số liệu thống kê của Cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang thị trường Nhật Bản trong tháng 10/2025 đạt 2,38 tỷ USD, tăng 9,3% so với tháng trước đó, tính chung 10 tháng năm 2025 đạt hơn 22,03 tỷ USD, tăng 8,8% so với cùng kỳ năm trước.
Dẫn đầu kim ngạch xuất khẩu trong 10 tháng năm 2025 là: Hàng dệt may đạt 3,8 tỷ USD, tăng 7,2% so với cùng kỳ năm trước, chiếm 17,2% tỷ trọng xuất khẩu. Tiếp đến là phương tiện vận tải và phụ tùng đạt 2,7 tỷ USD, tăng 10,3%, chiếm 12,3%. Tiếp sau là nhóm hàng máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng đạt 2,2 tỷ USD, chiếm 10% tỷ trọng xuất khẩu.
Một số mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng trong 10 tháng năm 2025 tăng so với cùng kỳ năm trước: Điện thoại các loại và linh kiện tăng 16%; cà phê tăng 48,6%; bánh kẹo tăng 38,9%; hạt tiêu tăng 46,9%; sắn và các sản phẩm từ sắn tăng 408,3%.
Vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua
Tuy nhiên, hàng hóa Việt Nam cũng cần vượt qua các rào cản. Nhật Bản là một trong những thị trường có nhiều quy định nhập khẩu nghiêm ngặt nhất trên thế giới. Người tiêu dùng Nhật Bản có yêu cầu cao và tương đối đặc thù từ kiểu dáng, hình thức, công năng đến chất lượng của sản phẩm. Trong khi đó, nhiều sản phẩm của Việt Nam chưa đảm bảo tính ổn định, thống nhất về chất lượng và thường hạn chế về hình thức, mẫu mã, chủng loại, chưa chú trọng đến việc xây dựng hình ảnh, thương hiệu sản phẩm…
Tiếp đến, sức ép cạnh tranh tại thị trường Nhật Bản là rất lớn. Hầu hết các đối thủ chính đều trong cùng khu vực và khá tương đồng với Việt Nam về cơ cấu hàng hóa xuất khẩu sang Nhật Bản, khoảng cách vận chuyển,… đồng thời đều là thành viên của Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và cũng có các Hiệp định thương mại tự do (FTA) khác với Nhật Bản.
Thậm chí, ngay cả trong các lĩnh vực sản phẩm có thế mạnh, sản phẩm, hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam không hẳn có lợi thế vượt trội về chất lượng, mức độ đa dạng hay thương hiệu so với các đối thủ này.
Hiện nay, Bộ Công Thương, Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản và các đơn vị liên quan đang triển khai nhiều hoạt động để thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu, mở rộng thị trường. Theo đó, bên cạnh việc quảng bá, đẩy mạnh xúc tiến tiêu thụ sản phẩm hàng hóa đến đối tác và người tiêu dùng Nhật Bản, Thương vụ đang tích cực giới thiệu, kêu gọi hợp tác đầu tư đồng bộ từ khâu sản xuất, bảo quản, logistics, thương mại… để góp phần nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa Việt Nam.
