Phóng viên: Nhìn lại nền kinh tế 9 tháng đầu năm 2025 với nhiều điểm sáng, ông đánh giá thế nào về triển vọng tăng trưởng kinh tế Việt Nam cả năm nay?
TS. Cấn Văn Lực: Nhìn toàn cảnh, có thể nói bức tranh kinh tế Việt Nam năm nay đang rất tích cực. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu chậm lại, tăng trưởng dự báo có thể chỉ ở mức 2,5-3,1% năm 2025, tăng trưởng thương mại toàn cầu ở mức 1,9-2,6% năm 2025-2026, nhưng Việt Nam vẫn đạt mức tăng GDP 9 tháng 7,85% - mức cao nhất so với cùng kỳ trong vòng 14 năm.
Điều đó cho thấy nền kinh tế đã và đang bước vào giai đoạn phục hồi mạnh mẽ, với các động lực tăng trưởng được khơi thông khá đồng đều.
Công nghiệp và xây dựng tăng gần 8,7%, dịch vụ tăng hơn 8,4%. Lĩnh vực nông - lâm - thủy sản dù chịu ảnh hưởng tiêu cực của thiên tai, bão lũ song tiếp tục là bệ đỡ vững chắc của nền kinh tế, duy trì mức tăng trưởng khá 3,83%, cao nhất trong vòng 7 năm. Tiêu dùng tiếp tục phục hồi, du lịch tăng mạnh. Tín dụng tăng trưởng 13,4% - mức cao nhất trong 5 năm, lãi suất cho vay bình quân giảm còn khoảng 6,38%/năm.
Doanh nghiệp mới thành lập tăng tới 26,4%, số lượng doanh nghiệp quay lại thị trường cao hơn hẳn số rút lui… Kết quả đó khẳng định nỗ lực và quyết tâm thực hiện hiệu quả Nghị quyết 68/NQ-TW về kinh tế tư nhân và các quyết sách chiến lược về đột phá thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh.
Cùng với đó, lạm phát được kiểm soát, thu ngân sách nhà nước tăng mạnh nhờ đà tăng trưởng tích cực của sản xuất, tiêu dùng và xuất khẩu. Nợ công cả năm 2025 ước ở mức 37% GDP, thâm hụt ngân sách 3,4% GDP, thấp hơn nhiều so với ngưỡng Quốc hội cho phép, nghĩa vụ trả nợ của Chính phủ khoảng 24% tổng thu ngân sách, dưới ngưỡng theo khuyến cáo.
Với kết quả nêu trên, dự báo kinh tế Việt Nam có thể tăng 8 - 8,2% cả năm 2025 theo kịch bản cơ sở hoặc khả quan hơn với kịch bản tích cực, tăng trưởng kinh tế có thể đạt khoảng 8,3 - 8,5%. Theo đó, để đạt được mức tăng trưởng 8 - 8,2% cả năm 2025 hoặc cao hơn thì quý IV/2025, tăng trưởng GDP cần đạt ít nhất khoảng 8,4 - 8,8%.
Phóng viên: Động lực nào từ các chính sách đang giúp nền kinh tế đạt được mục tiêu tăng trưởng như trên, thưa ông?
TS. Cấn Văn Lực: Đảng và Nhà nước tiếp tục hoàn thiện thể chế, thực hiện các chính sách chiến lược, thúc đẩy các động lực tăng trưởng, quyết tâm đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế
Từ đầu năm đến nay, Đảng và Nhà nước đã ban hành tới 7 Nghị quyết chiến lược mang tính đột phá, từ thể chế, hội nhập, phát triển khu vực tư nhân đến khoa học - công nghệ, năng lượng, giáo dục, y tế. Đây là bước chuyển mang tính nền tảng, tạo ra hành lang pháp lý mới và củng cố niềm tin cho doanh nghiệp, nhà đầu tư.
Trong 9 tháng đầu năm, Quốc hội đã xem xét và thông qua số lượng Luật và Nghị quyết nhiều nhất từ trước đến nay (38 Luật, 25 Nghị quyết). Chính phủ cũng đã thực hiện nhiều giải pháp, tập trung thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Chính sách tài khoá tiếp tục được điều hành theo hướng mở rộng, có trọng tâm, trọng điểm.
Theo đó, Chính phủ đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, phấn đấu tỷ lệ giải ngân đạt 100% kế hoạch, tập trung cho các dự án trọng điểm quốc gia, đẩy mạnh thu ngân sách tăng ít nhất 25% so với dự toán và triệt để tiết kiệm chi thường xuyên.
Cùng với đó, các chính sách về miễn, giảm, gia hạn thuế, phí tiếp tục được triển khai, với tổng giá trị giãn hoãn, giảm thuế, phí năm 2025 danh nghĩa ước đạt hơn 200.000 tỷ đồng, giá trị thực khoảng 80.000 tỷ đồng.
Chính sách tiền tệ được điều hành linh hoạt, định hướng tăng trưởng tín dụng 16% trong năm, tập trung vào sản xuất - kinh doanh, hạ tầng và công nghệ.
Về ứng phó với chính sách thuế quan của Mỹ, sau nhiều vòng đàm phán cùng với các giải pháp khác, mức thuế đối ứng áp dụng với hàng hóa từ Việt Nam bình quân 20%, thuế đối với hàng hoá trung chuyển là 40% như các nước khác, góp phần duy trì lợi thế cạnh tranh của Việt Nam trong thương mại quốc tế.
Phóng viên: Theo ông, đâu là những vấn đề cần lưu ý để duy trì đà tăng trưởng và chuyển sang giai đoạn phát triển bền vững hơn?
TS. Cấn Văn Lực: Trong thời gian còn lại của năm 2025 và sang năm 2026, nền kinh tế vẫn còn nhiều rủi ro và thách thức.
Đó là môi trường bên ngoài vẫn rất bất định với chính sách thuế quan khó lường của Mỹ và một số nền kinh tế, căng thẳng địa chính trị, rủi ro an ninh năng lượng, lương thực, mạng, dữ liệu… vẫn hiện hữu.
Điều này đòi hỏi Việt Nam phải tăng cường năng lực tự chủ, đa dạng hóa thị trường và chuỗi cung ứng. Việc hoàn thiện các Nghị định về kiểm soát thương mại chiến lược, xuất xứ hàng hóa, trong đó chú trọng giải quyết các quan ngại của Mỹ về sở hữu trí tuệ, thao túng tiền tệ, nguồn gốc xuất xứ...
Hơn nữa, cán cân thương mại chưa bền vững; sản xuất công nghiệp phục hồi chưa đồng đều, đầu tư tư nhân và tiêu dùng vẫn thấp hơn mức trước dịch. Do đó, chính sách kích cầu tiêu dùng, mở rộng tín dụng tiêu dùng và hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp cần được triển khai nhanh hơn, thực chất hơn.
Đồng thời cần hỗ trợ doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường, đối tác, khai thác tốt hơn các FTA, cũng như tăng cường kết nối giữa các doanh nghiệp, chuyển giao công nghệ, phát triển chuỗi cung ứng...
Thị trường bất động sản dù phục hồi nhưng thiếu bền vững. Giá nhà chung cư tăng 30-35% so với cùng kỳ, trong khi tín dụng bất động sản tăng khá cao 19%, tín dụng kinh doanh bất động sản tăng tới 24% - tiềm ẩn rủi ro nếu thị trường điều chỉnh. Chính phủ cần sớm có các giải pháp đồng bộ nhằm kiểm soát giá nhà đất; đa dạng hóa nguồn lực tài chính bất động sản, có lộ trình đánh thuế bất động sản phù hợp, hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai…
Điều quan trọng là chúng ta cần thực hiện hiệu quả các chính sách chiến lược của Bộ Chính trị; khắc phục triệt để khó khăn, vướng mắc trong vận hành chính quyền địa phương 2 cấp; đẩy nhanh cải thiện thực chất môi trường đầu tư - kinh doanh, cùng với việc nâng cao hiệu quả trong điều hành, phối hợp chính sách, nhất là chính sách tài khóa, tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác; đẩy mạnh đầu tư công, lan tỏa, dẫn dắt các nguồn vốn đầu tư khác.
Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông!
