 |
| Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn báo cáo trước Quốc hội. |
Từng bước hoàn thành tuyến đường kết nối Đông - Tây
Tại phiên họp chiều 3/12 của Quốc hội, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn đã trình bày Tờ trình của Chính phủ về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Vinh - Thanh Thủy.
Theo Phó Thủ tướng, dự án được triển khai theo Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030, các Nghị quyết số 26 và số 39 của Bộ Chính trị. Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi được lập căn cứ vào các quy định pháp luật và các quy hoạch liên quan đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Dự án phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021 - 2030, Quy hoạch tổng thể quốc gia và Quy hoạch phát triển mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Việc đầu tư dự án là cần thiết nhằm thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế, kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại; tăng cường quan hệ giữa Việt Nam - Lào và phát triển kết nối hạ tầng giao thông, kết nối kinh tế giữa hai nước. Dự án cũng nhằm cải thiện năng lực cạnh tranh quốc gia nói chung và vùng Bắc Trung Bộ nói riêng; từng bước hoàn thành tuyến đường kết nối Đông - Tây theo quy hoạch, tạo động lực không gian mới phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng an ninh. Đồng thời, giúp phát triển phương thức vận tải bền vững, hiện đại, góp phần giảm tai nạn giao thông.
Mục tiêu đầu tư dự án hướng đến hình thành trục ngang Đông - Tây kết nối với hệ thống giao thông trục dọc (cao tốc Bắc - Nam, đường Hồ Chí Minh, Quốc lộ 1, đường bộ ven biển), đáp ứng nhu cầu vận tải, tạo động lực phát triển khu vực, kết nối thủ đô Viêng Chăn (Lào) và thủ đô Hà Nội (Việt Nam), các trung tâm kinh tế, cảng biển và góp phần bảo đảm quốc phòng an ninh, xóa đói giảm nghèo.
Phó Thủ tướng cho biết, dự án có chiều dài khoảng 65km. Điểm đầu giao với cao tốc Bắc - Nam phía Đông; điểm cuối kết nối với Khu kinh tế cửa khẩu Thanh Thủy. Quy mô đầu tư gồm 4 làn xe; các vị trí đào sâu, đắp cao, đầu tư nền đường và các cầu, hầm với quy mô 6 làn xe; giải phóng mặt bằng theo quy mô 6 làn xe. Dự án có tiêu chuẩn kỹ thuật đường ô tô cao tốc với vận tốc thiết kế 80km/h đến 100km/h.
Phương án thiết kế sơ bộ hướng tuyến bảo đảm ngắn nhất, thẳng nhất có thể và đáp ứng các nguyên tắc về quy hoạch, tiêu chuẩn kỹ thuật, môi trường, giải phóng mặt bằng, kết nối cảng biển, cảng hàng không và các khu công nghiệp. Trắc dọc tuân thủ tiêu chuẩn đường ô tô cao tốc với vận tốc thiết kế 80 - 100km/h. Trên tuyến xây dựng các công trình cầu, hầm, các nút giao thông khác mức liên thông, trực thông, bảo đảm kết nối thuận lợi, khai thác an toàn, bền vững. Đầu tư hệ thống giao thông thông minh, hiện đại trong việc kiểm soát điều khiển giao thông trên tuyến; bố trí trạm dừng nghỉ cả hai bên phục vụ khai thác.
Rà soát kỹ lưỡng, lựa chọn phương án tuyến tối ưu
Sơ bộ tổng diện tích chiếm dụng của dự án khoảng 648 ha, trong đó có khoảng 182 ha đất rừng phòng hộ. Dự kiến số hộ bị ảnh hưởng khoảng 2.833 hộ, tái định cư khoảng 221 hộ. Dự án được đầu tư theo hình thức đầu tư công với tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 23.940 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương năm 2025, kế hoạch trung hạn giai đoạn 2026 - 2030 và ngân sách địa phương tham gia giải phóng mặt bằng khoảng 1.411 tỷ đồng.
Dự kiến triển khai thi công dự án bắt đầu năm 2026 và hoàn thành đưa vào vận hành khai thác năm 2029; phân chia dự án thành 10 dự án thành phần để triển khai thực hiện. Chính phủ kiến nghị Quốc hội quyết định chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng rừng khoảng 354,36 ha để thực hiện dự án.
 |
| Quang cảnh phiên họp. |
Để thực hiện thành công và sớm hoàn thành dự án, Chính phủ cũng đề xuất một số cơ chế chính sách đặc biệt thuộc thẩm quyền của Quốc hội về thẩm định khả năng cân đối vốn cho dự án, chỉ định thầu; khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường.
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Uỷ ban nhất trí với sự cần thiết đầu tư dự án với những lý do đã nêu tại Tờ trình của Chính phủ. Dự án đáp ứng các tiêu chí dự án quan trọng quốc gia và thành phần hồ sơ dự án cơ bản đáp ứng theo quy định của Luật Đầu tư công.
Về sự phù hợp với quy hoạch và phương án thiết kế sơ bộ, Ủy ban nhận thấy, dự án cơ bản phù hợp với quy hoạch có liên quan. Uỷ ban đề nghị rà soát kỹ lưỡng, lựa chọn phương án tuyến tối ưu, kết nối thuận lợi với cảng biển, cảng hàng không, các khu công nghiệp, du lịch, trung tâm logistics và đầu tư xây dựng hệ thống trạm dừng nghỉ, hệ thống giao thông thông minh, nút giao, các công trình phụ trợ đồng bộ để đảm bảo hiệu quả đầu tư của dự án. Một số ý kiến đề nghị làm rõ tiến độ đầu tư đồng bộ từ phía Lào, đoạn từ Thanh Thủy đi Viêng Chăn nhằm đảm bảo đồng bộ và hiệu quả khai thác toàn tuyến.
Bên cạnh đó, Uỷ ban đề nghị làm rõ hơn cơ sở tính toán sơ bộ tổng mức đầu tư của dự án và so sánh với các dự án tương tự trong khu vực. Đồng thời báo cáo bổ sung việc thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn cho dự án. Chính phủ đề xuất 3 nhóm cơ chế chính sách đặc biệt cho dự án. Theo đánh giá của Uỷ ban Kinh tế và Tài chính, cơ bản các cơ chế chính sách đặc biệt này đã được Quốc hội cho phép áp dụng đối với một số dự án quan trọng quốc gia trong thời gian vừa qua. Do đó, đề xuất của Chính phủ là có cơ sở.
