"Chuyển đổi kép" giúp doanh nghiệp giảm tới 15% chi phí, tăng 20% năng suất
Theo tính toán, việc số hóa và xanh hóa đồng bộ có thể giúp doanh nghiệp cắt giảm 10–20% chi phí vận hành, tăng năng suất tới 30%. Các chuyên gia cho rằng đây là hướng đi chiến lược, giúp Việt Nam vừa duy trì tốc độ tăng trưởng cao, vừa tiến gần hơn đến mục tiêu kinh tế xanh, bền vững.
Phát biểu tại Diễn đàn “Chuyển đổi kép - động lực cho tăng trưởng kinh tế: Góc nhìn từ chính sách đến thực tiễn" được tổ chức dưới sự chỉ đạo của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch VCCI khẳng định, “chuyển đổi kép” đang trở thành trục chính của năng lực cạnh tranh doanh nghiệp.
Bởi theo ông Phòng, không chỉ giúp tối ưu chi phí và tăng năng suất, hai tiến trình số hóa và xanh hóa còn là yếu tố sống còn để doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế khắt khe, mở rộng thị trường và hướng tới phát triển bền vững.
Theo tính toán của Bộ Công Thương, việc ứng dụng công nghệ số và hệ thống quản lý năng lượng thông minh có thể giúp doanh nghiệp giảm 10–15% chi phí vận hành, tăng 20% năng suất và giảm 5–8% phát thải CO2 mỗi năm.
Còn McKinsey & Company ước tính, chuyển đổi số trong sản xuất có thể nâng năng suất lao động tới 30% và cắt giảm 15–20% chi phí chuỗi cung ứng.
Nhấn mạnh vai trò của chính sách, ông Hoàng Quang Phòng cho biết, Nghị quyết số 57-NQ/TW và Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác định rõ hướng phát triển khu vực kinh tế tư nhân thông qua đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và kinh doanh bền vững.
Đây là những trụ cột đưa Việt Nam tiến tới mục tiêu trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.
Tuy nhiên, ông Phòng cũng thẳng thắn nhìn nhận, khoảng cách giữa chủ trương và thực tiễn vẫn còn lớn. Nhiều doanh nghiệp chưa thể tiếp cận được chính sách hỗ trợ do quy trình còn phức tạp, thiếu thông tin hoặc vướng mắc trong thủ tục.
Cũng về vấn đề này, theo ông Nguyễn Hồng Hiển – Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số (Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương), chuyển đổi kép là “chìa khóa kép” giúp Việt Nam không chỉ tăng tốc, mà còn phát triển bền vững dựa trên năng suất, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng đang lấy ý kiến các tầng lớp nhân dân cũng nhấn mạnh cần xác lập mô hình tăng trưởng mới, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là động lực chính; hoàn thiện thể chế phát triển gắn với thực hiện đồng bộ 4 chuyển đổi: chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng, chuyển đổi cơ cấu và chất lượng nguồn nhân lực.
Theo báo cáo về “Số hóa và Tăng trưởng xanh” của OECD năm 2023, việc áp dụng công nghệ số, đặc biệt là IoT, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI) có thể giúp doanh nghiệp giảm từ 10 đến 20% mức tiêu thụ năng lượng và phát thải CO2, đồng thời nâng cao đáng kể năng suất và hiệu quả vận hành trong toàn chuỗi giá trị.
Điều đó cho thấy, chuyển đổi số không chỉ tạo ra tăng trưởng về sản lượng, mà còn thúc đẩy tăng trưởng xanh và bền vững – 2 mục tiêu vốn được coi là tách biệt, nay lại bổ trợ cho nhau.
Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đặt mục tiêu, đến năm 2030, năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) đóng góp trên 55 % vào tăng trưởng GDP; Kinh tế số chiếm tối thiểu 30% GDP. Trên 40 % doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo; Việt Nam thuộc nhóm 3 nước dẫn đầu Đông Nam Á, nằm trong top 50 quốc gia thế giới về năng lực cạnh tranh số.
Tầm nhìn đến năm 2045, Việt Nam phấn đấu đạt quy mô kinh tế số tối thiểu 50% GDP, thuộc nhóm 30 quốc gia dẫn đầu thế giới về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Vì thế, ông Nguyễn Hồng Hiển cho rằng cần bốn hướng hành động đồng bộ.
Thứ nhất là “Một hạ tầng – hai mục tiêu”; các hạ tầng thiết yếu của Nhà nước hay doanh nghiệp đều giải quyết đồng thời vừa phục vụ số hóa, vừa phục vụ xanh hóa. Ví dụ trung tâm dữ liệu xanh, nền tảng điện toán đám mây tiết kiệm năng lượng, hay hệ thống quản trị ESG tích hợp dữ liệu vận hành.
Thứ hai là "Chiến lược hai trong một". Mỗi dự án chuyển đổi số phải gắn liền với tiêu chí xanh; mỗi dự án xanh phải dựa trên công nghệ số để đo lường và quản trị hiệu quả.
Thứ ba là nguồn nhân lực lai gắn với kỹ năng số và kỹ năng xanh: Đào tạo đội ngũ vừa hiểu công nghệ số, vừa am hiểu quy trình sản xuất xanh. Ông Hiển cho rằng, đây sẽ là “vốn con người kép”, yếu tố quyết định lợi thế cạnh tranh lâu dài.
Thứ tư là tài chính xanh và đổi mới sáng tạo. Tận dụng tín dụng xanh, quỹ đổi mới sáng tạo, quỹ khoa học – công nghệ để giảm chi phí đầu tư, giúp doanh nghiệp đi nhanh và tối ưu chi phí đầu tư.
Cùng quan điểm, ông Phạm Hồng Quất – Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) nhận định, chính sách hiện nay cần tập trung vào đào tạo, hỗ trợ tư duy và mô hình kinh doanh mới cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Theo ông Phạm Hồng Quất, việc Chính phủ đã ban hành Chiến lược chuyển đổi xanh và Chương trình chuyển đổi số quốc gia là bước đi đúng, nhưng cần sớm có khung thể chế cho "chuyển đổi song hành" – khi số và xanh được thực hiện đồng bộ thay vì tách rời.
