Tiên phong trong chuyển đổi xanh

Trong khuôn khổ Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất năm 2025 tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam (VEC), sáng 28/10, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) đã tổ chức Hội thảo chuyên đề “Phát triển bền vững và chuyển đổi xanh trong sản xuất công nghiệp”.

Phát biểu tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Lâm Giang- Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công, nhấn mạnh: Năm 2025 là giai đoạn bản lề quan trọng của nền kinh tế Việt Nam, vừa phục hồi mạnh mẽ sau những biến động toàn cầu, vừa đối mặt với thách thức từ biến đổi khí hậu và yêu cầu ngày càng cao về tiêu chuẩn môi trường trong thương mại quốc tế. Trong bối cảnh đó, chuyển đổi xanh và phát triển bền vững không chỉ là xu thế tất yếu mà đã trở thành mệnh lệnh hành động đối với mọi ngành công nghiệp, địa phương và doanh nghiệp.

Theo bà Nguyễn Thị Lâm Giang, dưới sự chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và Chính phủ cùng sự đồng hành của Bộ Công Thương, công nghiệp Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ từ tăng trưởng theo chiều rộng sang phát triển theo chiều sâu, gắn với ứng dụng công nghệ sạch, năng lượng tái tạo và kinh tế tuần hoàn.

Chia sẻ tại hội thảo, ông Hoàng Mạnh Cường- Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư Hạ tầng Khu công nghiệp Bảo Minh, cho biết khu công nghiệp hiện quy tụ nhiều doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực sản xuất vải và dệt may, được xem là trung tâm dệt may quy mô lớn của miền Bắc. Hạ tầng của khu công nghiệp được đầu tư đồng bộ, bao gồm khu xử lý nước thải tập trung, khu dịch vụ, khu nhà ở công nhân với 388 căn hộ, hệ thống không gian xanh và tiện ích, trong đó hơn 12% diện tích đất dành cho cây xanh, thể thao, công viên và công trình phúc lợi.

Ông Hoàng Mạnh Cường cho biết: Định hướng của chúng tôi là xây dựng Khu công nghiệp Bảo Minh đạt tiêu chuẩn Net Zero. Năm 2024, khu công nghiệp đã được Hội đồng Công trình Xanh Hoa Kỳ (USGBC) cấp chứng chỉ công trình xanh, trở thành một trong những khu công nghiệp tiên phong của Việt Nam đạt chứng nhận này.

Về hành trình chuyển đổi xanh giai đoạn 2020–2025, ông Cường thông tin: Năm 2020, khu công nghiệp có 18 lò hơi sử dụng than đá, chỉ 2 trong 14 doanh nghiệp lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái với tổng công suất 2,9 MW/h, chiếm 1,6% sản lượng điện tiêu thụ. Đến năm 2025, có 8 trong 9 doanh nghiệp chuyển đổi nguyên liệu đốt từ than đá sang Biomass, 20 lò hơi sử dụng nhiên liệu sinh khối; 10 trong 17 doanh nghiệp lắp đặt điện mặt trời áp mái với tổng công suất 23,8 MW/h, chiếm 13% tổng lượng điện tiêu thụ.

Ngoài ra, khu công nghiệp áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn và cộng sinh công nghiệp, trong đó chất thải của doanh nghiệp này trở thành nguyên liệu đầu vào cho doanh nghiệp khác. Năm 2025, khu công nghiệp Bảo Minh đã giảm khoảng 172.000 tấn CO2 phát thải nhờ chuyển đổi công nghệ, sử dụng năng lượng sạch và tối ưu quy trình vận hành.

Theo đại diện Khu công nghiệp Bảo Minh, mục tiêu đến năm 2030 gồm: tái sử dụng 30% tổng lượng nước thải phát sinh phục vụ sản xuất, tưới cây, vệ sinh và phòng cháy chữa cháy; sản xuất 30.000 MWh điện mặt trời mỗi năm, chiếm 16,3% tổng lượng điện tiêu thụ; đồng thời đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải carbon, hướng tới trung hòa carbon.

Thúc đẩy giải pháp tiết kiệm năng lượng cho công nghiệp

Tại hội thảo, ông Kasuya Tomotoshi- chuyên gia cấp cao phụ trách kỹ thuật của Toshiba Việt Nam, cho biết sau khi Thỏa thuận Paris năm 2015 được ký kết, hầu hết các quốc gia, trong đó có Nhật Bản, đã đặt mục tiêu đạt trung hòa carbon vào năm 2050. Chính phủ Nhật Bản đã luật hóa các chính sách tiết giảm năng lượng áp dụng trên toàn quốc, trong đó ngành mô tơ điện được xác định là một trong những lĩnh vực tiêu thụ điện lớn nhất và phải đáp ứng tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng cấp IE3 (hiệu suất cao).

Hai nhóm đối tượng chính chịu trách nhiệm thực hiện là nhà sản xuất và nhà nhập khẩu mô tơ, bắt buộc báo cáo hằng năm cho Chính phủ Nhật Bản về tiến độ và kết quả thực hiện.

Theo ông Tomotoshi, Nhật Bản đề ra bốn trụ cột hành động để đạt trung hòa carbon gồm: tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo, tiết giảm năng lượng trong sản xuất và vận hành, bù đắp lượng carbon phát thải thông qua các giải pháp hấp thụ và tái chế. Toshiba tập trung vào giải pháp tiết kiệm năng lượng bằng cách phát triển và cung cấp các dòng mô tơ hiệu suất cao, giúp doanh nghiệp tiết kiệm điện và giảm phát thải CO2 trong quá trình sản xuất.

Ông Tomotoshi cho biết thêm, mô tơ hiện chiếm 55% lượng điện tiêu thụ trong công nghiệp, nhưng chỉ khoảng 25% mô tơ được sử dụng cùng biến tần. Đặc biệt, trong các lĩnh vực như bơm và quạt công nghiệp, tỷ lệ này mới đạt 22,7%. Điều đó cho thấy dư địa rất lớn để doanh nghiệp đẩy mạnh ứng dụng biến tần, góp phần nâng cao hiệu quả năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính.