Dự thảo Nghị định sẽ bao gồm 12 điều, quy định về hỗ trợ lãi suất cho các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh khi vay vốn thông qua các Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội và quản trị (ESG) theo quy định của Thủ tướng Chính phủ.

Theo dự thảo báo cáo đánh giá của Bộ Tài chính, Dự thảo ra đời gắn với Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị, xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, đặt mục tiêu đến năm 2045 có ít nhất 3 triệu doanh nghiệp, đóng góp trên 60% GDP.

Trên cơ sở đó, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 198/2025/QH15, quy định rõ mức hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho khu vực tư nhân khi thực hiện dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng ESG.

Sau đó, Chính phủ tiếp tục cụ thể hóa bằng Nghị quyết 139/NQ-CP, giao Bộ Tài chính chủ trì xây dựng Nghị định hướng dẫn.

Khác với các gói hỗ trợ trước, vốn chủ yếu đi qua kênh ngân hàng thương mại hoặc Ngân hàng Chính sách xã hội, lần này cơ chế hỗ trợ lãi suất được thiết kế thông qua các Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách.

Vì thế, đối tượng áp dụng là Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách có hoạt động cho vay được thành lập, tổ chức và hoạt động theo quy định của pháp luật bao gồm: Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa; Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam; Quỹ Bảo vệ môi trường tại địa phương; Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã Việt Nam và Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã tại địa phương; Quỹ Hỗ trợ nông dân Việt Nam và Quỹ Hỗ trợ nông dân tại địa phương; Quỹ Đầu tư phát triển địa phương; các Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách khác có hoạt động cho vay do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định thành lập theo quy định của pháp luật.

Cùng với đó còn có khách hàng vay vốn tại Quỹ tài chính nhà nước có các khoản vay đáp ứng đầy đủ điều kiện được ngân sách nhà nước hỗ trợ lãi suất quy định; Cơ quan quản lý Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách; và các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan.

Lý giải nguyên nhân, theo dự thảo báo cáo của Bộ Tài chính, việc hỗ trợ lãi suất qua ngân hàng thương mại trước đây gặp khó khăn trong việc xác định đối tượng khách hàng thuộc diện “có khả năng phục hồi”; nhiều khách hàng là hộ gia đình không đăng ký kinh doanh nên không thuộc đối tượng hỗ trợ; khách hàng cân nhắc giữa lợi ích từ việc được hỗ trợ lãi suất và chi phí phát sinh nếu nhận hỗ trợ lãi suất...

Nên trong gói hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP, Chính phủ đã dành tối đa 40.000 tỷ đồng để cấp bù lãi suất 2% cho doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh vay vốn tại ngân hàng thương mại. Nhưng kết quả giải ngân chỉ đạt 3,05%

Chương trình hỗ trợ lãi suất 3.000 tỷ đồng qua Ngân hàng Chính sách xã hội có tỷ lệ giải ngân gần 100%, nhưng phạm vi đối tượng lại hẹp, chủ yếu tập trung vào nhóm khách hàng đặc thù của ngân hàng này.

Chính vì vậy, việc lựa chọn kênh Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách trong dự thảo Nghị định mới được đánh giá là cần thiết và phù hợp.

Cũng theo quy định tại dự thảo Nghị định, khách hàng chỉ được hỗ trợ khi khoản vay nhằm thực hiện dự án đã được cơ quan có thẩm quyền xác nhận là dự án xanh, tuần hoàn hoặc đáp ứng tiêu chuẩn ESG. Danh sách các dự án này sẽ được Bộ Nông nghiệp và Môi trường công bố công khai.

Cùng với đó phải đáp ứng điều kiện như: khoản vay chưa từng được hỗ trợ lãi suất theo chính sách khác, có mức lãi suất vay tối thiểu 2%/năm, có phát sinh dư nợ từ thời điểm nghị định có hiệu lực, và khách hàng phải sử dụng vốn đúng mục đích. Nếu khoản vay quá hạn hoặc dự án bị loại khỏi danh mục xanh, hỗ trợ lãi suất sẽ bị dừng lại.

Dự thảo Nghị định cũng quy định, thời gian được hỗ trợ lãi suất của khoản vay được xác định từ ngày giải ngân đến thời điểm khách hàng trả hết nợ gốc và/hoặc lãi tiền vay theo thỏa thuận giữa Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách và khách hàng.

Mức hỗ trợ lãi suất đối với khách hàng là 2%/năm, tính trên số dư nợ vay và thời gian thực hiện hỗ trợ lãi suất theo quy định.

Phương thức hỗ trợ là ngân sách nhà nước thực hiện hỗ trợ lãi suất cho khách hàng vay vốn thông qua Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách và thực hiện chi trả số tiền hỗ trợ lãi suất cho Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách theo quy định tại Nghị định này.

Hằng tháng, Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách thực hiện tính số tiền hỗ trợ lãi suất và giảm trừ trực tiếp vào số tiền lãi phải trả của khách hàng vay vốn.

Nguồn kinh phí để thực hiện hỗ trợ lãi suất thông qua các Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách tại trung ương thuộc cơ quan quản lý Quỹ do trung ương quản lý được bố trí từ nguồn đầu tư công thuộc ngân sách trung ương.

Nguồn kinh phí để thực hiện hỗ trợ lãi suất thông qua các Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách tại địa phương thuộc cơ quan quản lý Quỹ do địa phương quản lý được bố trí từ nguồn đầu tư công thuộc ngân sách địa phương.

Theo dự thảo báo cáo của Bộ Tài chính, Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội (khoản 1 Điều 9) quy định doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được Nhà nước hỗ trợ lãi suất 2%/năm, do đó, nguồn kinh phí để thực hiện hỗ trợ lãi suất theo quy định nêu trên là từ ngân sách nhà nước.