Sáng 25/9, Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính và Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) tổ chức Hội thảo tổng kết Dự án Thúc đẩy thị trường đầu tư tiết kiệm và hiệu quả năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp và hỗ trợ thực hiện Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh Việt Nam. 

Thúc đẩy đầu tư tiết kiệm năng lượng, tăng trưởng xanh

Dự án “Thúc đẩy thị trường đầu tư tiết kiệm và hiệu quả năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp và hỗ trợ thực hiện Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh Việt Nam” được triển khai trong giai đoạn 2021-2025 trên phạm vi toàn quốc. Dự án nhằm đóng góp vào mục tiêu quốc gia về giảm cường độ năng lượng bằng cách cải thiện hiệu quả năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp Việt Nam; đảm bảo an ninh năng lượng cho phát triển kinh tế và xã hội; giảm phát thải khí nhà kính để ứng phó với biển đổi khí hậu. 

Dự án bao gồm 5 hợp phần chính. Hợp phần 1 - Lập dự án đầu tư tiết kiệm năng lượng; Hợp phần 2 - Hỗ trợ thực thi quy định định mức tiêu hao năng lượng và hướng dẫn kỹ thuật về tăng trưởng xanh; Hợp phần 3 - Nâng cao năng lực liên quan tới đầu tư tiết kiệm năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp và thực hiện Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh; Hợp phần 4 - Khảo sát, nghiên cứu và xây dựng Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh cấp tỉnh; Hợp phần 5 - Phổ biến tuyên truyền về các giải pháp về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh của các tỉnh.

Bộ Công Thương là cơ quan chủ quản, chịu trách nhiệm triển khai các hợp phần về hiệu quả năng lượng trong công nghiệp. Bộ Tài Chính chịu trách nhiệm triển khai các hợp phần về tăng trưởng xanh. 

Phát biểu tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Lâm Giang - Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) nhấn mạnh, Dự án do Chính phủ Hàn Quốc tài trợ thông qua KOICA là minh chứng rõ rệt cho mối quan hệ hợp tác hữu nghị, tin cậy và hiệu quả giữa hai Chính phủ Việt Nam và Hàn Quốc. 

Theo bà Giang, sau hơn 3 năm triển khai, Dự án đã đạt được nhiều kết quả thiết thực, góp phần thúc đẩy thị trường đầu tư cho các giải pháp tiết kiệm năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp, hỗ trợ thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh quốc gia. Đồng thời, nâng cao năng lực cho các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và tổ chức tài chính trong việc tiếp cận, thẩm định và triển khai các dự án tiết kiệm năng lượng.

"Có thể khẳng định, thành công của Dự án đã tạo nền tảng quan trọng để tiếp tục nhân rộng các mô hình, kinh nghiệm tốt, góp phần xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư và mở rộng thị trường năng lượng tiết kiệm, hiệu quả tại Việt Nam trong thời gian tới”, bà Nguyễn Thị Lâm Giang khẳng định.

Đại diện Bộ Tài chính, ông Lê Việt Anh - Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính Kinh tế ngành (Bộ Tài chính) cho biết, trong hơn 3 năm triển khai, dự án đã mang lại nhiều kết quả thiết thực. Nổi bật là sự phối hợp giữa các cơ quan thực hiện dự án với địa phương để xây dựng báo cáo đầu vào, hoàn thiện và ban hành kế hoạch hành động tăng trưởng xanh tại 10 tỉnh.

Dự án cũng tập trung nghiên cứu về đầu tư công cho khí hậu, hướng dẫn đầu tư xanh, qua đó góp phần tạo dựng khung khổ thể chế, khuyến khích doanh nghiệp và tổ chức tài chính tham gia sâu rộng hơn vào các dự án xanh. Song song với đó, nhiều hoạt động truyền thông, tập huấn đã được tổ chức, nâng cao nhận thức xã hội về tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

Những kết quả đạt được chính là minh chứng sinh động cho sự hợp tác hiệu quả giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Hàn Quốc, đồng thời thể hiện sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, KOICA cùng nhiều cơ quan, tổ chức, chuyên gia trong và ngoài nước. 

"Trong thời gian tới, Bộ Tài chính cam kết sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương, các bộ, ngành, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp, đồng thời tranh thủ nguồn lực hợp tác quốc tế để hoàn thiện chính sách, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính xanh"- ông Việt Anh nhấn mạnh.

Thay đổi trong tư duy và hành động

Chia sẻ thêm về những kết quả đạt được của Dự án, ông Lee Byung Hwa - Giám đốc Quốc gia KOICA tại Việt Nam cho biết, thông qua dự án, Việt Nam và Hàn Quốc đã hợp tác chặt chẽ để nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng trong ngành công nghiệp, xây dựng nền tảng tài chính xanh và tạo dựng nền móng cho sự phát triển bền vững.

Cụ thể, Dự án đã nghiên cứu xây dựng và sửa đổi định mức tiêu hao năng lượng và hướng dẫn kỹ thuật về hiệu quả năng lượng cho các ngành công nghiệp trọng điểm như thép, xi măng, giấy, dệt may. Dự án cũng triển khai các chương trình tăng cường năng lực với sự tham gia của nhiều chuyên gia trong và ngoài nước, qua đó chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm quý báu của Hàn Quốc về hiệu quả năng lượng và tăng trưởng xanh cho nhiều bên liên quan.

Bên cạnh đó, Dự án cũng đã hỗ trợ thực hiện các nghiên cứu khả thi về đầu tư tiết kiệm năng lượng tại doanh nghiệp, tạo nền tảng để kết quả của dự án không chỉ dừng lại ở nghiên cứu mà còn có thể chuyển hóa thành những khoản đầu tư thực tế. Thông qua sự phối hợp chặt chẽ với các địa phương, Dự án đã xây dựng các báo cáo đầu vào kế hoạch tăng trưởng xanh cho 10 địa phương, đưa ra các khuyến nghị, giải pháp, nhiệm vụ cụ thể để các địa phương tích hợp, hoàn thiện, ban hành kế hoạch hành động tăng trưởng xanh của địa phương mình.

Ngoài ra, thông qua các nghiên cứu về đầu tư công cho khí hậu và hướng dẫn đầu tư xanh, Dự án đã góp phần tạo dựng khung khổ thể chế, làm cơ sở khuyến khích các tổ chức tài chính và doanh nghiệp tư nhân tại Việt Nam tham gia các dự án tăng trưởng xanh trong tương lai. Cùng với các hội thảo, khóa tập huấn và hoạt động truyền thông, Dự án đã góp phần lan tỏa kiến thức, khuyến khích sự thay đổi trong tư duy và hành động hướng tới tăng trưởng xanh, phát triển bền vững.

“Những kết quả này chắc chắn không thể có được từ nỗ lực của riêng một tổ chức, mà là thành quả của sự quan tâm mạnh mẽ từ Chính phủ Việt Nam, sự đồng hành tích cực của các doanh nghiệp và chuyên gia trong nước, cùng sự cống hiến tận tâm của các cơ quan và chuyên gia hợp tác từ cả Việt Nam và Hàn Quốc,” ông Lee Byung Hwa nhấn mạnh. 

Chia sẻ về thực thi các quy định về hiệu quả năng lượng trong ngành thép, ông Nguyễn Thanh Hà - Chuyên gia tư vấn từ Công ty CP RCEE-NIRAS cho biết, ngành thép tiêu thụ năng lượng lớn tại Việt Nam với tiềm năng tiết kiệm năng lượng lớn. Việc nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng trong ngành thép cần được tiếp cận một cách tổng thể và hệ thống, kết hợp giữa khung pháp lý, chuẩn đối sánh (Benchmarking) và hướng dẫn kỹ thuật.

Để tiết kiệm năng lượng hiệu quả, ông Hà khuyến nghị doanh nghiệp ngành thép cần chủ động rà soát và cải tiến quy trình sản xuất, áp dụng công nghệ và thiết bị tiết kiệm năng lượng. Đồng thời, cần thực hiện hệ thống quản lý năng lượng theo ISO 50001, nhằm quản lý năng lượng có hệ thống và bền vững; Sử dụng kết quả benchmarking để đánh giá vị trí hiện tại và xác định lộ trình cải tiến.

Đối với cơ quan quản lý nhà nước, ông Hà kiến nghị tích hợp benchmarking vào công tác giám sát và thanh tra. Cùng với đó, cơ quan nhà nước cần ban hành các chính sách hỗ trợ thực chất như tín dụng xanh, ưu đãi thuế, quỹ hỗ trợ đổi mới công nghệ...; đồng thời, tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực cho cả doanh nghiệp và cán bộ quản lý để triển khai hiệu quả.

Đối với ngành giấy và dệt may, ông Mã Khai Hiền - Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển về Tiết kiệm Năng lượng (ENERTEAM) cho rằng, để áp dụng định mức tiêu thụ năng lượng, cần xây dựng lộ trình, xác định các mục tiêu tuần tự cho từng giai đoạn: từ chẩn đoán và nâng cấp đường cơ sở, tiếp đến là triển khai áp dụng phương pháp xây dựng định mức theo nhóm 25% nhà máy tốt nhất, triển khai 2 giai đoạn áp dụng định mức ngành với các hoạt động từ thiết lập chính sách, đào tạo, hỗ trợ tài chính đến thực thi và giám sát tuân thủ.

Bên cạnh đó, cần đầu tư vào hệ thống đồng hồ và giám sát kỹ thuật số tại doanh nghiệp để tăng cường quản lý và giám sát dữ liệu về định mức tiêu thụ năng lượng. Song hành với đó, cần thúc đẩy sự tham gia và minh bạch của các bên liên quan giám sát tuân thủ tốt định mức tiêu hao năng lượng ngành.

Việc thúc đẩy đầu tư hiện đại hóa công nghệ, áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng tiên tiến và phát triển thị trường ESCO cần được khuyến khích để hỗ trợ doanh nghiệp trong đầu tư hiệu quả năng lượng. Từ đó, cải thiện tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính và cải thiện hiệu quả vận hành. Việc ban hành mới định mức năng lượng ngành với chính sách và cơ chế tài chính, định mức ngành cần được kết nối hướng tới đầu tư hiệu quả năng lượng.

Tại hội thảo, các đại biểu cũng dành nhiều thời gian chia sẻ, thảo luận về phân loại các khoản đầu tư ứng phó biến đổi khí hậu tại tỉnh Vĩnh Phúc và Bắc Ninh; nâng cao năng lực về hiệu quả năng lượng và tăng trưởng xanh cũng như kinh nghiệm triển khai dự án tiết kiệm năng lượng – từ nghiên cứu khả thi đến đầu tư thực tế.