Đủ tiềm lực phát triển trung tâm đổi mới sáng tạo quốc tế

Tại Hội thảo "Giải pháp phát triển mô hình Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc tế Khu công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh", các chuyên gia, doanh nghiệp, nhà quản lý cùng thảo luận, đề xuất về mô hình, giải pháp và cơ chế chính sách cần thiết để phát triển Trung tâm đổi mới sáng tạo (ĐMST) mang tầm quốc tế.

Qua đó, khẳng định vai trò hạt nhân của Khu công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh (SHTP), góp phần hiện thực hóa mục tiêu đưa Thành phố trở thành trung tâm ĐMST hàng đầu khu vực và quốc tế theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW và Nghị quyết 98/2023/QH15.

Ông Nguyễn Nghĩa Hiệp - Phó trưởng Ban Quản lý SHTP cho biết, sau hơn 20 năm hình thành và phát triển, SHTP đã trở thành điểm sáng của Thành phố về thu hút đầu tư công nghệ cao, với hơn 163 dự án, tổng vốn đầu tư 12,5 tỷ USD, cùng với sự hiện diện của các tập đoàn công nghệ lớn như Intel, Samsung, Nidec…

Đồng thời, SHTP được xác định là một trong 4 mô hình hạt nhân của hệ sinh thái ĐMST của Thành phố và là nơi kết nối giữa nghiên cứu, thử nghiệm các chính sách và thương mại hóa công nghệ cao. Với lợi thế hiện có, SHTP có đầy đủ tiềm năng để trở thành trung tâm ĐMST quốc tế mạnh mẽ.

Tuy nhiên, để phát triển thành công mô hình trung tâm ĐMST tại SHTP, ông Nguyễn Nghĩa Hiệp cho rằng, Thành phố cần tập trung vào các công nghệ chủ lực như: AI, bán dẫn, sinh học, công nghệ số, đồng thời vận dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) và hợp tác công tư (PPP) để thúc đẩy ĐMST.

Về định hướng phát triển, ông Trần Trọng Tuyên - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) TP. Hồ Chí Minh cho biết, nhiệm vụ xây dựng Đề án phát triển Trung tâm thực chất là quá trình phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo của Thành phố thành trung tâm ĐMST và khởi nghiệp quốc tế. Với mục tiêu đến năm 2030, Thành phố thuộc Top 100 hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu và Top 3 khu vực Đông Nam Á.

Theo ông Trần Trọng Tuyên, TP. Hồ Chí Minh mong muốn xây dựng một hệ sinh thái ĐMST đa trụ thể, với các mô hình lõi tại Đại học Quốc gia, Khu công nghệ cao, Trung tâm khởi nghiệp sáng tạo TP. Hồ Chí Minh (SIHUB) và tại các doanh nghiệp lớn (khu vực tư nhân).

Cần có khung pháp lý linh hoạt

Trình bày dự thảo Đề án và đề xuất mô hình cho Trung tâm ĐMST và Khởi nghiệp tầm cỡ quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh, ông Nguyễn Minh Huấn - Trưởng phòng Quản lý công nghệ (Sở KH&CN TP. Hồ Chí Minh) làm rõ các cơ sở pháp lý và thực tiễn về các trung tâm ĐMST trên thế giới, từ đó đề xuất 4 mô hình lõi cho Đề án tại Thành phố.

Sự kết hợp các mô hình này nhằm tạo nên sự đa dạng, bảo đảm sự cân bằng giữa khu vực công và tư, giữa nghiên cứu - ứng dụng - thương mại hóa, phù hợp với định hướng phát triển của TP. Hồ Chí Minh.

Theo ông Nguyễn Minh Huấn, các tiêu chí của một Trung tâm ĐMST quốc tế phải có tư cách pháp nhân; quy mô hạ tầng trên 5.000 m²; đội ngũ ít nhất 20 chuyên gia quốc tế; kết nối ít nhất 5 trung tâm ĐMST toàn cầu; ươm tạo 100 dự án khởi nghiệp/năm; thành lập 30 doanh nghiệp sáng tạo/năm và thu hút tối thiểu 5 triệu USD vốn đầu tư quốc tế/năm.

Đối với Đề án này, TP. Hồ Chí Minh đã tham khảo các mô hình thành công trên thế giới như: Silicon Valley (Mỹ), Zhongguancun (Trung Quốc), High Tech Campus Eindhoven (Hà Lan), Station F (Pháp) và Block 71 (Singapore), điều này minh chứng cho sự kết hợp linh hoạt giữa khu vực công và tư trong phát triển Trung tâm ĐMST.

Với 4 nhóm giải pháp chính cũng được đề xuất gồm: Thể chế - chính sách, đầu tư - tài chính, phát triển nhân lực và hợp tác quốc tế. Trong đó, cơ chế sandbox và PPP được nhấn mạnh là đòn bẩy trọng tâm để thúc đẩy thử nghiệm công nghệ mới, huy động nguồn lực xã hội và tạo khung pháp lý linh hoạt cho các trung tâm hoạt động hiệu quả.

Theo đó, các chuyên gia, đại diện doanh nghiệp, viện, trường tập trung trao đổi, gợi mở và đề xuất ý kiến xoay quanh các nhóm giải pháp này. Đồng thời, các đại biểu cũng thống nhất, cần một khung pháp lý linh hoạt thông qua cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) cho các lĩnh vực ưu tiên trong SHTP.

Bên cạnh đó, các chuyên gia đề xuất nhiều giải pháp hợp tác công tư (PPP) trong đầu tư hạ tầng, nghiên cứu phát triển công nghệ, hỗ trợ ươm tạo, phát triển nguồn nhân lực, thương mại hóa công nghệ…

Đặc biệt, sự liên kết, phối hợp hiệu quả giữa bốn trụ cột chính của hệ sinh thái ĐMST gồm: Đại học Quốc gia, Khu công nghệ cao, SIHUB và các doanh nghiệp lớn để Trung tâm phát triển và đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Ngoài ra, các đại biểu cũng nhấn mạnh sự cần thiết thí điểm cơ chế sandbox công nghệ cao (AI, bán dẫn, sinh học), cùng với chính sách miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp (10 năm) cho hoạt động nghiên cứu phát triển và startup AI. Đồng thời, khuyến khích doanh nghiệp lớn tham gia hỗ trợ startup, chính sách thu hút chuyên gia quốc tế…