Nền kinh tế đủ sức chống chịu trước các cú sốc bên ngoài
Tại phiên họp sáng 20/10 của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã trình bày Báo cáo kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và 05 năm 2021 - 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026.
Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, trong bối cảnh quốc tế diễn biến nhanh chóng, phức tạp, khó lường; trong nước gặp nhiều khó khăn hơn thuận lợi, đặc biệt chịu ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch COVID-19, Đảng, Nhà nước và toàn hệ thống chính trị đã nỗ lực, quyết liệt hành động, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Nhờ vậy, đất nước đã đạt được những kết quả quan trọng và khá toàn diện. Trong số 26 chỉ tiêu chủ yếu của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, có 22 chỉ tiêu đạt và vượt, 2 chỉ tiêu xấp xỉ đạt. Riêng trong hai năm 2024 và 2025, cả 15/15 chỉ tiêu năm đều hoàn thành và vượt mục tiêu đề ra.
Một trong những kết quả nổi bật hàng đầu là kiểm soát thành công và khắc phục hiệu quả đại dịch COVID-19 với tinh thần “Xác định sức khỏe, tính mạng của Nhân dân lên trên hết, trước hết”, được quốc tế ghi nhận, đánh giá cao. Các chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp được triển khai nhanh chóng và hiệu quả. Tổng giá trị các gói hỗ trợ an sinh xã hội và phục hồi kinh tế đạt hơn 380 nghìn tỷ đồng, góp phần quan trọng ổn định đời sống của Nhân dân, duy trì sản xuất - kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp.
Kinh tế Việt Nam khẳng định đủ sức chống chịu trước các cú sốc bên ngoài, duy trì tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm cao hàng đầu thế giới. GDP năm 2025 dự kiến tăng trên 8%, đưa mức tăng trưởng trung bình giai đoạn 2021 - 2025 lên khoảng 6,3%, cao hơn giai đoạn trước. Riêng giai đoạn 2022 - 2025 đạt bình quân khoảng 7,2% mỗi năm, vượt mục tiêu đề ra. Quy mô nền kinh tế tăng từ 346 tỷ USD năm 2020 lên khoảng 510 tỷ USD vào cuối năm 2025, tăng 5 bậc trong bảng xếp hạng kinh tế toàn cầu. GDP bình quân đầu người đạt khoảng 5.000 USD, tăng gấp 1,4 lần so với năm 2020.
Các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm; lạm phát được kiểm soát dưới 4%. Thu ngân sách nhà nước ước đạt 9,6 triệu tỷ đồng, cao hơn 1,36 lần so với nhiệm kỳ trước. Nợ công giảm mạnh, từ mức 44,3% GDP năm 2020 xuống còn khoảng 35 - 36% vào năm 2025; bội chi ngân sách nhà nước bình quân cũng giảm còn khoảng 3,1 - 3,2% GDP. Niềm tin của thị trường và doanh nghiệp được củng cố. Số doanh nghiệp đang hoạt động tăng mạnh, đạt khoảng 1 triệu doanh nghiệp, cao hơn 20% so với năm 2020. Thị trường chứng khoán được nâng hạng từ “cận biên” lên “mới nổi thứ cấp”.
Ba đột phá chiến lược tiếp tục được Chính phủ ưu tiên triển khai đồng bộ và hiệu quả. Về thể chế, nhiều điểm nghẽn pháp lý được tháo gỡ; hệ thống luật pháp được hoàn thiện nhanh chóng, với hơn 180 luật, pháp lệnh và nghị quyết được Quốc hội thông qua, cùng hơn 820 nghị định được Chính phủ ban hành, nhiều nhất trong một nhiệm kỳ từ trước đến nay.
Về hạ tầng, hệ thống giao thông trọng điểm được đầu tư mạnh. Đến cuối năm 2025, cả nước dự kiến hoàn thành 3.245 km đường bộ cao tốc và 1.711 km đường ven biển, vượt chỉ tiêu đề ra. Các công trình chiến lược như cảng hàng không quốc tế Long Thành, các tuyến vành đai đô thị, đường sắt, cảng biển, cùng đường dây truyền tải điện 500 kV đã được đẩy nhanh tiến độ thi công. Trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, Việt Nam đạt được nhiều bước tiến: 100% xã, phường có hạ tầng cáp quang băng rộng; tốc độ Internet di động thuộc nhóm 20 quốc gia hàng đầu; chỉ số đổi mới sáng tạo quốc gia năm 2025 xếp hạng 44/139 nước.
Một điểm sáng nổi bật là công tác xử lý các dự án tồn đọng kéo dài. Nhiều dự án, doanh nghiệp nhà nước thua lỗ trong nhiều năm qua đã được xử lý hiệu quả. Chính phủ cũng đã trình Bộ Chính trị phương án xử lý 5 ngân hàng yếu kém. Gần 1.200 dự án với tổng giá trị khoảng 675 nghìn tỷ đồng đã được tái khởi động, đưa vào sản xuất - kinh doanh. Công tác rà soát, phân loại và xử lý các dự án sử dụng đất quy mô lớn đang được triển khai toàn diện.
Chính phủ đã triển khai quyết liệt, hiệu quả việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Chính phủ và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gắn với đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. Biên chế khối hành chính giảm 145 nghìn người, chi thường xuyên giảm khoảng 39 nghìn tỷ đồng mỗi năm. Chính quyền các cấp hoạt động ngày càng nề nếp, hướng đến phục vụ người dân và doanh nghiệp. Công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được đẩy mạnh với tinh thần không có “vùng cấm”, không có “ngoại lệ”.
Ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô
Cùng với những kết quả đạt được, Thủ tướng Chính phủ cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, hạn chế như: áp lực điều hành kinh tế vĩ mô còn lớn; thể chế và cơ chế chính sách chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn; thị trường bất động sản, trái phiếu, vàng vẫn tiềm ẩn rủi ro; khoa học công nghệ chưa trở thành động lực chính cho tăng trưởng; nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu; một số lĩnh vực công vụ vẫn còn chồng chéo, thủ tục hành chính còn rườm rà; tình trạng ô nhiễm môi trường, thiên tai, sạt lở ở các đô thị lớn và vùng núi chưa được xử lý triệt để...
Năm 2026, Chính phủ xác định ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng đi đôi với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn. Tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, nâng cao tự chủ chiến lược, tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế. Mục tiêu cụ thể được đề ra là tăng trưởng GDP đạt từ 10% trở lên, GDP bình quân đầu người đạt khoảng 5.400 - 5.500 USD; chỉ số giá tiêu dùng tăng khoảng 4,5%; năng suất lao động xã hội bình quân tăng khoảng 8%...
Chính phủ đề ra một loạt nhóm giải pháp đồng bộ, mang tính chiến lược, vừa ứng phó linh hoạt với tình hình mới, vừa tạo nền tảng cho phát triển bền vững.
Trước hết, nhiệm vụ hàng đầu là giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát trong khoảng 4,5%, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Chính phủ sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ, linh hoạt giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, kết hợp với các chính sách vĩ mô khác để thúc đẩy tăng trưởng đi đôi với ổn định. Các giải pháp điều hành giá, nhất là giá các mặt hàng thiết yếu và dịch vụ công, sẽ được triển khai chủ động, kịp thời, bám sát diễn biến thị trường và tình hình thế giới.
Cải cách thể chế tiếp tục là trọng tâm, trong đó tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật, khắc phục những chồng chéo, vướng mắc trong quản lý, đầu tư và kinh doanh. Môi trường đầu tư, kinh doanh sẽ được cải thiện mạnh mẽ thông qua cắt giảm thủ tục hành chính, số hóa quy trình quản lý nhà nước và thúc đẩy Chính phủ điện tử, tiến tới Chính phủ số. Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, sẽ được triển khai hiệu quả, đảm bảo tiếp cận công bằng và minh bạch.
Về cơ cấu lại nền kinh tế, Chính phủ tập trung đẩy nhanh quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng dựa vào đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Các ngành kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn và kinh tế tri thức được xác định là động lực mới. Chính phủ cũng sẽ tập trung nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước, xử lý dứt điểm các dự án yếu kém kéo dài, thúc đẩy cổ phần hóa, thoái vốn gắn với nâng cao năng lực quản trị và minh bạch tài chính.
Trong lĩnh vực đầu tư công, Chính phủ yêu cầu đẩy nhanh tiến độ giải ngân các dự án trọng điểm quốc gia, nhất là các công trình hạ tầng chiến lược như cao tốc Bắc – Nam phía Đông, sân bay Long Thành, các tuyến đường vành đai và hành lang kinh tế. Cơ chế đầu tư theo hình thức đối tác công – tư (PPP) sẽ được hoàn thiện để huy động tối đa nguồn lực từ khu vực tư nhân. Đồng thời, các địa phương sẽ được tăng cường phân cấp, trao quyền đi đôi với nâng cao năng lực thực thi và trách nhiệm giải trình.
Trong công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, Chính phủ tiếp tục khẳng định quan điểm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”, củng cố niềm tin của Nhân dân và nhà đầu tư. Hệ thống thanh tra, kiểm tra và giám sát nội bộ được tăng cường hiệu lực, hiệu quả, đồng thời kết hợp với nâng cao trách nhiệm người đứng đầu và ứng dụng công nghệ để phát hiện, ngăn chặn vi phạm từ sớm, từ xa...
"Bước vào giai đoạn mới, với sức mạnh đại đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng vươn lên và phong trào đổi mới sáng tạo, xây dựng Chính phủ số, xã hội số, công dân số, chúng ta nhất định sẽ hoàn thành thắng lợi những nhiệm vụ rất nặng nề nhưng vô cùng vinh quang mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó", Thủ tướng Chính phủ tin tưởng.
