Kết nối phát triển chuỗi sản xuất xuất khẩu nông sản bền vững

Lê Thu

Việc liên kết "ba nhà": nhà nông, nhà doanh nghiệp và nhà trường, cùng với sự hỗ trợ chính sách từ Nhà nước đã đưa nông sản Việt xuất khẩu bền vững.

Sơ chế dừa xuất khẩu tại Công ty Vina T&T. Ảnh: T.H
Sơ chế dừa xuất khẩu tại Công ty Vina T&T. Ảnh: T.H

Xanh hóa sản phẩm xuất khẩu

Những câu chuyện về xuất khẩu trái cây, phát triển vùng trồng, xây dựng thương hiệu… đã được các doanh nghiệp chia sẻ trong chương trình Company Tour do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao (HVNCLC) và Trung tâm BSA phối hợp cùng Vina T&T Group vừa tổ chức, với mong muốn kết nối cần thiết của sự liên kết "ba nhà": nhà nông, nhà doanh nghiệp và nhà trường, cùng với sự hỗ trợ chính sách từ Nhà nước trong chuỗi sản xuất xuất khẩu nông sản bền vững.

Phát biểu tại tọa đàm trong chương trình, bà Vũ Kim Hạnh - Giám đốc Trung tâm BSA, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp HVNCLC cho biết, đây là hoạt động mở đầu cho chuỗi chương trình mang tên “Công trình xanh - tiêu dùng xanh”.

Bà Vũ Kim Hạnh khẳng định: “Người tiêu dùng chỉ thực sự gắn bó với những sản phẩm chất lượng cao. Tuy nhiên, thực tế hiện nay là dù người tiêu dùng ủng hộ hàng xanh, nhưng vẫn còn ít người sẵn sàng chi trả vì giá bán cao hơn”.

Chính vì vậy, theo bà Hạnh, chương trình hướng tới kết nối sinh viên với doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy vai trò của Nhà nước trong việc tạo nền tảng chính sách.

“Nếu không có Nghị quyết 57-NQ/TW và Nghị quyết 68-NQ/TW - những chính sách thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế tư nhân, thì khó có thể có chương trình hôm nay. Ba nhà: Nhà nông, nhà doanh nghiệp và nhà trường phải gắn bó chặt chẽ, cùng phát triển hoạt động quan trọng là nghiên cứu và phát triển (R&D). Không có R&D thì không có phát minh, không có đổi mới sáng tạo, và do đó không thể có chương trình xanh hóa sản phẩm”, bà Vũ Kim Hạnh nhấn mạnh.

Đánh giá về các chuyến tham quan nhà máy của Company Tour, ông Huỳnh Nhật Nghĩa - Phó Trưởng khoa Quản trị Kinh doanh Trường Đại học Kinh tế Tài chính TP. Hồ Chí Minh nói: “Đây là chuyến đi ý nghĩa, giúp cho các bạn hiểu thực tế về hành trình nông sản Việt Nam xuất khẩu. Các bạn cũng thấy được những vấn đề có thể doanh nghiệp đang gặp phải. Chẳng hạn, doanh nghiệp phát triển xanh thì phải làm sao tận dụng được các loại phụ phẩm, phế phẩm để biến thành sản phẩm phục vụ xã hội. Đây có thể là đề tài nghiên cứu mới của sinh viên".

Sau khi tham quan dây chuyền sản xuất của Vina T&T, ông Huỳnh Nhật Nghĩa đã chỉ ra rằng Vina T&T còn rất nhiều dư địa để “chuyển đổi số”. Trong dây chuyền sản xuất, chế biến dừa của Vina T&T còn một số khâu thủ công hoàn toàn có thể “số hóa”, thay thế bằng máy móc.

“Đầu tư vào công nghệ, chuyển đổi số, có thể mất số vốn lớn ban đầu nhưng hiệu quả mang lại sẽ lâu dài và gia tăng công suất gấp nhiều lần. Đặc biệt, trong thời điểm mà Nhà nước đang có nhiều chính sách khuyến khích hỗ trợ các doanh nghiệp đổi mới công nghệ, chuyển đổi số như hiện nay thì các doanh nghiệp như Vina T&T cần hết sức cân nhắc để thực hiện sớm”, ông Nghĩa khuyến nghị.

Xử lý bưởi xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Ảnh: T.H
Xử lý bưởi xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Ảnh: T.H

Ở một góc nhìn khác, ông Huỳnh Nhật Nghĩa cũng “phát hiện”, hiện mỗi ngày công ty thải ra 5-10 tấn phế phẩm vỏ dừa, nhưng công ty chưa tận dụng được nguồn phế phẩm này. “Đây là cơ hội cho các bạn sinh viên nghiên cứu để tận dụng các phế phẩm”, ông Nghĩa nói.

Đồng hành cùng nông dân

Tại tọa đàm, các doanh nghiệp đã chia sẻ kinh nghiệm đồng hành cùng người dân trong việc phát triển vùng trồng, khắc phục biến đổi khí hậu… Ông Nguyễn Đình Toàn - Giám đốc nhà máy Vina T&T cho biết, cần phải có sự phối hợp của nhà nước, nông dân và doanh nghiệp. “Những người nông dân ký hợp đồng với chúng tôi thì chúng tôi phải ký thêm hợp đồng với nhà nước, để làm chủ việc tưới tiêu, hạn mặn. Những vùng trồng của công ty đều đồng hành cùng người nông dân, từ khâu sản xuất đến khâu thu hoạch.

Ở góc độ là người trực tiếp sản xuất, một thành viên Hợp tác xã Nông nghiệp Tiên Thủy cho biết, ở địa phương hạn mặn hàng năm ít thì 2-3 tháng, gay gắt thì có thể đến 6 tháng. Đối với cây bưởi, nước có độ mặn dưới 2/1.000 vẫn có thể tưới được, còn trên mức đó thì không thể. Thực tế, chúng ta cần đến sự kết nối của doanh nghiệp và trung tâm khuyến nông của tỉnh hỗ trợ kỹ thuật, áp dụng khoa học, nếu nước mặn lên sẽ có các biện pháp phòng chống, hạn chế ảnh hưởng đến chất lượng trái cây.

"Các hộ nếu không làm theo quy trình, cứ canh tác theo tập quán cũ sẽ bị tụt hậu, không đạt được chuẩn xuất khẩu, hàng rớt, hàng dạt nhiều sẽ bị mất giá trị. Do đó, tôi mong rằng các doanh nghiệp, hợp tác xã, đồng hành cùng bà con nông dân để phát triển các sản phẩm chủ lực của địa phương ngày càng tốt hơn, xuất khẩu được nhiều hơn", thành viên này đề xuất.

Liên kết với người nông dân và xây dựng vùng trồng mới là bài toán mà Vina T&T đặc biệt quan tâm. Hiện tại doanh nghiệp này đang liên kết chặt chẽ với hơn 500 hộ nông dân ở các vùng trồng khắp cả nước để đảm bảo đủ hàng chất lượng xuất khẩu.

Hoạt động liên kết được sự phối hợp chặt chẽ giữa các hộ nông dân và các cấp cơ quan quản lý từ các hội khuyến nông đến chính quyền địa phương. Sự liên kết chặt chẽ giữa các hộ nông và công ty được đảm bảo bằng các hợp đồng ký kết bao tiêu sản phẩm... đảm bảo nguyên liệu cho xuất khẩu bền vững.