Tiềm năng xuất khẩu, tiêu thụ còn lớn

Sáng ngày 1/10/2025, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam phối hợp với Bộ Công Thương tổ chức Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ X năm 2025: Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam và Bộ trưởng Bộ Công Thương - Lắng nghe nông dân nói, với chủ đề “Kết nối thị trường - Xây dựng thương hiệu - Thúc đẩy tiêu thụ nông sản, góp phần tăng trưởng kinh tế đất nước 2 con số”.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, ông Lương Quốc Đoàn - Chủ tịch Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam cho biết, theo thống kê, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông lâm thủy sản nước ta đạt mức kỷ lục với 62,5 tỷ USD; 8 tháng năm 2025 đạt 45,57 tỷ USD với 10 nhóm mặt hàng chủ lực như gạo, cà phê, tiêu, điều, tôm, cá tra, gỗ và các sản phẩm của gỗ… có kim ngạch đạt từ 1 tỷ USD trở lên. Các mặt hàng nông lâm thủy sản nước ta hiện đã được xuất khẩu tại thị trường của hơn 190 quốc gia, vùng lãnh thổ.

Theo ông Đoàn, có được kết quả này, trước tiên là nỗ lực không ngừng trong lao động, sản xuất của bà con nông dân từ các phong trào sản xuất kinh doanh giỏi, phong trào thi đua yêu nước, xây dựng nông thôn nới, phát triển kinh tế nông nghiệp. Đồng thời, cũng là kết quả của chiến lược, chính sách mở cửa, phát triển thị trường nông sản liên tục của ngành Công Thương trong những giai đoạn vừa qua.

Tuy nhiên, để đạt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 70 tỷ USD vào cuối năm nay và 100 tỷ USD đến năm 2030, ông Đoàn cho rằng còn rất nhiều khó khăn, thách thức phía trước, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh thương mại ngày càng gay gắt giữa các quốc gia, đặc biệt là việc Mỹ áp thuế đối ứng xuất khẩu lên nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam hiện nay.

Theo đánh giá, tiềm năng xuất khẩu, tiêu thụ nông sản của Việt Nam vẫn còn lớn, tuy nhiên việc tiếp cận các thị trường mới vẫn còn hạn chế, nhiều mặt hàng nông sản của chúng ta vẫn còn xuất đi dưới dạng thô, chưa có thương hiệu với 80% sản phẩm chưa có thương hiệu riêng. Bên cạnh đó, việc phát triển thị trường trong nước còn chưa được chú trọng, khai thác có hiệu quả.

Cùng quan điểm, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho rằng, trong lĩnh vực nông nghiệp, hai động lực tiêu dùng và xuất khẩu đã thể hiện rất rõ vai trò chủ lực. Nông nghiệp không chỉ đảm bảo ổn định đời sống trong nước, mà còn góp phần tăng kim ngạch xuất khẩu, duy trì thặng dư thương mại, đóng góp lớn vào dự trữ ngoại hối. Có thể nói, nông nghiệp chính là “con ngựa thồ” của nền kinh tế trong giai đoạn khó khăn vừa qua.

Tuy nhiên, nhìn thẳng vào thực tế, Bộ trưởng nhận định, tiềm năng của Nông nghiệp Việt Nam vẫn còn rất lớn nhưng chưa được khai thác hết. Muốn đạt mục tiêu tăng trưởng cao hơn, thậm chí tăng trưởng hai con số như kỳ vọng, chỉ riêng nông dân hay ngành nông nghiệp không thể làm được. Ở đây, vai trò của ngành Công Thương là vô cùng quan trọng.

"Nếu sản xuất là “gốc”, thì thị trường và thương mại chính là “cánh tay nối dài” để đưa nông sản Việt Nam đi xa hơn, bán với giá trị cao hơn, bền vững hơn. Vì vậy, chúng tôi rất trân trọng khi Hội Nông dân Việt Nam xác định Bộ Công Thương là đối tác quan trọng trong chuỗi giá trị nông nghiệp – từ kết nối thị trường, xây dựng thương hiệu, phát triển xuất khẩu đến thương mại nội địa", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Nâng cao chất lượng để đáp ứng thị trường khó tính

Chia sẻ tại Diễn đàn, đại diện các doanh nghiệp, hợp xác tác, nông dân đề xuất Bộ Công Thương và Trung ương Hội Nông dân Việt Nam có các giải pháp hỗ trợ thúc đẩy tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp trong nước cũng như xuất khẩu ra thị trường quốc tế.

Giải đáp các câu hỏi của các doanh nghiệp liên quan đến thương mại điện tử, hợp tác xã, bà Lê Hoàng Oanh - Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho biết, Bộ Công Thương đang xây dựng dự thảo Luật Thương mại điện tử với những quy định riêng cho hoạt động livestream bán hàng, giúp nông dân và địa phương thực hiện đúng quy định, hiệu quả hơn.

Để hỗ trợ nông sản lên sàn thương mại điện tử, Bộ Công Thương đã ban hành Chiến lược phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026-2030, giao các Sở Công Thương, hiệp hội ngành hàng xây dựng đề án cụ thể, hướng dẫn địa phương triển khai.

Bà Oanh cho biết thêm, dù Nhà nước không can thiệp giá sàn và vận chuyển, Bộ đã làm việc với các sàn thương mại điện tử lớn như Shopee, TikTok, Lazada, Amazon để cam kết hỗ trợ quảng bá sản phẩm, đào tạo miễn phí và tạo điều kiện đưa hàng Việt lên sàn quốc tế. Các giải pháp như gom hàng, nâng cao chất lượng, tổ chức chương trình khuyến mại cũng được đẩy mạnh. Ngoài cung cấp thông tin, Bộ Công Thương còn trực tiếp về địa phương, phối hợp tổ chức các buổi livestream bán hàng hỗ trợ bà con.

Tuy nhiên, theo bà Oanh, việc xuất khẩu đòi hỏi cao hơn nhiều, không chỉ cần bán được mà phải đảm bảo chất lượng. Các sản phẩm phải đáp ứng nhu cầu thị trường quốc tế về sản lượng, chất lượng, bao bì và tiêu chuẩn kỹ thuật. 

Trong xúc tiến thương mại, ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại cho biết, Bộ đã xác định nông nghiệp, nông lâm thủy sản là nhóm ngành ưu tiên trong chiến lược tìm kiếm thị trường. Từ 20-25% ngân sách chương trình Xúc tiến thương mại quốc gia được dành riêng hỗ trợ cho nhóm này.

Năm 2024, Bộ đã triển khai 26 đề án cho nông sản với tổng kinh phí hơn 26,5 tỷ đồng, chiếm gần 22% tổng kinh phí chương trình. Sang năm 2025, Bộ Công Thương đã phê duyệt 118 đề án, trong đó có 85 đề án phát triển ngoại thương, 33 đề án phát triển thị trường trong nước. Riêng ngành nông sản có 38 đề án với tổng kinh phí gần 35 tỷ đồng.

Về việc nông dân cần làm gì để tham gia các chương trình hỗ trợ quảng bá và tiêu thụ sản phẩm, ông Phú khuyến nghị bà con cần nâng cao chất lượng sản phẩm, sản xuất theo tiêu chuẩn để đáp ứng các thị trường khó tính. Xu hướng hiện nay đòi hỏi truy xuất nguồn gốc rõ ràng, sản xuất xanh, bền vững. Các hợp tác xã, chủ thể OCOP cần sản xuất đúng chuẩn không chỉ phục vụ xuất khẩu mà cả tiêu dùng trong nước. Đồng thời, cần chú trọng xây dựng thương hiệu, thiết kế bao bì bắt mắt, đăng ký bảo hộ thương hiệu để bảo vệ sản phẩm khi xảy ra tranh chấp.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, Luật Thương mại điện tử sẽ được thông qua trong kỳ họp của Quốc hội tháng 10 tới, là cơ sở pháp lý quan trọng để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và điều chỉnh hoạt động thương mại điện tử. Bộ cũng sẽ chỉ đạo giảm chi phí logistics, hỗ trợ 100 sản phẩm trọng điểm, đồng thời khuyến nghị doanh nghiệp và nông dân chú trọng truy xuất nguồn gốc, chất lượng, sản lượng, bao bì và đặc biệt phải đăng ký bảo hộ thương hiệu để được pháp luật bảo vệ.