Tạo vùng nguyên liệu nông sản cung ứng cho công nghiệp chế biến nông sản

Để tạo vùng liệu nông sản chất lượng đáp ứng nguồn nguyên liệu cho chế biến nông sản, những năm qua, Sơn La đã chỉ đạo các địa phương trong tỉnh xây dựng các vùng nguyên liệu tập trung, áp dụng công nghệ tiên tiến. Như cà phê, chè tỉnh thực hiện tái canh diện tích già cỗi, quy hoạch vùng chuyên canh, khuyến khích chế biến hiện đại và tận dụng phụ phẩm làm phân hữu cơ. Đối với mía, sắn tỉnh thực hiện giống mới nâng cao năng suất. Các loại rau quả tỉnh phát triển theo mô hình liên kết với doanh nghiệp lớn để đảm bảo đầu ra.

Đến nay, toàn tỉnh có trên 23.300 ha cà phê, trong đó, có 17.800 ha đạt chuẩn bền vững; 5.900 ha chè; 10.000 ha mía; 44.100 ha sắn, với tổng sản lượng hơn 1,1 triệu tấn. Diện tích cây ăn quả đạt 85.000 ha, sản lượng 510.000 tấn/năm và gần 14.000 ha rau, gia vị, sản lượng 195.800 tấn/năm. Ngoài ra, Sơn La cũng đã hình thành 9 vùng trồng cây ăn quả, chè, cà phê ứng dụng công nghệ cao; 251 chuỗi sản xuất an toàn; 58 sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh; 214 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên và 29 sản phẩm nông sản được cấp văn bằng bảo hộ.

Bên cạnh xây dựng vùng nguyên liệu, Sơn La cũng đã hình thành mạng lưới liên kết sản xuất với vùng nguyên liệu mang lại hiệu quả kinh tế cao. Hiện, toàn tỉnh có khoảng 3.600 doanh nghiệp và gần 900 hợp tác xã nông nghiệp, hình thành mạng lưới liên kết sản xuất. Điển hình là Công ty CP Mía đường Sơn La hợp tác với 12.000 hộ dân, phát triển hơn 10.000 ha mía nguyên liệu; Công ty CP Phúc Sinh Sơn La liên kết 876 hộ, phát triển 670 ha cà phê xuất khẩu; Công ty CP Chế biến Nông sản BHL Sơn La thu mua 70.000 tấn sắn tươi/năm; Trung tâm DOVECO liên kết trồng gần 700 ha vùng nguyên liệu rau củ, bảo đảm nguồn cung ổn định, bền vững.

Nâng cao năng lực chế biến nông sản

Trong hướng đi phát triển chiến lược của các doanh nghiệp chế biến nông sản của  tỉnh Sơn La việc hoàn thiện chuỗi giá trị và tối ưu hóa hoạt động sản xuất, đầu tư vào công nghệ chế biến hiện đại ngay tại vùng nguyên liệu đang trở thành hướng đi chiến lược.

Đơn cử, Công ty CP Chế biến nông sản BHL Sơn La với công suất chế biến 700 tấn sắn nguyên liệu mỗi ngày; sản xuất 120.000 tấn tinh bột mỗi năm. Để đẩy mạnh chế biến sâu Công ty đang đầu tư gần 245 tỷ đồng để xây dựng nhà máy tinh bột biến tính mới và dự kiến hoàn thành trong năm 2025. Nhà máy đi vào hoạt động có công suất thiết kế 90.000 tấn sản phẩm/năm, áp dụng công nghệ hiện đại, chủ yếu phục vụ thị trường trong nước.

Mới đây, Công ty Cổ phần Thực phẩm và Xuất khẩu Đồng Giao (DOVECO) ra mắt dây chuyền đồ hộp giấy ở Sơn La. Sự kiện  này đã đánh dấu một bước đột phá quan trọng về thành tựu công nghệ và cam kết của doanh nghiệp nâng cao giá trị nông sản.

Hiện, toàn tỉnh đã có 9 cơ sở chế biến cà phê quy mô lớn, đáp ứng nhu cầu chế biến trên 50% sản lượng cà phê quả tươi; trên 20 doanh nghiệp, hợp tác xã chế biến chè; 1 nhà máy chế biến đường của Công ty CP Mía đường Sơn La, công suất 5.000 tấn mía/ngày; 2 nhà máy chế biến sắn; 4 nhà máy lớn chế biến rau, quả; 1 nhà máy chế biến sữa bò...

Theo Thống kê tỉnh Sơn La, nhờ duy trì sản xuất ổn định và thu hút các dự án chế biến nông sản trọng điểm, công nghiệp Sơn La tiếp tục tăng trưởng tích cực. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp tám tháng năm 2025 tăng 6,57%. Trong đó, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 1,43%. Đáng chú ý, tinh bột sắn là một trong 10 sản phẩm chủ yếu sản xuất tăng so với cùng kỳ năm 2025 với mức tăng 34,55% - Mức tăng này là do các nhà máy chế biến mở rộng vùng thu mua nguyên liệu đầu vào nên khối lượng nguyên liệu phục vụ sản xuất tăng.

Ngoài ra, đến hết tháng 8, toàn tỉnh tiêu thụ 377.595 tấn cây ăn quả và sơn tra, đạt 74% kế hoạch, giá trị khoảng hơn 3.746 tỷ đồng. Các doanh nghiệp lớn như Doveco, Nafoods, IC Food cùng nhiều HTX, cơ sở chế biến long nhãn duy trì hoạt động ổn định, đảm bảo đầu ra cho nông sản.

Kết quả đạt được cho thấy, Sơn La đã có những giải phá,p hiệu quà và tầm nhìn dài hạn, khẳng định quyết tâm trở thành trung tâm chế biến nông sản của khu vực Tây Bắc. Việc thu hút đầu tư, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ xây dựng chuỗi liên kết bền vững Sơn La đang tạo ra nhiều cơ hội cho chế biến nông sản của tỉnh phát triển, qua đó góp phần nâng tầm thương hiệu nông sản, đưa nông sản mở rộng không chỉ trong nước còn được xuất khẩu; đặc biệt, đến nay, nhiều sản phẩm nông sản của Sơn La đã được xuất khẩu vào các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, EU...