Truy xuất nguồn gốc giúp nông sản Bắc Ninh mở cửa thị trường
Tính đến tháng 8 năm 2025, toàn tỉnh đã có 404 mã số vùng trồng, với diện tích hơn 18.800 ha và 43 cơ sở đóng gói được cấp mã số phục vụ xuất khẩu. Kết quả bước đầu trong xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc đã và đang giúp các sản phẩm nông sản của tỉnh Bắc Ninh gia tăng giá trị, khẳng định thương hiệu và mở rộng thị trường trong nước và xuất khẩu.

Hiện, Bắc Ninh có diện tích đất nông nghiệp khoảng 184.000 ha, trong đó diện tích cây ăn quả chiếm gần 54.000 ha. Bắc Ninh được biết đến với nhiều loại trái cây, trong đó có nhiều loại quả chủ lực đang có mặt tại nhiều thị trường như: vải thiều, nhãn, cam, bưởi, na…
Sản xuất nông nghiệp của tỉnh Bắc Ninh hướng đến nền sản xuất nông nghiệp văn minh, hiện đại. Nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh trong tỉnh cũng chú trọng tham gia đăng ký với cơ quan chủ quản cấp mã số, mã vạch để thực hiện truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm. Trong các mã số vùng trồng của tỉnh có nhiều mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu.
Hiệu quả đạt được trong xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc trong sản xuất nông nghiệp có thể thấy rõ từ quả vải thiều một trong những loại quả chủ lực của tỉnh. Năm 2025, nhờ thực hiện truy xuất nguồn gốc sản lượng vải thiều xuất khẩu của tỉnh Bắc Ninh đã đạt hơn 78.000 tấn, chiếm 38% tổng sản lượng và có mặt ở nhiều thị trường khó tính như: Châu Âu, Hoa Kỳ và tại các hệ thống siêu thị lớn như: Safeway, Costco, Selgros, Rungis Market… Tính đến tháng 8/2025, toàn tỉnh đã có 404 mã số vùng trồng, với diện tích hơn 18.800 ha và 43 cơ sở đóng gói được cấp mã số phục vụ xuất khẩu.

Khẳng định sự cần thiết thực hiện truy xuất nguồn gốc đến từng sản phẩm, hộ sản xuất, kinh doanh sản phẩm nông nghiệp chủ lực, UBND tỉnh Bắc Ninh đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ đối với các chủ thể, trong đó phải kể tới Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025 với mục tiêu phấn đấu có tối thiểu 30% doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trên địa bàn tỉnh sử dụng mã số, mã vạch, có hệ thống truy xuất nguồn gốc áp dụng tiêu chuẩn quốc gia, quốc tế; 100% sản phẩm, hàng hóa xuất khẩu thuộc nhóm chủ lực, đặc trưng, tiềm năng, OCOP được áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc.
Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bắc Ninh đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn, tạo tài khoản cho các tập thể, cá nhân áp dụng truy xuất nguồn gốc trên Cổng Truy xuất nguồn gốc của tỉnh và quốc gia. Đồng thời, thực hiện Đề án hỗ trợ phát triển sản xuất cây ăn quả bền vững trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021 - 2025.
Bên cạnh đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng các địa phương đã hỗ trợ kỹ thuật cho chủ thể thực hiện chuẩn hóa quy trình sản xuất an toàn bền vững, xây dựng vùng sản xuất đạt tiêu chuẩn GlobalGAP, hữu cơ, hỗ trợ số hóa vùng trồng.
Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được bước đầu, việc áp dụng truy xuất nguồn gốc nông sản còn gặp không ít khó khăn. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Ninh, hiện một số cây ăn quả thế mạnh của tỉnh đã được quy hoạch, chỉ đạo trồng thành vùng tập trung, tuy nhiên do diện tích sản xuất còn hạn chế vì vậy chủ yếu vẫn là trồng xen kẹp nhiều đối tượng cây ăn quả. Hơn nữa, chi phí thực hiện cấp giấy chứng nhận đối với sản xuất đạt tiêu chuẩn an toàn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ còn cao trong khi đòi hỏi về kỹ thuật, đầu tư chăm sóc cao; giá bán nông sản áp dụng tiêu chuẩn chưa cao hơn nhiều so với sản xuất đại trà; tỉnh Bắc Ninh hiện chưa có doanh nghiệp lớn đầu tư vào sản xuất trồng trọt, kinh doanh, chế biến, nhất là chế biến sâu trong sản xuất sản phẩm nông sản. Nhiều hộ dân chưa hình thành được thói quen trong ghi chép nhật ký điện tử, tuân thủ quy trình chuẩn do đó việc quản lý mã số vùng trồng gặp nhiều vướng mắc...
Để thúc đẩy áp dụng truy xuất nguồn gốc trong sản xuất nông sản, tỉnh Bắc Ninh đã xây dựng Kế hoạch thực hiện Đề án truy xuất nguồn gốc giai đoạn 2026 - 2030 với mục tiêu đến năm 2030, 100% tổ chức, cá nhân sản xuất sản phẩm chủ lực, OCOP, hàng hóa xuất khẩu đủ điều kiện sẽ áp dụng truy xuất nguồn gốc. Trong thực hiện mục tiêu, Bắc Ninh đưa ra các giải pháp trọng tâm như: Hoàn thiện cơ chế, chính sách, rà soát văn bản, ban hành quy định khuyến khích áp dụng công nghệ blockchain, AI, Big Data trong truy xuất nguồn gốc, đồng thời có chính sách ưu đãi thuế, hỗ trợ vốn để doanh nghiệp đầu tư công nghệ hiện đại.
Bên cạnh đó, Bắc Ninh cũng đang mở cửa, triển khai nhiều chính sách ưu đãi về đất đai, thuế thu hút nhà đầu tư vào xây dựng hạ tầng công nghệ chế biến sâu nông sản tại các khu, cụm công nghiệp. Chỉ đạo mở rộng diện tích cây trồng theo tiêu chuẩn an toàn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ tạo chuỗi liên kết gắn với truy xuất nguồn gốc, đáp ứng yêu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.