Ứng dụng công nghệ nâng cao giá trị và sức cạnh tranh cho nông sản Việt

Khẳng định khoa học, công nghệ không chỉ là động lực mà còn là then chốt để nông nghiệp phát triển bền vững. Đồng thời, xác định phát triển nông nghiệp theo mô hình kinh tế tuần hoàn mang lại lợi ích đa chiều bảo vệ môi trường, gia tăng giá trị nông sản, tạo thêm việc làm, nâng cao đời sống...

Từ định hướng này, những năm qua, Nhà nước đã ban hành nhiều nghị quyết, quyết định và chương trình hành động qua đó hình thành khung chính sách khá đầy đủ, thúc đẩy phát triển nông nghiệp theo mô hình kinh tế tuần hoàn.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đến nay, nhiều mô hình nông nghiệp tuần hoàn đã được các doanh nghiệp, hợp tác xã và nông hộ áp dụng đem lại hiệu quả kinh tế, bước đầu hình thành hệ sinh thái tuần hoàn.

Cơ cấu ngành nông nghiệp chuyển dịch tích cực, tỷ trọng chế biến tăng, nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn và chuyển đổi số ngày càng rõ nét.

Hiện công nghệ bảo quản, chế biến đã giúp giảm tổn thất sau thu hoạch từ 5 - 10%, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp có bước tiến mạnh với tỷ lệ cơ giới hóa khâu làm đất đạt trên 95%, nhiều mô hình ứng dụng drone, IoT, trí tuệ nhân tạo, robot… đã được triển khai, góp phần tăng năng suất, giảm chi phí.

Tốc độ tăng trưởng nông nghiệp Việt Nam một thập kỷ qua duy trì ổn định 2,5 -3,5%/năm. Năm 2024, giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt kỷ lục 62,5 tỷ USD, tăng gần 19% so với năm 2023. Tính trong 8 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 45,37 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ năm 2024. Năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 65 tỷ USD.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, sản xuất nông nghiệp ứng dung công nghệ cao, phát triển nông nghiệp theo mô hình kinh tế tuần hoàn vẫn còn có những hạn chế cần được khắc phục trong thời gian tới như: Tỷ lệ thất thoát trong sản xuất rau quả, thủy sản vẫn cao; cơ giới hóa thiếu đồng bộ; quy mô doanh nghiệp chế biển đa phần vẫn là quy mô nhỏ, thiếu liên kết và sức cạnh tranh; tỷ lệ tái sử dụng phụ phẩm còn thấp...

Giải pháp ứng dụng công nghệ nâng giá trị và sức cạnh tranh cho nông sản Việt

Theo các chuyên gia ngành nông nghiệp, để nâng cao ứng dụng công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, gia tăng sức cạnh tranh cho hàng nông sản Việt, thời gian tới, Việt Nam cần đặc biệt quan tâm và đầu tư công nghệ mới, đồng thời đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng công nghệ đồng bộ từ khâu thu hoạch đến chế biến. Ngoài ra, tập trung phát triển các loại máy móc, thiết bị có công suất phù hợp với điều kiện đồng ruộng và quy mô sản xuất tại Việt Nam; hoàn thiện chính sách khuyến khích đầu tư vào nghiên cứu và ứng dụng công nghệ mới trong sản xuất nông nghiệp; thúc đẩy liên kết hiệu quả giữa Nhà nước - Nhà khoa học - Nhà doanh nghiệp - Nhà nông.

Về phía Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cũng đưa ra một số định hướng lớn trong ứng dụng hiệu quả công nghệ vào sản xuất phát triển ngành nông nghiệp và môi trường như: Tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách, trong đó, khuyến khích đầu tư vào nghiên cứu và ứng dụng công nghệ mới; phát triển các trung tâm đổi mới sáng tạo nông nghiệp vùng, gắn kết chặt chẽ với Viện - trường - doanh nghiệp để thúc đẩy ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn; tiếp tục mở rộng hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực chế biến sâu, logistics và cơ giới hóa thông minh; thúc đẩy xã hội hóa nghiên cứu khoa học, huy động nguồn lực từ ngoài ngân sách, tạo động lực mới cho đổi mới sáng tạo; xây dựng mô hình chuỗi giá trị nông sản ứng dụng công nghệ cao, minh bạch nguồn gốc đảm bảo đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường.