Thúc đẩy tiết kiệm năng lượng, phát triển sạch

Nghị quyết số 70-NQ/TW của Bộ Chính trị về Bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 không chỉ là kim chỉ Nam cho phát triển ngành năng lượng, mà còn là lời cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trước bài toán kép: phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu ngày càng phức tạp. Từ việc tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính, cho đến chuyển đổi công nghệ và xây dựng thị trường carbon, tất cả được đặt trong một chiến lược tổng thể, dài hơi, với quyết tâm cao độ từ cấp Trung ương đến địa phương.

Trong số các nhiệm vụ trọng tâm, việc đẩy mạnh tiết kiệm năng lượng và sử dụng hiệu quả được xác định là giải pháp ưu tiên hàng đầu. Nghị quyết yêu cầu thực hiện nghiêm Chương trình Quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả đến năm 2030 và Chương trình Quản lý nhu cầu điện. Đồng thời, cơ cấu lại ngành năng lượng theo hướng ưu tiên các lĩnh vực tiêu tốn ít năng lượng, đem lại lợi ích kinh tế - xã hội cao, đi kèm với quy định bắt buộc về chỉ tiêu tiết kiệm năng lượng cho từng ngành, địa phương.

Không dừng ở quản lý tiêu dùng, Nghị quyết cũng nhấn mạnh yêu cầu cải tiến công nghệ, áp dụng chuẩn hiệu suất năng lượng cho thiết bị, máy móc, phương tiện và công trình xây dựng. Những thiết bị có hiệu suất thấp, phát thải cao sẽ từng bước bị loại bỏ. Doanh nghiệp được khuyến khích đầu tư vào công nghệ sạch, đồng thời nghiên cứu thành lập quỹ phát triển năng lượng bền vững để thúc đẩy xã hội hóa nguồn lực cho quá trình chuyển đổi xanh.

Đặc biệt, Nghị quyết đặt mục tiêu giảm mạnh phát thải khí nhà kính trong ngành năng lượng. Một chương trình chuyển đổi năng lượng quốc gia sẽ được xây dựng, trong đó lộ trình giảm sử dụng nhiên liệu hóa thạch, nhất là than đá, được xác định rõ ràng, linh hoạt theo điều kiện thực tiễn và cam kết quốc tế. Các nhà máy nhiệt điện than sẽ được định hướng chuyển đổi sang dùng khí tự nhiên, sinh khối, hydrogen, hoặc amoniac - những nguồn nhiên liệu sạch hơn và thân thiện hơn với môi trường.

Một loạt chính sách then chốt cũng được đề xuất như thuế carbon phù hợp, quy chuẩn hạn mức phát thải, xây dựng hệ thống đo đạc, báo cáo, thẩm định khí nhà kính theo chuẩn quốc tế, khẩn trương hoàn thiện cơ chế trao đổi tín chỉ carbon, phát triển thị trường carbon trong nước, gắn kết với thị trường quốc tế. Công nghệ thu hồi, lưu giữ và tái sử dụng carbon cũng được khuyến khích phát triển mạnh, nhằm hiện thực hóa mục tiêu trung hòa carbon trong tương lai không xa.

Chủ động chuyển đổi, ứng phó biến đổi khí hậu

Kinh tế tuần hoàn cũng là một trụ cột quan trọng. Nghị quyết yêu cầu đẩy mạnh mô hình tận dụng phế thải công nghiệp làm nhiên liệu năng lượng, nâng cấp hệ thống xử lý khí, nước thải tại các nhà máy điện đạt chuẩn quốc tế, triển khai hệ thống quan trắc môi trường tự động và liên tục để giám sát, xử lý kịp thời các vi phạm môi trường trong sản xuất điện năng.

Trước những rủi ro ngày càng lớn từ biến đổi khí hậu, Nghị quyết đặt ra yêu cầu xây dựng hệ thống quản trị và ứng phó hiệu quả, từ khâu lựa chọn vị trí đến thiết kế, vận hành công trình năng lượng. Các kịch bản ứng phó với thiên tai, khô hạn, thiếu nước phải được cập nhật thường xuyên. Việc sửa chữa, nâng cấp hệ thống thủy điện, hiện đại hóa quan trắc và cảnh báo là điều kiện bắt buộc để bảo đảm an toàn không chỉ cho ngành năng lượng mà còn cho hàng triệu người dân vùng hạ du.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng chủ động đánh giá tác động từ các công trình thủy điện trên dòng sông chung với các nước láng giềng, từ đó xây dựng các kịch bản điều phối và đối phó phù hợp. Hợp tác quốc tế trong chuyển giao công nghệ xanh, chia sẻ kinh nghiệm ứng phó với biến đổi khí hậu được xem là mũi nhọn giúp Việt Nam không đứng ngoài làn sóng chuyển đổi năng lượng toàn cầu.

Với Nghị quyết số 70-NQ/TW, Việt Nam đã vạch rõ con đường tiến tới một nền năng lượng tự chủ, bền vững, linh hoạt và thân thiện môi trường. Đây không chỉ là lựa chọn, mà là yêu cầu tất yếu để bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, giữ gìn môi sinh cho thế hệ tương lai, đồng thời khẳng định trách nhiệm quốc tế của Việt Nam trong công cuộc chống biến đổi khí hậu toàn cầu.